Συνέχιση των κυρώσεων, επιβολή ορίου στα έσοδα των επιχειρήσεων παραγωγής ενέργειας, στροφή από το φυσικό αέριο στο υδρογόνο, Παγκόσμια Συμφωνία για το κλίμα, νέους κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης και Ευρωπαϊκή Συνέλευση ανακοίνωσε, μεταξύ άλλων, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ευρώπης, στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, την Πέμπτη.
Στη συνεδρίαση ήταν παρούσα και η σύζυγος του Προέδρου της Ουκρανίας, η Ολένα Ζελένσκι. Η κ. φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι είναι η πρώτη φορά που γίνεται η παρουσίαση για την Κατάσταση στην Ευρώπη, εν μέσω πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ανέφερε, όμως, ότι από την πρώτη στιγμή η ΕΕ ως σύνολο έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Η Φον ντερ Λάιεν πρότεινε μέτρα για τη μείωση της ζήτησης στις ώρες αιχμής και της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης, ούτως ώστε η παροχή ενέργειας να διαρκεί περισσότερο και οι τιμές να μειωθούν.
Επιπλέον, μίλησε για στοχευμένη στήριξη, καθώς εκατομμύρια Ευρωπαίοι χρειάζονται βοήθεια. Ανέφερε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ για να συνδράμουν ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Γι’ αυτό, πρότεινε την επιβολή ορίου στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος και οι οποίες έχουν κέρδη απροσδόκητα.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, κατέβηκε από το βήμα και τον λόγο πήραν οι πολιτικές ομάδες
Η πρόεδρος της Κομισιόν είπε ότι με τον πόλεμο διακυβεύονται πολλά. Δεν είναι ένας πόλεμος μόνο ενάντια στην Ουκρανία, αλλά ένας πόλεμος ενάντια «στην ενέργειά μας, ένας πόλεμος ενάντια στην οικονομία μας, ένας πόλεμος ενάντια στις αξίες μας και στο μέλλον μας». Πρόκειται για τη διαμάχη της απολυταρχίας ενάντια στη δημοκρατία, είπε.
«Ο Πούτιν θα πέσει και η Ευρώπη θα επικρατήσει», τόνισε. Απευθυνόμενη στην κ. Ζελένσκι, η Πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι χρειάζεται θάρρος να αντισταθεί κανείς στη «σκληρότητα του Πούτιν, αλλά εσείς το βρήκατε και ξεσηκώθηκε ένα έθνος ηρώων».
Αναφερόμενη στην αποτελεσματικότητα των κυρώσεων στη Ρωσία είπε ότι ο χρηματοοικονομικός τομέας της επιβιώνει μετά δυσκολίας. «Έχουμε αποκλείσει τα τρία τέταρτα του ρωσικού τραπεζικού τομέα από τις διεθνείς αγορές. Σχεδόν χίλιες διεθνείς εταιρείες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Η παραγωγή αυτοκινήτων μειώθηκε κατά τρία τέταρτα σε σύγκριση με πέρυσι. Τα αεροσκάφη της Aeroflot καθηλώνονται στο έδαφος διότι δεν υπάρχουν πλέον ανταλλακτικά. Ο ρωσικός στρατός παίρνει μικροτσίπ από πλυντήρια πιάτων και ψυγεία για να επιδιορθώσει το στρατιωτικό υλικό του, επειδή έχει εξαντλήσει τα αποθέματά του σε ημιαγωγούς. Η ρωσική βιομηχανία βρίσκεται υπό διάλυση», ανέφερε, τονίζοντας ότι το Κρεμλίνο είναι αυτό που έθεσε την οικονομία της Ρωσίας «σε πορεία προς τη λήθη».
«Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι οι κυρώσεις ήρθαν για να μείνουν. Τώρα είναι η ώρα να επιδείξουμε αποφασιστικότητα και όχι να χαλαρώσουμε τη στάση μας. Το ίδιο ισχύει και για τη χρηματοδοτική μας στήριξη προς την Ουκρανία», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι μέχρι στιγμής, η «Ομάδα Ευρώπη» έχει παράσχει χρηματοδοτική βοήθεια ύψους άνω των 19 δισ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται η στρατιωτική στήριξη.
Επιπλέον, είπε ότι θα απαιτηθούν τεράστιοι πόροι για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί με την πρώτη κυρία για την αποκατάσταση των ουκρανικών σχολείων που έχουν υποστεί φθορές, με την παροχή 100 εκατ. ευρώ.
«Τον Μάρτιο συνδέσαμε επιτυχώς την Ουκρανία με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειάς μας. Η σύνδεση αυτή είχε αρχικά προγραμματιστεί για το 2024. Αλλά την ολοκληρώσαμε σε δύο εβδομάδες. Και σήμερα η Ουκρανία μάς εξάγει ηλεκτρική ενέργεια. Θέλω να επεκτείνουμε σημαντικά αυτό το αμοιβαία επωφελές εμπόριο», είπε η φον ντερ Λάιεν, ανακοινώνοντας ότι θέλει να διευρύνει τη συνεργασία της ΕΕ με την Ουκρανία στο πλαίσιο της Ενιαίας Αγοράς.
Ανακοίνωσε επίσης ότι θα μεταβεί στο Κίεβο σήμερα, για να συζητήσει με τον Πρόεδρο Ζελένσκι τις λεπτομέρειες. Είπε ότι ήδη έχουν αναστείλει τους εισαγωγικούς δασμούς στις εξαγωγές της Ουκρανίας προς την ΕΕ και ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί στην ευρωπαϊκή ζώνη δωρεάν περιαγωγής.
«Έπρεπε να είχαμε ακούσει εκείνους που ξέρουν τον Πούτιν», είπε, ασκώντας κριτική για τη σχέση εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία. «Σε ολόκληρη την Ευρώπη πρέπει να απαλλαγούμε από την εξάρτηση αυτή».
Είπε ότι με τη συμφωνία για κοινή αποθήκευση, έφτασε το 84%, πάνω από τον στόχο, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. «Έχουμε αποδεσμευτεί από τη Ρωσία και έχουμε διαφοροποιήσει τον εφοδιασμό μας από αξιόπιστους προμηθευτές· τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Αλγερία και άλλους. Πέρυσι το ρωσικό αέριο αντιπροσώπευε το 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών αερίου. Σήμερα το μερίδιο του έχει μειωθεί στο 9% του αερίου αγωγών».
Επιπλέον, ανέφερε ότι η κλιματική κρίση διογκώνει το κόστος, οι καύσωνες επέτειναν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, οι ξηρασίες οδήγησαν στο κλείσιμο εργοστασίων υδροηλεκτρικής και πυρηνικής ενέργειας, με συνέπεια οι τιμές του αερίου να έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδο άνω του δεκαπλάσιου σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από την πανδημία.
Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας
Η φον ντερ Λάιεν πρότεινε μέτρα για τη μείωση της ζήτησης στις ώρες αιχμής και της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης, ούτως ώστε η παροχή ενέργειας να διαρκεί περισσότερο και οι τιμές να μειωθούν.
Επιπλέον, μίλησε για στοχευμένη στήριξη, καθώς εκατομμύρια Ευρωπαίοι χρειάζονται βοήθεια. Ανέφερε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ για να συνδράμουν ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Γι’ αυτό, πρότεινε την επιβολή ορίου στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος και οι οποίες έχουν κέρδη απροσδόκητα.
«Στην παρούσα συγκυρία όμως τα υπερκέρδη λόγω του πολέμου και εις βάρος των καταναλωτών είναι αδικαιολόγητα. Τα κέρδη θα πρέπει να διανεμηθούν και να διοχετευθούν σε όσους χρήζουν μεγαλύτερης βοήθειας», ανέφερε, προσθέτοντας ότι με αυτή την πρόταση θα συγκεντρωθούν περισσότερα από 140 δισ. ευρώ ώστε τα κράτη μέλη να μετριάσουν άμεσα το πλήγμα.
Μίλησε επίσης για μια «δίκαιη συνεισφορά» των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου, αερίου και άνθρακα, καθώς και αυτές παρουσιάζουν υπερκέρδη.
«Όλα αυτά είναι μέτρα έκτακτης ανάγκης και προσωρινά μέτρα που επεξεργαζόμαστε, συμπεριλαμβανομένων των συζητήσεών μας για ανώτατα όρια τιμών. Πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου. Πρέπει να κατοχυρώσουμε την ασφάλεια του εφοδιασμού μας και συγχρόνως να προστατεύσουμε την ανταγωνιστικότητά μας σε παγκόσμιο επίπεδο».
Ανακοίνωσε ότι θα επεξεργαστούν δέσμη μέτρων που θα λαμβάνουν υπόψη την ειδική φύση της σχέσης με τους προμηθευτές, «είτε πρόκειται για αναξιόπιστους προμηθευτές όπως η Ρωσία είτε για αξιόπιστους φίλους όπως η Νορβηγία».
Επιπλέον, η η Επιτροπή θα εργαστεί για την καθιέρωση πιο αντιπροσωπευτικού δείκτη από το TTF, καθώς η αγορά έχει περάσει από τους αγωγούς φυσικού αερίου στο LNG και θα υπάρξει συνεργασία με τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς ενέργειας, ώστε να περιοριστούν οι ημερήσιες διακυμάνσεις των τιμών.
«Τον Οκτώβριο θα τροποποιήσουμε το προσωρινό πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων, έτσι ώστε να επιτραπεί η παροχή κρατικών εγγυήσεων και παράλληλα να διαφυλαχθούν οι ίσοι όροι ανταγωνισμού», είπε.
Αντικατάσταση φυσικού αερίου με ΑΠΕ και υδρογόνο
Η Πρόεδρος τόνισε ότι πρέπει να σταματήσει η κυριαρχική επιρροή του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και γι’ αυτό χρειάζεται σφαιρική και σε βάθος αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Το υδρογόνο μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα για την Ευρώπη. Το υδρογόνο πρέπει από ένα τμήμα της αγοράς που κατέχει σήμερα να μεταμορφωθεί σε μαζική αγορά, είπε και ανακοίνωσε τη σύσταση μιας νέας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου, η οποία, θα μπορέσει να επενδύσει 3 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να βοηθήσει στην οικοδόμηση της μελλοντικής αγοράς υδρογόνου.
Παγκόσμια Συμφωνία για το Κλίμα
Αναφερόμενη στο καλοκαίρι του 2022 με τις ξηρασίες και τις πυρκαγιές, η φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την πρόθεση να προωθήσει τη σύναψη μιας φιλόδοξης παγκόσμιας συμφωνίας για τη φύση κατά τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα που πρόκειται να λάβει χώρα φέτος στο Μόντρεαλ και τη σύνοδο της COP27 στο Σαρμ ελ Σέιχ.
Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι «θα διπλασιάσουμε την ικανότητά μας για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών μέσα στο προσεχές έτος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει στην αγορά δέκα ελαφρών αμφίβιων αεροσκαφών και τριών πρόσθετων ελικοπτέρων που θα συμπληρώσουν τον στόλο μας».
Ανάκαμψη μετά την πανδημία
Η Πρόεδρος είπε ότι, αφού βιώσαμε τη μεγαλύτερη ύφεση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πετύχαμε την ταχύτερη ανάκαμψη μετά τη μεταπολεμική άνθιση. «Κι αυτό κατέστη εφικτό επειδή υποστηρίξαμε όλοι μαζί ένα κοινό σχέδιο ανάκαμψης, το NextGenerationEU τόνωσε σημαντικά την εμπιστοσύνη στην οικονομία μας».
Ανέφερε ότι μέχρι στιγμής έχουν διατεθεί στα κράτη μέλη 100 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ 700 δισεκατομμύρια ευρώ δεν έχουν εισρεύσει ακόμα στην οικονομία. «Το NextGenerationEU θα εξασφαλίσει διαρκή ροή επενδύσεων για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και της ανάπτυξης».
Νέα οικονομική διακυβέρνηση
Αναγνωρίζοντας μια νέα πραγματικότητα με υψηλότερο δημόσιο χρέος, η φον ντερ Λάιεν είπε ότι χρειαζόμαστε δημοσιονομικούς κανόνες που θα καθιστούν δυνατές τις στρατηγικές επενδύσεις αλλά παράλληλα θα προστατεύουν τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. «Κανόνες οι οποίοι θα είναι κατάλληλοι για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της τρέχουσας δεκαετίας».
Ανακοίνωσε ότι τον Οκτώβριο θα παρουσιάσει τις νέες ιδέες για την οικονομική διακυβέρνηση, με βασικές αρχές το ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη μείωση του χρέους τους, αλλά θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη λογοδοσία όσον αφορά την υλοποίηση των συμφωνηθέντων.
«Θα πρέπει να υπάρχουν απλούστεροι κανόνες που θα μπορούν να τους ακολουθούν όλοι, έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για στρατηγικές επενδύσεις και να δοθεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές η εμπιστοσύνη που χρειάζονται», προσθέτοντας «ας ανακαλύψουμε εκ νέου το πνεύμα του Μάαστριχτ — η σταθερότητα και η ανάπτυξη πρέπει να συμβαδίζουν».
Ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον- εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό – πρώτες ύλες
Πρόσθεσε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, ένα εργατικό δυναμικό με κατάλληλες δεξιότητες και πρόσβαση στις πρώτες ύλες που χρειάζεται η βιομηχανία μας.
Είπε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της μετάβασης, διότι αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μακράς ιστορίας της βιομηχανικής υπεροχής της Ευρώπης και ανέκαθεν έδιναν προτεραιότητα στους εργαζομένους τους — ακόμη και σε περιόδους κρίσης, ενώ ο πληθωρισμός και η αβεβαιότητα τις βαρύνουν δυσανάλογα.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα προτείνουμε μια δέσμη μέτρων αρωγής για τις ΜμΕ. Θα περιλαμβάνει πρόταση για ένα ενιαίο σύνολο φορολογικών κανόνων για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ευρώπη — το οποίο φέρει την ονομασία «BEFIT»», ενώ θα αναθεωρηθεί και η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών.
Επιπλέον, είπε ότι η έλλειψη προσωπικού αποτελεί ακόμα μία πρόκληση για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Ο αριθμός των ανέργων είναι πιο χαμηλός από ποτέ, όμως και ο αριθμός των κενών θέσεων απασχόλησης έχει φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ.
«Συνεπώς, οφείλουμε να επενδύσουμε περισσότερο στην εκπαίδευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων», είπε, προσθέτοντας ότι «θέλουμε να προσελκύσουμε στοχευμένα ειδικευμένο προσωπικό από το εξωτερικό, το οποίο θα ενισχύσει τις επιχειρήσεις και την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης». Για τον σκοπό αυτό, ένα σημαντικό πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίζονται ευκολότερα και ταχύτερα τα προσόντα τους στην Ευρώπη, είπε και πρότεινε να ανακηρυχθεί το 2023 σε ευρωπαϊκό έτος εκπαίδευσης και ιδίως αναβάθμισης των δεξιοτήτων.
Τέλος, σημείωσε ότι η πρόσβαση σε πρώτες ύλες είναι ύψιστης σημασίας για την επιτυχία της μετάβασής σε μια βιώσιμη και ψηφιακή οικονομία. Ως το 2030 οι ανάγκες μας για σπάνιες γαίες αναμένεται να πενταπλασιαστούν.
Τόνισε ότι πρέπει να αποφευχθεί μία εκ νέου εξάρτηση από μία μόνο χώρα στο θέμα και γι’ αυτό χρειάζονται νέες εταιρικές σχέσεις με ομοφρονούντες εταίρους. Είπε ότι θα υποβάλει προς κύρωση τις συμφωνίες με τη Χιλή, το Μεξικό και τη Νέα Ζηλανδία και θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με σημαντικούς εταίρους όπως η Αυστραλία και η Ινδία. Γι’ αυτό ανακοίνωσε την ευρωπαϊκή πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ενώ είπε ότι θα προωθήσει τη δημιουργία ενός νέου Ταμείου Ευρωπαϊκής Κυριαρχίας.
Προάσπιση της δημοκρατίας
Η Πρόεδρος αναφέρθηκε και στην ανάγκη προάσπισης της δημοκρατίας, με πιο άμεσο τρόπο την ενδυνάμωση των δεσμών και την ενίσχυση των δημοκρατιών της Ευρώπης, ειδικά των χωρών που ακολουθούν ήδη την πορεία προς την Ένωση.
Επίσης, είπε, πρέπει να προσεγγίσουμε τις χώρες της Ευρώπης, πέραν της διαδικασίας προσχώρησης. Γι’ αυτό στηρίζει, είπε την έκκληση για μια Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα.
Σημείωσε ότι η δημοκρατία απειλείται και από την παραπληροφόρηση αυταρχικών ηγετών και είπε ότι πρέπει να προστατευτούμε καλύτερα από κακόβουλες παρεμβάσεις.
Αναφερόμενη στη διαφθορά, είπε ότι ξένοι πράκτορες προσπαθούν να επηρεάσουν το πολιτικό μας σύστημα, στην πτυχή των ύποπτων εταιρειών ή ιδρυμάτων που κάνουν κατάχρηση του δημόσιου χρήματος και γι’ αυτό το επόμενο έτος η Επιτροπή θα παρουσιάσει μέτρα για την επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και θα προτείνει να συμπεριληφθεί η διαφθορά στο καθεστώς κυρώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αξιοπρέπεια στη μετανάστευση
Η φον ντερ Λάιεν είπε ότι ο τρόπος που η ΕΕ χειρίστηκε τους Ουκρανούς πρόσφυγες δεν πρέπει να αποτελεί την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα. «Χρειαζόμαστε δίκαιες και ταχείες διαδικασίες, ένα σύστημα που είναι ανθεκτικό στις κρίσεις και αναπτύσσεται γρήγορα, καθώς και έναν μόνιμο και νομικά δεσμευτικό μηχανισμό που διασφαλίζει την αλληλεγγύη», σημείωσε.
Ταυτόχρονα, πρόσθεσε η ίδια, «χρειαζόμαστε αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών μας συνόρων, σύμφωνα με τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Θέλω μια Ευρώπη που να διαχειρίζεται τη μετανάστευση με αξιοπρέπεια και σεβασμό».
«Θέλω μια Ευρώπη στην οποία όλα τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε όλοι μας. Και θέλω μια Ευρώπη που δείχνει αλληλεγγύη προς όλα τα κράτη μέλη», είπε.
Ευρωπαϊκή Συνέλευση
Με άξονα την κατοχύρωση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών και την ενσωμάτωση της νέας γενιάς στις Συνθήκες της ΕΕ, με γνώμονα το ότι «δεν θα πρέπει να βλάψουμε το μέλλον των παιδιών μας» και πρέπει «να αφήσουμε έναν καλύτερο κόσμο για την επόμενη γενιά», η Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι έχει έρθει η στιγμή για μια Ευρωπαϊκή Συνέλευση.
