Διασυνοριακή ασφάλεια και διεθνείς συμμαχίες σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον. Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια αποκτά τον δικό της σημαντικό ρόλο στην σκακιέρα της περιοχής, ειδικότερα με την αναβάθμιση των στρατηγικών της σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτό , ΗΠΑ και Κυπριακή Δημοκρατία δίνουν το 2020 τα χέρια, για δημιουργία του πρώτου περιφερειακού Κέντρου Εκπαίδευσης για τη διασυνοριακή ασφάλεια, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Απρίλιο του 2022. Το Κέντρο Εκπαίδευσης Cyclops (Cyprus Center for Land, Open-seas and Port Security) με έδρα την Λάρνακα, γίνεται έκτοτε ο πυρήνας εκπαίδευσης για χιλιάδες αξιωματούχους από όλα τα μήκη και πλάτη της γης, με ιδιαίτερη έμφαση την περιοχή της Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής.
Για πρώτη φορά, δημοσιογραφικό συνεργείο εισέρχεται στα άδυτα του Cyclops, και παρουσιάζει τις δράσεις, τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό αξίας εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ αποκαλύπτει και το πλάνο περαιτέρω ανάπτυξης του Κέντρου.
Με την βοήθεια του διευθυντή του Κέντρου αλλά και του προσωπικού, ανακαλύπτουμε το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών, και αξιολογούμε την γεωπολιτική αξία που προσδίδει στην Κύπρο η λειτουργία ενός εκπαιδευτικού κέντρου, το οποίο στον ένα χρόνο λειτουργίας του, κέρδισε την εμπιστοσύνη των σημαντικότερων εταίρων στον ευρύτερο τομέα της παροχής υπηρεσιών ασφάλειας.
Ο ρόλος και η αποστολή του Cyclops
Όπως δήλωσε στο Ant1live ο διευθυντής του Κέντρου, Χρυσήλιος Χρυσηλίου, «αποστολή του Κέντρου είναι η παροχή εξειδικευμένων εκπαιδεύσεων σε διεθνείς συμμετέχοντες, στο αντικείμενο της ασφάλειας διασυνοριακών περασμάτων, της αποτροπής της μεταφοράς επικίνδυνων υλικών και όπλων μαζικής καταστροφής, και θεμάτων κυβερνοασφάλειας».
Πρακτικά αυτό συνεπάγεται πως στο Κέντρο τυγχάνουν εκπαίδευσης αξιωματούχοι από τρίτες χώρες, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια των διασυνοριακών περασμάτων, όπως είναι τα αεροδρόμια, λιμάνια και τελωνεία.
Ο τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμός που παρέχεται στο Κέντρο, δίνει την δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να εξειδικευτούν στον εντοπισμό χημικών και βιολογικών υλικών, ως επίσης εκρηκτικών μηχανισμών και οπλικών συστημάτων.
Όπως εξήγησε ο κ. Χρυσηλίου, οι διεθνείς προκλήσεις ασφάλειας, είναι τέτοιες, που οδηγούν τα κράτη στην αναζήτηση νέων τρόπων αποτροπής δυσάρεστων καταστάσεων. Και το Cyclops, ως το πρώτο τέτοιο Κέντρο εκπαίδευσης στην ευρύτερη περιοχή, καθιστά την Κύπρο ως πυρήνα εκπαίδευσης για χώρες της Βορείου Αφρικής, Μέσης Ανατολής, ενώ στην πορεία το Κέντρο αξιοποιείται για εκπαίδευση αξιωματούχων από χώρες του Κόλπου, της Αφρικής και των Βαλκανίων.
Πέραν των πιο πάνω, στο Cyclops εκπαιδεύτηκαν πρόσφατα αξιωματούχοι από Ουκρανία.
Χημικός, Βιολογικός και Ραδιενεργός εξοπλισμός
Στο Κέντρο πέραν από τις τρεις αίθουσες εκπαιδεύσεων, λειτουργεί και ένα πλήρως εξοπλισμένο βιοχημικό εργαστήρι, με τον τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό που παρείχαν οι ΗΠΑ να αποτελεί μοναδικό σε όλες τις χώρες της περιοχής.
Μηχανήματα εντοπισμού επικίνδυνων υλικών, όπως χημικά, βιολογικά και εκρηκτικά, βρίσκονται στην δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τον κ. Χρυσηλίου να εξηγεί πως αυτή ακριβώς η δυναμική που έχει στα χέρια του το Cyclops, το καθιστούν πρωτοπόρο στον τομέα του.
Ενώ στον περιβάλλοντα χώρο του Κέντρου, υπάρχει και το επονομαζόμενο «ship in a box». Ένας προσομοιωτής πλοίου, στο οποίο παρέχεται συγκεκριμένη εκπαίδευση σε θέματα «νηοψίας». Καθώς όπως εξηγεί ο κ. Χρυσηλίου, η διασυνοριακή ασφάλεια αφορά και την ανοικτή θάλασσα.
Σημειώνεται ότι το Κέντρο είναι κυριολεκτικά «αστακός», με 24ωρη φρούρηση από την Αστυνομία, και περίμετρο ασφαλείας στα πρότυπα του ΝΑΤΟ.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Καθοριστικής σημασίας παραμένει μέχρι και σήμερα ο ρόλος των ΗΠΑ, οι οποίες ανέλαβαν εξ’ ολοκλήρου την χρηματοδότηση για την κατασκευή, αλλά και τον εξειδικευμένο εξοπλισμό του Κέντρου.
Παρόλο που με την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών έργων στις 28 Φεβρουαρίου 2022, το Κέντρο περιήλθε στην κυριότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του Υπουργείο Εξωτερικών, όπως εξηγεί ο κ. Χρυσηλίου, διατηρείται άψογη συνεργασία με την πρεσβεία των ΗΠΑ.
Όπως εξηγεί ο διευθυντής του Κέντρου, η συνεργασία με την πρεσβεία των ΗΠΑ είναι διαρκής, ενώ οι ΗΠΑ καλύπτουν το κόστος των πλείστων από τις παρεχόμενες εκπαιδεύσεις.
Σχεδόν 1.600 εκπαιδευόμενοι
Παρόλο που ο αρχικός σχεδιασμός προνοούσε την εκπαίδευση προσωπικού από χώρες της Βορείου Αφρικής και την Μέσης Ανατολής, εντούτοις στην πορεία προέκυψε ανάγκη για την παροχή εκπαιδεύσεων και σε προσωπικό από άλλες τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με τον κ. Χρυσηλίου, «από τον Απρίλιο του 2022 μέχρι και τον Αύγουστο του 2023, γύρω στους 1.600 συμμετέχοντες από 20 χώρες, κυρίως από την περιοχή της Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής, αλλά και πιο μακριά. Η Λατινική Αμερική, η Ιαπωνία, η Ουκρανία, χώρες των Βαλκανίων αλλά και της Νοτίου Αμερικής έχουν εμπιστευθεί το εκπαιδευτικό Κέντρο Cyclops για να παρακολουθήσουν τις εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις που παρέχουμε».
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις μάλιστα για τον νέο κύκλο εκπαιδεύσεων που ξεκινά στις 28 Αυγούστου, είναι κάτι παραπάνω από ελπιδοφόρες, με τον κ. Χρυσηλίου να εκτιμά πως τα προσφερόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα, θα ξεπεράσουν τον αριθμό που έχουν προσφερθεί το προηγούμενο έτος, ενώ δεν αποκλείεται να επεκταθούν και τα αντικείμενα εκπαίδευσης, λόγω ακριβώς των αιτημάτων που λαμβάνει το Κέντρο από διεθνείς φορείς και Οργανισμούς.
Η γεωπολιτική αξία
Ως τεράστιο μπορεί να χαρακτηριστεί και το γεωπολιτικό αποτύπωμα που παρέχει η συνέργεια της Κύπρου με τις ΗΠΑ, αλλά και η στρατηγική σχέση που οικοδομεί η Λευκωσία με άλλες κράτη.
Όπως σημειώνει ο Διευθυντής του Κέντρου, το Cyclops συνεργάζεται στενά και άρρηκτα με διεθνείς Οργανισμούς, όπως είναι ο ΟΗΕ (UNODC, CCP) και ο Διεθνής Οργανισμών Τελωνείων, ενώ παράλληλα συνεργασία υπάρχει και με άλλες χώρες με κομβικό ρόλο στο διεθνές πολιτικό στερέωμα.
Το γεγονός, σύμφωνα με τον κ. Χρυσηλίου, ότι το Κέντρο αξιοποιείται από χώρες που αποτελούν μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αναβαθμίζει την στρατηγική αξία της Κύπρου, ανάγοντας την σε έναν αξιόπιστο εταίρο με πολλαπλή συμβολή σε θέματα ασφάλειας στην περιοχή.
Σχολιάζει χαρακτηριστικά πως «το Cyclops είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια του Υπουργείου Εξωτερικών, αφού με την παρουσία και την λειτουργία του ενισχύει τις διακρατικές σχέσεις, ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ, αλλά και με άλλους φορείς. Συνεπώς, η συμμετοχή τόσου μεγάλου αριθμού εμπειρογνωμόνων σε προγράμματα που προσφέρει το Cyclops, από ένα μεγάλο αριθμό κρατών, ενισχύει τις διακρατικές μας σχέσεις, με τις χώρες καταγωγής τους, αλλά και με τις χώρες που μας ενισχύουν στην προσφορά των εκπαιδεύσεων».
Με πλάνο ανάπτυξης
Η αυξανόμενη ζήτηση από τρίτες χώρες για αξιοποίηση των προγραμμάτων του Cyclops, οδήγησε σύμφωνα με τον κ. Χρυσηλίου στην σύσταση «επιτελικής ομάδας ανάπτυξης», η οποία είναι επιφορτισμένη με την εκπόνηση μελετών για την περαιτέρω ανάπτυξη του Κέντρου.
Ήδη συγκεκριμένος διεθνής Οργανισμός έχει καταθέσει πρόταση για παροχή και άλλου είδους δραστηριοτήτων στο Κέντρο, με το Υπουργείο Εξωτερικών να αξιολογεί σε πρώτη φάση, θετικά την συγκεκριμένη πρόταση.
Ενώ και οι συζητήσεις για αναβάθμιση σε ανώτερο επίπεδο μεταξύ πρεσβείας ΗΠΑ και Υπουργείο Εξωτερικών βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.
Σημειώνεται ότι στο Κέντρο υπάρχει σήμερα δυνατότητα λειτουργίας μέχρι και τριών παράλληλων αιθουσών εκπαιδεύσεων, χωρητικότητας 25 ατόμων η καθεμία, η συνδυασμός αυτών.
Ο καθοριστικός ρόλος της Πολιτικής Άμυνας
Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του Κέντρου, διαμορφώνει και το ίδιο το προσωπικό, το οποίο με βάση το Καταστατικό, απαρτίζεται από μέλη της Πολιτικής Άμυνας.
Σημειώνεται ότι το Cyclops ανήκει στο Υπουργείο Εξωτερικών, ωστόσο η λειτουργία του έχει ανατεθεί στην δύναμη Πολιτικής Άμυνας του Υπουργείου Εσωτερικών.
Με τον κ. Χρυσηλίου να σημειώνει πως, «η σχέση των δυο Υπουργείων, και η συμμετοχή της δύναμης Πολιτικής Άμυνας, διέπεται από Κανονισμό Οργάνωσης και λειτουργίας, ο οποίος έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται η τοποθέτηση πρόσθετου προσωπικού από την Δύναμη Πολιτικής Άμυνας. Μέχρι τότε, η λειτουργία του Κέντρου βασίζεται σε μικρό αριθμό μόνιμου προσωπικού, και στην εξαιρετική συμμετοχή εθελοντών της δύναμης Πολιτικής Άμυνας».
