Πέραν των 29.000 είναι στην Κύπρο οι ασθενείς με σύνδρομο long covid.
Έρευνα που ετοιμάστηκε από το δίκτυο Long Covid Cyprus και την Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ) έδειξε ότι μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου 2022 στην Κύπρο είχαν καταγραφεί με long covid 29,377 ασθενείς. Η έρευνα επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις για το ποσοστό των ατόμων που νοσούν με κορωνοϊό και παρουσιάζουν στη συνέχεια για μεγάλο χρονικό διάστημα συμπτώματα. Έδωσε παράλληλα σημαντικά ευρήματα και στατιστικά στοιχεία για την long covid στην Κύπρο.
Τι είναι η long covid
Η long covid είναι μία πολυσυστηματική φλεγμονώδης κατάσταση που μπορεί να επηρεάζει πολλά όργανα και να εκδηλωθεί με πολλά διαφορετικά συμπτώματα στον καθένα. Δεν μπορεί να προβλεφθεί ποιος θα εκδηλώσει long covid, ούτε φαίνεται να παίζει ρόλο η ηλικία, οι υποκείμενες καταστάσεις ή η εμβολιαστική κατάσταση, γι’ αυτό και το καταγράφουμε σε όλες τις ηλικίες και σε άτομα ανεξαρτήτως κατάστασης εμβολιασμού. Ωστόσο, έχουν διαλευκανθεί σε μεγάλο βαθμό τόσο οι κλινικές εκδηλώσεις όσο και οι μηχανισμοί που το προκαλούν. Αυτό στο οποίο υπάρχει μεγάλο κενό, παρά τη συσσώρευση γνώσης, είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπισθεί. Φαίνεται όμως ότι, ο έγκαιρος εντοπισμός και η διάγνωση, συμβάλλουν σημαντικά στην έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ατόμου. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς ένα πράγμα το οποίο πλέον γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι, τα άτομα με μακροχρόνια συμπτώματα μετά από COVID19, έχουν σοβαρό πρόβλημα επανόδου στην καθημερινότητά τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στις καθημερινές τους δραστηριότητες, να απουσιάζουν συχνά από την εργασία τους, ή ακόμα και να απομονώνονται στο σπίτι για μεγάλα διαστήματα.
Τι έδειξε η έρευνα
Όπως προέκυψε από την ανάλυση των ερωτηματολογίων της έρευνας:
Ένα στα πέντε άτομα δήλωσε ότι αντιμετώπισε δυσμενή διάκριση κατά και μετά τη νόσηση με κορωνοϊό, το 57% απομακρύνθηκε από τον κοινωνικό του περίγυρο,
25% εξακολουθούσαν κατά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου, να αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, ενώ το 60% εξακολουθούσε να παρουσιάζει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα της Covid-19.
Μετά τη νόσηση:
- Το 36% εξακολουθεί να παρουσιάζει συμπτώματα αλλά είναι ήπια.
- Το 26% παρουσιάζει συμπτώματα τα οποία είναι «ενοχλητικά» αλλά όχι σοβαρά.
- Το 9% εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρά συμπτώματα.
- Το 30% δήλωσαν ότι δεν παρουσιάζουν άλλα συμπτώματα.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που παρουσιάζουν μετά τη νόσηση τους:
- Το 50% δήλωσε ότι έχει επισκεφθεί προσωπικό ή ειδικό γιατρό.
- Το 41% δεν επισκέφθηκε γιατρό.
- Το 8% επισκέφθηκε μόνο ειδικό γιατρό.
- Το 1% συζήτησε την κατάσταση του με τον φαρμακοποιό του.
Ποσοστό 9% είχε επικοινωνία με κάποιο σύμβουλο ψυχολόγο, 81% δεν είχε και το 10% σκέφτεται να το πράξει.
Διάρκεια των συμπτωμάτων
Από τα άτομα που δήλωσαν ότι είχαν συμπτώματα κατά τη νόσηση, το 20% δήλωσε ως πιο επίμονο σύμπτωμα το οποίο διάρκεσε και μετά τη νόσηση, την κούραση, το 16% ανέφερε τις διαταραχές γεύσης/ όσφρησης και το 10% βήχα.
- Το 60% δήλωσε ότι ακόμα και σήμερα παρουσιάζει ένα τουλάχιστον σύμπτωμα.
- Το 19% δήλωσε ότι τα συμπτώματα κράτησαν πέραν των δύο εβδομάδων.
- Το 17% πέραν της μιας εβδομάδας.
- Το 12% πέραν των τριών εβδομάδων.
- Το 13% πέραν των 5 με 8 εβδομάδων.
- Το 10% πέραν των τεσσάρων εβδομάδων.
- Το 9% πέραν των 12 εβδομάδων.
- Το 5% πέραν των 20 εβδομάδων.
- Το 2% πέραν των 36-52 εβδομάδων.
Επιπρόσθετα, το 79% των συμμετεχόντων ήταν άτομα που είχαν εμβολιαστεί. Το 19% ανέφερε ότι μετά τον εμβολιασμό τα συμπτώματα που παρουσίαζαν μετά τη νόσηση βελτιώθηκαν, το 6% ότι επιδεινώθηκαν, το 11% κάποια βελτιώθηκαν κάποια επιδεινώθηκαν και το 64% ότι δεν επηρεάστηκαν ούτε αρνητικά ούτε θετικά τα συμπτώματα από τον εμβολιασμό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι απαντήσεις των συμμετεχόντων σε ό, τι αφορά την κοινωνική τους ζωή.
Μετά τη νόσηση, το 20% δήλωσε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ή δυσκολίες σχετικά με τους φίλους. Το 57% έχει απομακρυνθεί από τον κοινωνικό του περίγυρο, το 7% έχει άγχος και το 7% φόβο.
Προβλήματα κατά και μετά τη νόσηση
Κατά τη διάρκεια της νόσησης, ο ένας στους δύο συμμετέχοντες, δήλωσε ότι αντιμετώπιζε προβλήματα με τον ύπνο. Συγκεκριμένα, το 56% δήλωσε ότι είχε ανήσυχο ύπνο, το 52% αϋπνία, το 35% μικρή διάρκεια ύπνου και το 10% είχε εφιάλτες.
Το 55% όσων είχαν προβλήματα με τον ύπνο έτυχαν στήριξης από τον/την σύντροφο/ σύζυγο, το 22% από τα παιδιά, το 16% από τους γονείς, το 16% από κανέναν, το 14% από φίλους.
Σημαντικό το γεγονός ότι το 5% εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου ενώ το 35% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι μετά τη νόσηση αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις δουλειές του σπιτιού και την φροντίδα του εαυτού τους. (Το 65% δεν αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα).
Σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα που παρουσιάζονται μετά τη νόσηση:
- 97% δηλώνει ότι παρουσιάζει εύκολη κούραση.
- 73% πόνους στους μύες/ κόκκαλα.
- 71% εύκολο λαχάνιασμα/ δύσπνοια.
- 52% σύγχυση/ δυσκολία στη σκέψη.
- 39% ανησυχία.
- 31% φόβο.
- 12% αδιαφορία.
- 4% ζαλάδες/ πονοκεφάλους.
Το 17% εξακολουθεί να δηλώνει ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει των δραστηριοτήτων που αφορούν τις δουλειές του σπιτιού ή την προσωπική φροντίδα.
Το 23% εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα κατάθλιψης με το 2% να δηλώνει ότι η κατάσταση του δεν είναι καθόλου ικανοποιητική.
Το δείγμα αποτελείτο από 528 άτομα (γυναίκες και άνδρες), όλων των οικονομικών στρωμάτων και ηλικιών. Το 55% δήλωσαν ότι πριν την μόλυνση τους, θεωρούσαν τον κορωνοϊό ως μια σοβαρή μεν κατάσταση η οποία ωστόσο, όπως πίστευαν, είχε ήπια έκβαση. Το 36% με άγχος και επιφυλακτικότητα, το 8% με αδιαφορία και το 1% με απαξίωση. Το πρώτο ερωτηματολόγιο βρισκόταν στη διάθεση των ασθενών κατά το διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Απριλίου 2022.
Τα καθημερινά προβλήματα
Το Δεύτερο ερωτηματολόγιο, που ουσιαστικά επιβεβαιώνει τα ευρήματα του πρώτου, βρισκόταν στη διάθεση των ασθενών το διάστημα μεταξύ Ιουλίου –Αυγούστου 2022, άρα αποτελεί ακόμα πιο πρόσφατες αναφορές.
Στόχος του ερωτηματολογίου που δόθηκε στα μέλη του δικτύου «Long-Covid Cyprus» ήταν η σύντομη καταγραφή των πιο μεγάλων καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα που παρουσιάζουν το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Το ερωτηματολόγιο είχε τη μορφή βαθμολογίας και οι συμμετέχοντες απάντησαν ως εξής:
Στην ερώτηση «σε τι βαθμό έχετε δυσκολία σε απλές γνωσιακές πράξεις; (διαταραχή συγκέντρωσης, ξεχνάτε εύκολα» βαθμολογία 3 στα 5 έδωσε το 95% των συμμετεχόντων.
Στο ερώτημα σε ποιο βαθμό κουράζεστε σωματικά πιο εύκολα από ότι πριν νοσήσετε, το 97% έδωσε βαθμολογία 5. 2% βαθμολογία 4 και 1% βαθμολογία 3.
Διαταραχές ύπνου έχει το 97% με βαθμολογία 3, το 2% με βαθμολογία 5 και 1% έδωσε βαθμολογία.
Στο ερώτημα: «έχει επηρεαστεί η κοινωνική σας δραστηριότητα (πχ αποφεύγεται να πηγαίνετε σε εκδηλώσεις, κοινωνικές συναντήσεις κ.λπ;», το 42% απάντησε παρά πολύ, 25% αρκετά, 20% λίγο και 12% πολύ (1% δεν έδωσε απάντηση).
Στο ερώτημα: Τα Long-Covid συμπτώματα σας έχουν επηρεάσει άλλα χρόνια προβλήματα υγείας που μπορεί να έχετε; Το 60% απάντησε ναι.
Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων προχώρησαν και σε καταχωρήσεις στο «ανοικτό πεδίο αναφοράς προβλημάτων».
Μεταξύ των προβλημάτων που αναφέρθηκαν ήταν προβλήματα στην έμμηνη ρύση, δερματίτιδα, μη επαναφοράς της χαμένης όσφρησης, επαναφορά ενοχλητικών συμπτωμάτων όπως μυοσκελετικά, δύσπνοια, ταχυκαρδία, εμβοές και προβλήματα στις αρθρώσεις.
