Εξήντα έξι χρόνια πέρασαν από τη θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου, του Σταυραετού του Μαχαιρά, ο οποίος στις 3 Μαρτίου του 1957, προδομένος, προτίμησε το θάνατο παρά να σκύψει το κεφάλι στους αποικιοκράτες.
Η μνήμη του Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ, τιμήθηκε και φέτος μακριά από τη γενέθλια γη του, την ηρωομάνα Λύση.
Το Εθνικό μνημόσυνο του Γρηγόρη Αυξεντίου τελέστηκε στην Ιερά Μονή Παναγίας του Μαχαιρά, στην παρουσία και του εκλελεγμένου προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη. Τον επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου.
Όπως δήλωσε η πρόεδρος της Βουλής, «τιμούμε σήμερα την μνήμη του ήρωα που υπερασπίστηκε τα ιδανικά και τις αξίες της ελευθερίας. Που συνειδητά επέλεξε τον θάνατο, ακολουθώντας το παράδειγμα των προγόνων μας, που πρόθυμα πλήρωσαν το τίμημα για την υπεράσπιση της πατρίδας, στο πέρασμα των αιώνων της ιστορίας μας».
Τη θυσία του ήρωα εξήραν επίσης τόσο ο εκλελεγμένος Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος, ο οποίος προέστη του μνημοσύνου.
Σύμφωνα με τον Νίκο Χριστοοδουλίδη, «πρέπει να παίρνουμε διδάγματα από τη θυσία του, από τον ηρωικό αγώνα, τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και με αφορμή την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων μου την ερχόμενη βδομάδα, ξεκάθαρο μήνυμα μέσα από τη θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου, μέσα από τη θυσία των ηρώων μας, των παλικαριών της ΕΟΚΑ είναι η ανάγκη να εργαστούμε συλλογικά».
Από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος ανέφερε πως «καλούμαστε να εμβαπτιστούμε στα νάματα εκείνου του αγώνα και καλύτερος εμπνευστής δεν υπάρχει άλλος από τον Γρηγόρη Αυξεντίου. Ο Αυξεντίου δεν σκοτώθηκε για να τουρκοποιήσουμε την Κύπρο αλλά για να την ελευθερώσουμε».
Συγκλονιστική ήταν και φέτος η αναπαράσταση της μάχης του Μαχαιρά σε αφήγηση που έγραψε ο συναγωνιστής του Αυξεντίου και τελευταίος άνθρωπος που τον είδε ζωντανό, Αυγουστής Ευσταθίου.
Στις 03 Μαρτίου το 1957, σε ένα κρησφύγετο στα βουνά του Μαχαιρά, και μετά από μάχη δέκα ωρών με δεκάδες πάνοπλους Βρετανούς στρατιώτες, που σφυροκοπούσαν την περιοχή με βόμβες, πέρασε στο πάνθεο των αθανάτων.
Όπως εξιστόρησε ο συναγωνιστής του Γρηγόρη Αυξεντίου, Ανδρέας Στυλιανού
Τι θα κάμουμε μάστρε; Εβγάτε έξω εσείς. Κανένας ούτε μιλήσαμε, ούτε κινηθήκαμε που τη θέση μας. Σας διατάζω εβγάτε έξω αμέσως εσείς
Με περίσσιο θάρρος διέταξε τους συναγωνιστές του να εξέλθουν και να παραδοθούν για να γλυτώσουν το βέβαιο θάνατο. Ο Ζήδρος δεν πτοήθηκε, ούτε όταν οι Βρετανοί στρατιώτες μετέφεραν με ελικόπτερο δεκάδες μπιτόνια βενζίνης, με τα οποία περιέλουσαν το κρησφύγετο.
Σύμφωνα με τον δήμαρχο Λύσης, Ανδρέα Καουρή, « το καλύτερο μνημόσυνο για τον ήρωα μας, για όλους τους ήρωες είναι αν μπορέσουμε να διοργανώσουμε το μνημόσυνό του σε μια ελεύθερη Λύση, σε μια ελεύθερη, επανενωμένη πατρίδα».
Το μνημόσυνο ολοκληρώθηκε με κατάθεση στεφάνων στο κρησφύγετο του Σταυραετού του Μαχαιρά και τον Εθνικό Ύμνο.
