Με νέο Καταστατικό και διαφορετικές διαδικασίες πραγματοποιείται η υφιστάμενη διαδικασία για ανάδειξη νέου προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου. Πολλά έχουν αλλάξει από το 2006 όταν Αρχιεπίσκοπος αναδείχθηκε ο μακαριστός Χρυσόστομος Β΄, μετά τις αλλαγές που επέφερε η Ιερά Σύνοδος.
Η πρώτη διαφορά έγκειται στο ότι κατά την διαδικασία του 2006, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α’ βρισκόταν ακόμη εν ζωή. Συγκεκριμένα στις 17 Μαΐου 2006 στο Σαμπεζί της Γενεύης, η Διευρυμένη Σύνοδος, η οποία συνήλθε υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αποφάσισε την τιμητική παύση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου, ο οποίος το 1977 είχε διαδεχθεί τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Ενώ ο μετέπειτα διάδοχος του, Χρυσόστομος Β΄, έγινε ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος που χοροστάτησε κηδείας του προηγούμενου Αρχιεπισκόπου.
Η δεύτερη διαφορά εντοπίζεται στις διαδικασίες ανάδειξης που ίσχυαν με τα τότε δεδομένα.
Συγκεκριμένα, στις 24 Σεπτεμβρίου του 2006, όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Κύπρου, άνδρες και γυναίκες 18 ετών και άνω, προσήλθαν προαιρετικά στις κάλπες για να εκλέξουν 1400 Ειδικούς Αντιπροσώπους .H εκλογή των Ειδικών Αντιπροσώπων έγινε με πλειοψηφικό σύστημα.
Ακολούθως οι Ειδικοί Αντιπρόσωποι εξέλεξαν με μυστική ψηφοφορία 100 Γενικούς Αντιπροσώπους.
Στις 5 Νοεμβρίου 2006, συνήλθε Εκλογική Συνέλευση για εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου. Με βάση το Καταστατικό, αυτή συγκροτείτο:
Α) Από 33 εξ οφίκιο μέλη, δηλαδή τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, τους Ηγουμένους και Ηγουμένισσες των Μονών και οφικιάλιους κληρικούς της Ιεράς Αρχιεπισκοπής
Β) Από τους 100 Γενικούς Αντιπροσώπους. Τα εξ οφίκιο μέλη ψήφισαν σε διαφορετική κάλπη από τους 100 Γενικούς Αντιπροσώπους. Αρχιεπίσκοπος εκλέγεται ο υποψήφιος ,ο οποίος θα συγκένρωνε την απόλυτη πλειοψηφία και στις δύο κάλπες.
Εάν αυτό δεν επιτυγχάνετο κατά την πρώτη ψηφοφορία, θα διεξαγόταν δεύτερη ψηφοφορία κατά τον ίδιο τρόπο. Εάν και πάλι δεν υπήρχε υποψήφιος, ο οποίος να συγκέντρωνε την απόλυτη πλειοψηφία, τότε προνοείτο και τρίτη ψηφοφορία. Υποψήφιοι είναι μόνο δύο, αυτός που έλαβε την πλειοψηφία στην κάλπη των εξ οφίκιο και αυτός που έλαβε την πλειοψηφία στην κάλπη των Γενικών Αντιπροσώπων.
Εάν αυτός που πλειοψήφησε και στις δύο κάλπες είναι το ίδιο πρόσωπο, τότε δεύτερος είναι αυτός που συγκέντρωσε τους περισσότερους ψήφους αθροιζομένων των ψήφων και των δύο καλπών.
Στην τρίτη ψηφοφορία υπήρχε μια μόνο κάλπη και Αρχιεπίσκοπος εκλεγόταν αυτός που θα έπαιρνε τις περισσότερες ψήφους.
Στη διαδικασία της 5ης Νοεμβρίου, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου εξελέγη ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’, ο οποίος και ενθρονίσθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2006
Ενδιαφέρον για τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο είχαν εκφράσει τέσσερα από τα εννέα μέλη της Ιεράς Συνόδου. Πρόκειτο για τους Μητροπολίτες Πάφου Χρυσόστομο, Κιτίου Χρυσόστομο, Λεμεσού Αθανάσιο και τον Επίσκοπο Κύκκου Νικηφόρο.
Στο σήμερα
Με βάση τον νέο Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου, ο λαός καλείται να εκλέξει το λεγόμενο Τριπρόσωπο. Τους τρεις ιεράρχες δηλαδή που θα τεθούν στην κρίση τις Ιεράς Συνόδου για να προκύψει ο νέος Αρχιεπίσκοπος.
Μετά την πάροδο των τριών ημερών, δηλαδή στις 21 ή στις 22 Δεκεμβρίου 2022 ο Γενικός Έφορος Αρχιεπισκοπικών Εκλογών θα συγκεντρώσει όλες αυτές τις ενστάσεις – αν φυσικά υπάρχουν – και θα πρέπει να τις παραδώσει στον Τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου τον Μητροπολίτη Πάφου και στην Ιερά Σύνοδο.
Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου αφού παρέλθουν οι 3 μέρες και μέσα σε 5 ημέρες θα πρέπει η Ιερά Σύνοδος να συνεδριάσει για να μελετήσει τις ενστάσεις, να επικυρώσει το αποτέλεσμα και να καταρτίσει το τριπρόσωπο. Διαδικασία η οποία θα διαρκέσει το αργότερο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου 2022.
Ακολούθως μέσα σε 3 ημέρες, η Ιερά Σύνοδος θα εκλέξει τον Αρχιεπίσκοπο από το τριπρόσωπο που ήδη θα έχει καταρτιστεί με την ψήφο του λαού. Δηλαδή με βάση αυτά τα δεδομένα – και εάν δεν υπάρξουν απρόοπτα και ανατροπές – μέχρι τις 30 με 31 Δεκεμβρίου θα έχει εκλεγεί ο νέος Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου.
Χωρίς να αποκλείεται η τελική απόφαση της Συνόδου να πάρει παράταση για το νέο έτος.
