Τον Δεκέμβριο του 1963 η Κύπρος έζησε τα Χριστούγεννα που τη στιγμάτισαν ως κράτος αλλά και ολόκληρη την κοινωνία της. Με επιπτώσεις που βιώνουμε δραματικά μέχρι σήμερα. Το ant1live επιχειρεί σήμερα ένα ιστορικό οδοιπορικό στα γεγονότα του Δεκεμβρίου 1963 που συγκλόνισαν τον τόπο μας, τότε που τα Χριστούγεννα ήταν όντως ματωμένα και η Κυπριακή Δημοκρατία ζούσε δραματικές στιγμές με σκοτωμούς και εκτοπισμούς με τους πολίτες να βιώνουν καθημερινά τον φόβο. Όλα άρχισαν σαν σήμερα, 21 Δεκεμβρίου 1963.
Τα μαύρα σύννεφα πάνω από την Κύπρο άρχισαν να σχηματίζονται όταν ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’, στις 30 Νοεμβρίου 1963, υπέβαλε τα γνωστά 13 σημεία προς τον αντιπρόεδρο Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ. Τα 13 σημεία, ουσιαστικά ήταν προτάσεις για αναθεώρηση του Συντάγματος για καλύτερη και πιο εύρυθμη λειτουργία του κράτους.
Τα αιματηρά επεισόδια της 21ης Δεκεμβρίου
Λόγω πληροφορίας που έφτασε στην Κυπριακή Δημοκρατία ότι επρόκειτο να γίνει διανομή αυτόματων όπλων σε Τουρκοκύπριων εκτός Λευκωσίας δημιουργήθηκαν ομάδες της Αστυνομίας με σκοπό να σταματούν τα τουρκοκυπριακά αυτοκίνητα για έλεγχο. Η διαταγή της τουρκικής τρομοκρατικής οργάνωσης ΤΜΤ προς του Τουρκοκύπριους ήταν να μην σταματούν και να αρνούνται την έρευνα από τις αρχές.
Αστυνομική περίπολος, κατά την 21η Δεκεμβρίου, προσπάθησε να ερευνήσει αυτοκίνητο στη Λευκωσία, στα όρια της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής συνοικίας της παλιάς πόλης, όπου επέβαιναν Τουρκοκύπριοι. Οι Τουρκοκύπριοι αρνήθηκαν να υποβληθούν σε έρευνα και το απλό σκηνικό του ελέγχου κατέληξε σε συμπλοκή με πλήθος Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκύπριων αστυνομικών που είχε αποτέλεσμα τον θάνατο δύο Τουρκοκυπρίων και τον τραυματισμό οκτώ ατόμων.
Την επόμενη μέρα τα επεισόδια συνεχίστηκαν, με ένοπλους Τουρκοκύπριους να περιφέρονται στους δρόμους της παλιάς Λευκωσίας. Οι όποιες εκκλήσεις για κατευνασμό δεν έφεραν αποτέλεσμα και τα επεισόδια επεκτάθηκαν και σε άλλες συνοικίες της πρωτεύουσας ενώ την επόμενη μέρα επεκτάθηκαν και στη Λάρνακα. Ένοπλες ομάδες Τουρκοκυπρίων, την επόμενη μέρα, επιτέθηκαν στην Ομορφίτα. Ενώ συγκρούσεις καταγράφηκαν στην Αμμόχωστο και στην Κερύνεια.
Κλιμάκωση των συγκρούσεων και η χάραξη της πράσινης γραμμής
Την ημέρα των Χριστουγέννων, στις 25 Δεκεμβρίου, η Τουρκική Δύναμη Κύπρου (ΤΟΥΡΔΙΚ) βγαίνει από το στρατόπεδό της και συμμετέχει στις συγκρούσεις. Μαζί με τους ένοπλους Τουρκοκύπριους οχυρώνονται στο τουρκοκυπριακό χωριό Ορτάκιοϊ. Αντίδραση υπήρξε και από την ΕΛΔΥΚ που εγκατέλειψε και αυτή το στρατόπεδο της αλλά επέστρεψε σε αυτό όταν ο Μακάριος αποδέχτηκε την παρέμβαση των Εγγυητριών Δυνάμεων, για εκτόνωση της κρίσης.
Στις 26 Δεκεμβρίου, η ελληνοκυπριακή πλευρά παρέδωσε στον Ερυθρό Σταυρό περίπου 800 γυναικόπαιδα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και η τουρκοκυπριακή πλευρά παρέδωσε 26 ελληνοκυπρίους. Στις 30 Δεκεμβρίου 1963 υπογράφηκε η πρώτη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Στρατιώτες των Βρετανικών Βάσεων, παρεμβλήθηκαν ανάμεσα στους αντιμαχόμενους αναλαμβάνοντας το ρόλο του μεσολαβητή. Η οριοθέτηση της διαχωριστικής γραμμής ανατέθηκε στον Βρετανό υποστράτηγο, Πίτερ Γιανγκ, ο οποίος τη χάραξε πάνω στο χάρτη με ένα πράσινο μολύβι.
Στις 15 Ιανουαρίου 1964 συνέρχεται πενταμερής συνδιάσκεψη στο Λονδίνο για την εξεύρεση λύσης, η οποία οδηγήθηκε σε αποτυχία.
«Θέλουμε χωριστό κράτος»
Ο Κιουτσούκ είχε διακήρυττε ότι «το Σύνταγμα είναι νεκρό» και ότι δεν υπήρχε πλέον προοπτική συνύπαρξης των δυο κοινοτήτων στην Κύπρο. «Θέλουμε χωριστό κράτος. Ήδη προχωρούμε προς την κατεύθυνση της δημιουργίας χωριστής διοίκησης, έχουμε δική μας Αστυνομία και τηλεπικοινωνίες», δήλωσε σε συνέντευξή του.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με την απόφασή του 186/4-3-1964, εγκατέστησε για πρώτη φορά στην Κύπρο ειρηνευτική δύναμη 7.000 ανδρών, τη λεγόμενη UNFICYP.
Οι ταραχές του Δεκεμβρίου 1963 κορυφώθηκαν στρατιωτικά, στις αρχές Αυγούστου του 1964, όταν ελληνικές δυνάμεις και δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς επιτέθηκαν στον τουρκοκυπριακό θύλακα των Μανσούρας-Κοκκίνων με σκοπό τη διάλυσή του. Η Τουρκία αντέδρασε αμέσως στην επίθεση και η αεροπορία της βομβάρδισε ελληνοκυπριακές θέσεις στην Τυλληρία με βόμβες ναπάλμ.
Τα επίσημα στοιχεία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις απώλειες των ταραχών αναφέρουν ότι μεταξύ 21 Δεκεμβρίου 1963 και 10 Αυγούστου 1964, σκοτώθηκαν 191 Τουρκοκύπριοι και 173 αγνοούνται, ενώ η ελληνοκυπριακή πλευρά μέτρησε 133 νεκρούς και 41 αγνοούμενους. Συνολικά, 364 Τουρκοκύπριοι και 174 Ελληνοκύπριοι σκοτώθηκαν στη σύγκρουση του 1963-64. Περίπου 25.000 Τουρκοκύπριοι από 104 διαφορετικά χωριά εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, για να μεταφερθούν στους τουρκοκυπριακούς θύλακες. Μεταξύ όσων εκτοπίστηκαν ήταν γύρω στους 1.200 Αρμένιοι και 500 Ελληνοκύπριοι.
Οι Τουρκοκύπριοι στο ψευδοκράτος γιορτάζουν επίσημα το 1963 ως «Kanlı Noel» (Bloody Christmas) στις 21 Δεκεμβρίου, ως συλλογική τραγωδία με «εβδομάδα μνήμης» και «αγώνας μαρτύρων του 1963–1974».
