Το τέλμα στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού πιστοποιήθηκε με τον πλέον επίσημο τρόπο στην άτυπη πενταμερή διάσκεψη που συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών το τριήμερο 27 με 29 Απριλίου στην Γενεύη, εξαιτίας της σαφούς στροφής της τουρκικής πλευράς στην λύση δυο κρατών.
Οι προσπάθειες του Αντόνιο Γκουτέρες για την εξεύρεση κοινής συνισταμένης, η οποία θα επέτρεπε την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, προσέκρουσαν στις αδιάλλακτες θέσεις της Άγκυρας και του εγκάθετου της στα κατεχόμενα.
Μάλιστα, ο κατοχικός ηγέτης κατέθεσε και σχετικό έγγραφο έξι σημείων, με το οποίο απαίτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας όπως αναγνωρίσει την χωριστή κυριαρχία, για να συγκατανεύσει σε επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Καλώντας παράλληλα άπαντες να αναγνωρίσουν τις πραγματικότητες στο νησί και τα «δυο υφιστάμενα κράτη».
Με την Τουρκία, η οποία διαδραμάτισε ρόλο υποβολέα των συγκεκριμένων αδιάλλακτων θέσεων να σπεύδει, μέσω Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να ανακοινώσει ότι η λύση ομοσπονδίας δεν είναι πλέον εφικτή.
«Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την πρόταση της "τδβκ" για τη λύση δύο κρατών. Για την ανεξαρτησία, την ισότητα και την κυριαρχία της «τδβκ» δεν θα κάνουμε ποτέ κανένα συμβιβασμό», είχε δηλώσει ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών.
Παραβιάζοντας, μάλιστα, τα διπλωματικά θέσμια, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου παρομοίασε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με κολλημένο βινύλιο, για να λάβει πληρωμένη απάντηση.
«Τα βινύλια είναι περασμένων εποχών. Υπάρχουν πιο σύγχρονα μέσα μετάδοσης ήχου, αλλά φαίνεται ο κύριος Τσαβούσογλου είναι της εποχής των γραμμοφώνων», απάντησε ο Νίκος Αναστασιάδης.
«Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί κοινό έδαφος για την επανέναρξη διαπραγματεύσεων λόγω της στάσης της τουρκικής και τ/κ πλευράς», είχε τονίσει ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Δένδιας.
Βαρώσια και βρετανικές προτάσεις
Το ναυάγιο της Γενεύης ακολούθησε έντονο παρασκήνιο, κυρίως από βρετανικής πλευράς, με την κατάθεση μάλιστα ιδεών, οι οποίες εν πολλοίς κινούνταν στις παρυφές των τουρκικών θέσεων.
Ο αναπληρωτής πολιτικός Διευθυντής του Φόρεϊν Όφις, Ατζάι Σάρμα, είχε κατά διαστήματα επαφές στην Κύπρο και παρουσίασε κείμενο το οποίο υποστήριζε πως μπορεί να αποτελέσει τη βάση για επανέναρξη των συνομιλιών.
Μεταξύ άλλων το Λονδίνο πρότεινε, για άρση του αδιεξόδου, την υιοθέτηση από τους ηγέτες μιας κοινής δήλωσης η οποία θα περιελάβανε, μεταξύ άλλων, ίσα εγγενή δικαιώματα και δύο κράτη στο εσωτερικό, και ένα κράτος εξωτερικά.
Ανήμερα της μαύρης επετείου της Τουρκικής Εισβολής, ο αχυράνθρωπος της Τουρκίας στα κατεχόμενα Ερσίν Τατάρ, συνεπικουρούμενος από τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε το πρώτο βήμα για άνοιγμα των Βαρωσίων.
Προανήγγειλαν πανηγυρικά την αλλαγή του στάτους και τον αποχαρακτηρισμό από στρατιωτική, της περιοχής μεταξύ της Αγίας Αικατερίνης και της Αγίας Ζώνης, που αποτελεί το 3,5 τοις εκατό της έκτασης της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου.
«Με αυτό το βήμα, οι δικαιούχοι που υποβάλλουν αίτηση στην επιτροπή ακίνητης περιουσίας με αίτημα επιστροφής θα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν απόφαση προς αυτήν την κατεύθυνση», είχε επισημάνει ο Ερσίν Τατάρ.
«Τα παιχνίδια για το Κυπριακό έχουν χαλάσει. Συγχαίρω τον πρόεδρο Τατάρ και την κυβέρνηση της "τδβκ" για την αποφασιστική στάση τους στο ζήτημα του Βαρωσιού, παρά την αντίθετη προπαγάνδα των ελληνοκυπρίων. Με την απόφαση που μοιράστηκε ο πρόεδρος Τατάρ μαζί μας, η ζωή θα αρχίσει ξανά στο Βαρώσι», είχε δηλώσει ο Τούρκος Πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν.
Την επομένη, μετά από μαραθώνια συνεδρίαση, το Εθνικό Συμβούλιο απηύθυνε δραματική έκκληση στους πρόσφυγες ιδιοκτήτες περιουσιών στα Βαρώσια να μην παρασυρθούν και να κωφεύσουν στις σειρήνες Ερντογάν και Τατάρ οι οποίοι τους παρότρυναν να προσφύγουν στην επιτροπή αποζημιώσεων στο ψευδοκράτος.
«Χωρίς να παραγνωρίζεται η αρχή ότι ο σεβασμός στο ατομικό δικαίωμα στην περιουσία είναι δεδομένος και ουδείς δύναται να εμποδίσει την ενάσκηση του δικαιώματος αυτού, το Εθνικό Συμβούλιο σημειώνει ότι στο ενδεχόμενο προσφυγής στη λεγόμενη Επιτροπή εγκυμονούν σοβαροί κίνδυνοι σε σχέση με τις στοχεύσεις της Τουρκίας», είχε αναφέρει ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Μάριος Πελεκάνος.
Μετά τις ενέργειες των Τούρκων στην περίκλειστή περιοχή της Αμμοχώστου, το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδρίασε και έλαβε τρεις αποφάσεις ως αντίδραση στις τουρκικές προκλήσεις:
1. Προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με στόχο μια ισχυρή Προεδρική Δήλωση με την οποία να καταδικάζεται η τουρκική πλευρά.
2. Ανάκληση 14 διαβατηρίων από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και μέλη του λεγόμενου «υπουργικού συμβουλίου» του κατοχικού καθεστώτος.
3. Κατάθεση στο ΕΔΑΔ 5ης διακρατικής προσφυγής της Κυπριακής Δημοκρατίας εναντίον της Τουρκίας.
Επιβεβαίωση χάσματος
Στις 27 Σεπτεμβρίου ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών φιλοξένησε στη Νέα Υόρκη, κοινή συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, με τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ.
Το γεύμα ολοκληρώθηκε χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και επιβεβαιώθηκε το τέλμα στις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών.
Ο Ερσίν Τατάρ επέμεινε τις θέσεις περί κυριαρχικής ισότητας και περί δύο ανεξαρτήτων κρατών, ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να αποδεχθεί συζητήσεις που εκφεύγουν του συμφωνημένου πλαισίου λύσης.
Ο Πρόεδρος πρόσθεσε ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες φαίνεται ότι προσανατολίζεται στον διορισμού ειδικού απεσταλμένου.
Επιχειρώντας να ναρκοθετήσει κάθε προσπάθεια επανάληψης των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού, η τουρκική πλευρά έσπευσε να μπλοκάρει ακόμη και τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου, εκφράζοντας έντονες διαφωνίες για τους όρους εντολής του.
