Tης Δρ. Αρετής Δημοσθένους
Θρησκειολόγου - Κανονολόγου
Γιατί ήταν ανάγκη να βαφτιστεί ο αναμάρτητος Χριστός;
Για τρεις λόγους: Πρώτον, για να ακουστεί η φωνή του Θεού Πατέρα και να πιστοποιήσει την υιότητα του Ιησού, δηλαδή να ακούσουν οι παρευρισκόμενοι ότι εκείνος είναι ο υιός του Θεού. Δεύτερον, για να υπάρξει φανέρωση της Αγίας Τριάδος η οποία ήταν μέχρι τότε άγνωστη στον κόσμο και τρίτον, για να τονίσει το χάσμα σκότους - Φωτός, έτσι ώστε να δώσει έναυσμα στους ανθρώπους να προσέχουν και να ζουν στο Φως, δηλαδή να μην δουλεύουν για το κακό, τη διαφθορά και τα λεφτά, αλλά για τον συνάνθρωπο, για την καλοσύνη, την αγάπη, τη συγχώρεση.
Πού βλέπουμε αυτές τις αλήθειες;
Στα Ευαγγέλια, στους ύμνους και τις ευχές της μεγάλης Δεσποτικής Εορτής.
«Παρουσιάστηκες στον κόσμο, Εσύ που εποίησες τον κόσμο, για να φωτίσεις αυτούς που βρίσκονταν στο σκοτάδι, Φίλε των ανθρώπων, Σε δοξάζουμε!», αναφέρει χαρακτηριστικά ένας αντιπροσωπευτικός ύμνος της εορτής των Θεοφανείων (Ἐπεφάνης ἐν τῷ κόσμῳ, ὁ τὸν κόσμον ποιήσας, ἵνα φωτίσῃς τοὺς ἐν σκότει καθημένους Φιλάνθρωπε δόξα Σοι!)
Ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο επόμενος ύμνος ο οποίος λέει εμφαντικά για ποιους παρουσιάστηκε η Αγία Τριάδα την ημέρα των Φώτων: «Στους αμαρτωλούς και τους αισχρόκερδους λόγω του μεγάλου ελέους Σου, παρουσιάστηκες Σωτήρα μας, διαφορετικά αλλού πού θα χρειαζόταν να παρουσιαστεί το Φως Σου, παρά και μόνον σε αυτούς που τους αρέσει και κάθονται στο σκοτάδι» (Ἁμαρτωλοῖς καὶ τελώναις, διὰ πλήθους ἐλέους σου ἐπεφάνης Σωτὴρ ἡμῶν, ποῦ γὰρ εἶχε τὸ φῶς σου λάμψαι, εἰμὴ τοῖς ἐν σκότει καθημένοις; δόξα σοι).
Τι πρέπει όμως να γίνει; Αφού όλοι είμαστε αμαρτωλοί;
Είναι συγκινητικό το γεγονός πως ο Χριστός τους αμαρτωλούς σώζει. Οι μετανοημένοι είναι ήδη σωσμένοι από τώρα. Δεν προσευχόμαστε να πάθουν κακό οι κακοί, προσευχόμαστε να φωτιστούν και να γίνουν καλοί!
Στη μεγάλη ευχή που διαβάζει ο ιερέας κατά τον Αγιασμό προσεύχεται να διατηρήσει ο Θεός τους ενάρετους ανθρώπους έτσι ώστε να μην χαλάσουν τον καλό αγώνα που κάνουν στη ζωή τους. Και συνεχίζει: «Τους πονηρούς κάνε τους καλούς μέσα στην φώτιση και την αρετή Σου Θεέ μου!» (Τους αγαθούς εν τη αγαθότητί σου διατήρησον. Τους πονηρούς αγαθούς ποίησον εν τη χρηστότητί σου). Πολύ σημαντικό αυτό.
Περιμένουμε και αναμένουμε ότι όλοι θα πιστέψουν. Κι’ αν δεν πιστέψουν; Τι θα γίνει;
Κανένα πρόβλημα. Ο μόνος αρχηγός Θρησκείας ο οποίος είπε: «Όποιος θέλει να έρθει μαζί μου, με την ελεύθερη θέληση του να έρθει, ποτέ με τη βία» (Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν) είναι ο Χριστός. Όποιος δεν θέλει ας μείνει χωρίς Χριστόν. Κανένα πρόβλημα. Με τη βία δεν πιστεύει κανένας και δεν πρέπει να υποχρεώνουμε τους ανθρώπους να πιστέψουν. Παράλληλα όμως όσοι δεν πιστεύουν δεν γίνεται να μισούν αυτούς που πιστεύουν. Αυτό δεν περιποιείται κανενός τιμή. Ελευθερία και στους άπιστους και στους πιστούς. Η εποχή μας χρειάζεται σεβασμό και ελευθερία περισσότερο από κάθε άλλη εποχή. Η θεσμοθέτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν βοήθησε ώστε να έχουμε σεβασμό και να αφήνουμε ελεύθερους τους ανθρώπους να πιστεύουν.
Ο άνθρωπος αγιάζεται με τον Μέγα Αγιασμό των Φώτων. Η φύση μένει εκτός;
Αγιασμός των Υδάτων, Θεοφάνεια και περιβάλλον είναι αχώριστα. Το νερό ως καθαρτικό και ιαματικό που ήταν αρχαιόθεν και είναι, αγιάζεται και αγιάζει μαζί όπου ρέει, όλη τη γη, έτσι ώστε να ελαττωθούν και να πεθάνουν οι ιοί, το κακό να μειωθεί και ο βίος ανθρώπων, ζώων και φυτών να γίνει εύκολος και βιώσιμος. Τα Φώτα είναι η κατ’ εξοχήν περιβαλλοντική εορτή στον Χριστιανισμό.
Ποιο είναι το νόημα του δώρου της πουλουστρένας, αφού δώσαμε δώρα και τα Χριστούγγεννα και την Πρωτοχρονιά;
Δώρο προσέφερε τη γέννηση του υιού Του στην ανθρωπότητα ο Θεός, γι’ αυτό κάνουμε και εμείς δώρα τα Χριστούγεννα. Δώρο αποτελεί η ζωή και η αρχή ενός καινούργιου έτους, γι’ αυτό κάνουμε δώρα την Πρωτοχρονιά. Δώρο ύψιστο ο Φωτισμός, διότι «τι να κάνεις τη ζωή αν δεν έχεις φώτιση», γι’ αυτό κάνουμε δώρα τα Φώτα.
Το θυμούμαι από μωρό - παιδί όταν η αείμνηστη μητέρα μου η πρεσβυτέρα Ηλέκτρα, μετά τη Θεία Λειτουργία όταν ερχόταν ο ιερέας πατέρας μου, ο πάτερ Αιμιλιανός, στο σπίτι, του έλεγε για να ακούσω εγώ: «Άντε παπά μου, καλημέρα και τα Φώτα και την πουλουστρίνα πρώτα!» Και αμέσως ο παπάς μου είχε σε ένα μικρό φακελλάκι μία λίρα και ένα μικρό σημείωμα στο οποίο έγραφε: «Αρετή μας, να μην φοβάσαι ποτέ! Το Άγιο Πνεύμα θα σε φωτίζει και θα σε φυλάει! Και εσύ όταν μεγαλώσεις θα κρατάς το έθιμο της πουλουστρένας». Και μου το έδινε. Δώρο και νουθεσία εόρτια μαζί.
Η λέξη «πουλουστρένα» ή «πουλουστρήνα», (φιλοδώρημα) προέρχεται από το λατινικό «bona strena» το οποίο σημαίνει και «καλή δουλειά». Λοιπόν «καλημέρα τζιαι τα Φώτα, τζιαι την πουλουστρήνα πρώτα»!
