Στην προοπτική της οικονομικής συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια αναφέρθηκαν ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στις Βρυξέλλες.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε παράλληλα και στην εισήγηση της Κομισιόν για άνοιγμα της πρώτης ομάδας κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, χωρίς ωστόσο να σχολιάζει ευθέως όταν ρωτήθηκε σχετικά, για τις αντιρρήσεις Ελλάδας και Βουλγαρίας αντίστοιχα.
Απαντώντας σε ερώτηση για το αν έχουν ελπίδες να αρθούν τα βέτο Ελλάδας και Βουλγαρίας, ιδιαίτερα σε μια ατμόσφαιρα όπου ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης και της Παρασκευής η Ουγγαρία μπλοκάρει την έναρξη ενταξιακών με την Ουκρανία, οι δύο ηγέτες επέλεξαν να δώσουν τόνο αισιοδοξίας. Ο κ. Μισέλ δήλωσε αισιόδοξος και πως προσωπικά στηρίζει την επίτευξη προόδου, ενώ η κ. Φον ντερ Λάιεν επεσήμανε πως στις εκθέσεις της Κομισιόν υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ της προόδου.
Η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν έκανε εκτενείς αναφορές στην οικονομική διάσταση της συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια, επισημαίνοντας πως οι οικονομίες των χωρών αυτών έχουν μέγεθος που αντιστοιχεί στο 35% του μέσου όρου των οικονομιών της ΕΕ, κάτι όπως είπε καταδεικνύει την «αναξιοποίητη δυναμική» των χωρών αυτών.
Σε αυτό το πλαίσιο, συνέχισε, το Σχέδιο Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια που ανακοινώθηκε πρόσφατα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: το άνοιγμα επτά σημαντικών τομέων της οικονομίας της ΕΕ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, το άνοιγμα των αγορών των χωρών αυτών μεταξύ τους που μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του συνολικού τους ΑΕΠ κατά 10%, εσωτερικές μεταρρυθμίσεις για βελτίωση των επενδύσεων και, ως απάντηση στις μεταρρυθμίσεις αυτές, προώθηση επενδύσεων από πλευράς ΕΕ.
Το Σχέδιο Ανάπτυξης, σημείωσε, λειτουργεί κατά τρόπο ανάλογο με το NextGenerationEU (μεταρρυθμίσεις έναντι επενδύσεων) και μπορεί δυνητικά να διπλασιάσουν το μέγεθος της οικονομίας της περιφέρειας των Δυτικών Βαλκανίων την επόμενη δεκαετία.
Όπως είπε έχουν γίνει μικρά βήματα όπως οι συμφωνίες για μείωση των διεθνών τηλεφωνικών χρεώσεων και η συμφωνία σε οδικό χάρτη για εκσυγχρονισμό των συνοριακών διαβάσεων, αλλά και μια σειρά από επενδύσεις σε υποδομές, και συμμετοχή σε προγράμματα της ΕΕ για χρηματοδότηση δικτύων wifi σε 400 κοινότητες στα Δυτικά Βαλκάνια.
Πρόσθεσε πως στο περιθώριο της συνόδου, 21 κράτη μέλη έχουν επίσης δεσμευτεί για χρηματοδότηση υποτροφιών για φοιτητές από τα Δυτικά Βαλκάνια για να φοιτήσουν στο νέο παράρτημα του Κολεγίου της Ευρώπης στα Τίρανα.
Από την πλευρά του ο κ. Μισέλ αναφέρθηκε στην επιθυμία της ΕΕ να επιτύχει περισσότερη ευθυγράμμιση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, και την πρόθεση για περισσότερη συνεργασία στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, στον τομέα στης κυβερνοασφάλειας και στον τομέα της μετανάστευσης.
Έκανε μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στο ότι η ΕΕ βασίζεται στη συμφιλίωση, και πως για αυτό είναι σημαντικό οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων να διευθετήσουν τις διαφορές τους.
Όσον αφορά την ενταξιακή πορεία των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, η κ. Φον ντερ Λάιεν δήλωσε πως συζητήθηκε η τρέχουσα κατάσταση στη βάση των εκθέσεων της Κομισιόν, και υπενθύμισε πως εισήγηση της Επιτροπής είναι να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν η διαπραγμάτευση της πρώτης ομάδας κεφαλαίων με την Αλβανία και τη Βόρειο Μακεδονία, καθώς και το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη εφόσον εκπληρωθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, συνέχισε, υπάρχει δυναμική για επιστροφή των ενταξιακών στον σωστό δρόμο μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης. Σε σχέση με τη Σερβία και το Κόσοβο, ανέφερε πως η πρόοδος βασίζεται στην πρόοδο του μεταξύ τους διαλόγου, και χαιρέτισε τα πρόσφατα βήματα αποκλιμάκωσης.
