Την εφαρμογή των ενισχυμένων μέτρων αντιμετώπισης της αδήλωτης και παράνομης εργασίας που αποφασίστηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και την υλοποίηση των μέτρων στήριξης των Τουρκοκυπρίων που ανακοινώθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη και εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, συζήτησε την Παρασκευή με τους κοινωνικούς εταίρους ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου, λέγοντας ότι «κατά τους τελευταίους μήνες εντοπίζεται αυξητική τάση της αδήλωτης και παράνομης εργασίας».
Αναφερόμενος σε στοιχεία, ο κ. Παναγιώτου είπε ότι μόνο για το περίπου 24% των αλλοδαπών, ηλικίας 17 έως 65 ετών, που βρίσκονται στην Κύπρο ως κάτοχοι διεθνούς ή συμπληρωματικής προστασίας ή ως αιτητές ασύλου, καταβάλλονται εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Ταυτόχρονα, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι κατά τη συνεδρία του Σώματος έγινε εκτενής διάλογος για τις νομοθετικές αλλαγές που αφορούν την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου αντιμετώπισης της αδήλωτης και παράνομης εργασίας και τόνισε πως στόχος της Κυβέρνησης είναι η κατάθεση στην Βουλή των Αντιπροσώπων των σχετικών νομοσχεδίων εντός Ιουνίου ώστε να τεθούν ενώπιον της Ολομέλειας πριν από την καλοκαιρινή περίοδο.
Συγκεκριμένα, σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, που έγινε υπό την προεδρία του Υπουργού Εργασίας στο κτίριο του Υπουργείου, ο κ. Παναγιώτου είπε, αναφορικά με την αντιμετώπιση της αδήλωτης και παράνομης εργασίας, ότι «οι κοινωνικοί εταίροι συμφωνούν με την ανάγκη εφαρμογής αποτελεσματικών μέτρων που θα περιορίσουν ουσιαστικά την έκταση αυτού του φαινομένου, το οποίο επιδρά αρνητικά στον υγιή οικονομικό ανταγωνισμό, στις ομαλές εργασιακές σχέσεις, στην βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και στην αντιμετωπίσει των παράνομων μεταναστευτικών ροών».
Ανέφερε επίσης ότι οι κοινωνικοί εταίροι «εξέφρασαν την προθυμία τους για ουσιαστική συμβολή και εποικοδομητική συνεργασία προς αυτή την κατεύθυνση».
Είπε ακόμη ότι οι κοινωνικοί εταίροι ενημερώθηκαν και «για την πρόοδο εφαρμογής των μέτρων που αποφασίστηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο ενώ υπέβαλαν εισηγήσεις και προέβησαν σε επισημάνσεις για την περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που λαμβάνονται».
Αναφορικά με τα μέτρα που αποφασίστηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο, αυτά αφορούν την αύξηση των διενεργούμενων επιθεωρήσεων και την στόχευση σε συγκεκριμένους χώρους και ωράρια, την επέκταση των συντονισμένων επιχειρήσεων της Υπηρεσίας, επιθεωρήσεις του Υπουργείου Εργασίας και της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας, την διασύνδεση των διαθέσιμων συστημάτων πληροφορικής και των υφιστάμενων βάσεων δεδομένων για αξιοποίηση στοιχείων και πληροφοριών, την διενέργεια εκστρατείας προσέγγισης των υπηκόων τρίτων χωρών ηλικίας 17 – 65 ετών που βρίσκονται νόμιμα στην Κύπρο και δεν εντοπίζονται ως νόμιμα εργαζόμενοι, την διερεύνηση της διασύνδεσης μεταξύ των εργοδοτών που εφαρμόζουν την πρακτική της αδήλωτης και παράνομης εργοδότησης αλλοδαπών με τους διακινητές παράνομων μεταναστών και την προετοιμασία ενημερωτικής εκστρατείας σχετικά με τις συνέπειες και τις επιπτώσεις της αδήλωτης και παράνομης εργασίας.
Επιπλέον, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι έγινε «εκτενής διάλογος σχετικά με τις νομοθετικές αλλαγές που αφορούν την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου αντιμετώπισης της αδήλωτης και παράνομης εργασίας και κατατέθηκαν εισηγήσεις προς αυτή την κατεύθυνση».
Οι νομοθετικές αλλαγές αφορούν την επιβολή εξώδικου προστίμου ύψους €1.000 για κάθε περίπτωση αδήλωτης εργασίας, την συμπερίληψη ευθύνης στον κυρίως εργολάβο επιπροσθέτως του υπεργολάβου, για περιπτώσεις αδήλωτης εργασίας και τον διπλασιασμό του εξώδικου προστίμου σε ενδεχόμενη επανάληψη της παράβασης με νέα περίπτωση αδήλωτης εργασίας, ενώ παράλληλα ολοκληρώθηκε, σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτου, η συζήτηση σχετικά με το νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε για την ηλεκτρονική απογραφή του συνόλου των εργαζομένων στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
«Στόχος της Κυβέρνησης είναι η ολοκλήρωση των σχετικών νομοσχεδίων για την κατάθεση τους στην Βουλή των Αντιπροσώπων εντός Ιουνίου ώστε να τεθούν ενώπιον της Ολομέλειας πριν από την καλοκαιρινή περίοδο», υπογράμμισε.
Σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτου, ενώπιον των μελών του Σώματος τέθηκαν συγκεκριμένα στοιχεία που «επιβεβαιώνουν την έξαρση του φαινομένου και την διασύνδεση του με τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές».
Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 έχουν πραγματοποιηθεί 1.813 επιθεωρήσεις, κατά τις οποίες έγινε έλεγχος 4.320 προσώπων και εντοπίστηκαν 374 περιπτώσεις αδήλωτης και παράνομης εργασίας, για τις οποίες επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 308.800 ευρώ.
Ανέφερε επίσης ότι διαπιστώνεται ότι από τους 34.900 αλλοδαπούς ηλικίας 17 έως 65 ετών που βρίσκονται στην χώρα ως κάτοχοι διεθνούς ή συμπληρωματικής προστασίας ή ως αιτητές ασύλου, καταβάλλονται εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων μόνο για 8.402, που αντιστοιχούν σε ποσοστό περίπου 24% του συνόλου, κάτι που, όπως ανέφερε «δημιουργεί εύλογες υποψίες ότι ένα σημαντικό μέρος του υπολοίπου ποσοστού εργάζονται χωρίς να καταβάλλουν τις απαραίτητες ασφαλιστικές εισφορές».
Ο Υπουργός Εργασίας κάλεσε τους εργοδότες «να συμμορφωθούν άμεσα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας και να συνεργαστούν με το Υπουργείο Εργασίας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού και τους εργαζόμενους που βρίσκονται νόμιμα στην χώρα με νόμιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, καταχωρώντας στο ηλεκτρονικό σύστημα "ΕΡΓΑΝΗ" τα στοιχεία όλων των εργοδοτουμένων που απασχολούν και καταβάλλοντας στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών που τους αναλογούν».
«Η αδήλωτη και παράνομη εργασία πλήττει το δημόσιο συμφέρον επιφέροντας πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις και η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να την αντιμετωπίσει δραστικά», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς για τα στοιχεία της αδήλωτης εργασίας, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι «παρόλο που σε σχέση με το παρελθόν λόγω των μέτρων που έχουν ληφθεί στα προηγούμενα χρόνια το φαινόμενο αυτό έχει περιοριστεί, κατά τους τελευταίους μήνες εντοπίζεται αυξητική τάση η οποία είναι ανησυχητική και κρίνουμε σωστό να δράσουμε έγκαιρα προτού αυτό το φαινόμενο επεκταθεί σε βαθμό ο οποίος να είναι λιγότερος διαχειρίσιμος από ό,τι είναι σήμερα».
Ανέφερε πως για αυτό τον λόγο το Υπουργικό Συμβούλιο με εισήγηση του Υπουργείου Εργασίας έχει λάβει συγκεκριμένη αποφάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν «και ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου με αυστηροποίηση των ποινών και άλλων μέτρων».
Ο Υπουργός είπε ότι «συντρέχουν διάφοροι λόγοι οι οποίοι συντείνουν στο να εντοπίζονται περισσότερες περιπτώσεις αδήλωτης και παράνομης εργασίας συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές» και επανέλαβε ότι η έκταση του φαινομένου αντί να ανέρχεται στο 8% «όπως ίσχυε στο πρόσφατο παρελθόν, φαίνεται ότι η έκταση του φαινομένου ανέρχεται σε ποσοστό 13%».
Είπε ακόμη ότι αυξημένα ποσοστά αδήλωτης και παράνομης εργασίας εντοπίζονται στην οικοδομική βιομηχανία και στον επισιτικό κλάδο που περιλαμβάνει και αρκετές φορές την ξενοδοχειακή βιομηχανία.
Τουρκοκύπριοι
Αναφορικά με την υλοποίηση των μέτρων στήριξης των Τουρκοκύπριων που ανακοινώθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εργασίας, ο κ. Παναγιώτου είπε ότι τα μέλη του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος ενημερώθηκαν για την καταβολή της σύνταξης χηρείας σε Τουρκοκύπριους δικαιούχους και την συμμετοχή Τουρκοκυπρίων σε προγράμματα ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού.
Συγκεκριμένα, σχετικά με την καταβολή της σύνταξης χηρείας σε Τουρκοκύπριους δικαιούχους, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι «οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την καθοδήγηση της Νομικής Υπηρεσίας αξιολογούν πλέον τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί από συζύγους Τουρκοκυπρίων που συνεισέφεραν ασφαλιστικές εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και απέκτησαν συνταξιοδοτικά δικαιώματα σύμφωνα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας, λαμβάνοντας υπόψη ένορκο δήλωση και προσωπική συνέντευξη για την τέλεση του γάμου των αιτητών». Επίσης, ανέφερε πως για τους έγγαμους Τουρκοκύπριους που εργάζονται σήμερα καταβάλλοντας ασφαλιστικές εισφορές, θα παρέχεται η δυνατότητα της από κοινού υποβολής ένορκης δήλωσης των συζύγων για την τέλεση γάμου, για σκοπούς ενδεχόμενης μελλοντικής χρήσης στα πρότυπα της διαδικασίας που εφαρμόζεται για τις ανάγκες του Γενικού Συστήματος Υγείας.
Κληθείς να αναφερθεί σε αριθμό Τ/κ, ο Υπουργός Εργασίας επικαλέστηκε στοιχεία του 2022, λέγοντας ότι υπάρχουν 1.560 Τ/κ που λαμβάνουν θεσμοθετημένη σύνταξη, 1.382 Τ/κ που λαμβάνουν σύνταξη χηρείας, 7 Τ/κ που λαμβάνουν σύνταξη ανικανότητας, 8 Τ/κ που λαμβάνουν σύνταξη αναπηρίας.
«Για να λαμβάνουν αυτές τις παροχές από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σημαίνει ότι έχουν καταβάλει τις απαραίτητες ασφαλιστικές εισφορές επειδή οι πρόνοιες της νομοθεσίας ισχύουν για όλους τους εργαζόμενους, είτε αυτοί είναι Ε/κ, είτε είναι Τ/κ, είτε είναι κοινωνικοί εργαζόμενοι είτε είναι αλλοδαποί υπήκοοι τρίτων χωρών», πρόσθεσε.
Σχετικά με την συμμετοχή Τουρκοκυπρίων σε προγράμματα ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού, ο κ. Παναγιώτου είπε ότι το Κέντρο Παραγωγικότητας, σε συνεργασία με την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, έχει ήδη προγραμματίσει εκπαιδευτικά προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης στην τουρκική γλώσσα που θα υλοποιηθούν εντός της περιόδου Μαΐου – Δεκεμβρίου 2024, με αντικείμενο την ανάπτυξη πράσινων και ψηφιακών δεξιοτήτων ενόψει της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης καθώς και για θέματα σχετικά με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, με την δυνατότητα συμμετοχής 1.000 Τουρκοκυπρίων.
