Μαύρη μέρα, καταραμένη επέτειος. 50 χρόνια από τη δεύτερη Εισβολή που μοίρασε τα όνειρα της Κύπρου στα δύο. Οι Τούρκοι εισβολείς ολοκληρώνουν με τον χειρότερο τρόπο αυτό που ξεκίνησαν στις 20 Ιουλίου το 1974. Ήταν μόλις λίγο πριν τις 5.00 το πρωί όταν ο τότε Τούρκος ΥΠΕΞ Τουράν Γκιουνές έδωσε το σύνθημα στην Αϊσέ «να πάει διακοπές». Το δράμα ολοκληρώνεται με 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας να βρίσκεται, μέχρι σήμερα, υπό παράνομη τουρκική κατοχή ενώ 200.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν και έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα.
Οι Τούρκοι σε λιγότερο από τρεις μέρες κατάφεραν να καταλάβουν την οροσειρά του Πενταδακτύλου, την Μεσαορία, την Αμμόχωστο, τη Μόρφου και την Καρπασία.
Τα εκατοντάδες άρματα και οι ισχυρές τούρκικες μονάδες πεζικού κινούνταν στις 14 Αυγούστου με κατεύθυνση την Αμμόχωστο και από την άλλη προς τον τουρκοκυπριακό θύλακα της Λεύκας και τη Μόρφου. Επικές μάχες γίνονται στα βόρεια της πρωτεύουσας και στο Αεροδρόμιο, με τους τιμημένους ΕΛΔΥΚάριους να πολεμούν λυσσαλέα με ότι μέσα διέθεταν απέναντι στους πάνοπλους και πολυάριθμους εισβολείς.
Οι διπλωματικές πρωτοβουλίες για επίλυση του ζητήματος
Το πρώτο βήμα έγινε στις 24 Ιουλίου με τον εκπρόσωπο των Ελληνοκυπρίων και προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκο Κληρίδη να συναντάται με τον εκπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς για να συζητήσουν την εφαρμογή της ανακωχής.
Την επομένη, 25 Ιουλίου, με σύσταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, συνήλθε η Τριμερής Διάσκεψη στη Γενεύη όπου συμμετείχαν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις υπό τους υπουργούς των Εξωτερικών τους. Γεώργιος Μαύρου, Τουράν Γκιουνές, Τζέιμς Κάλαχαν. Οι τρεις ΥΠΕΞ υιοθέτησαν τέσσερα σημεία που μεταξύ άλλων απαγόρευαν στρατιωτική επέκταση πέρα των γραμμών που ίσχυσαν την 30η Ιουλίου, που έφτασαν στη συμφωνία. Δημιουργία ζώνης ασφαλείας γύρω από τις θέσεις που κατείχαν οι Τούρκοι, επιστροφή στους Τουρκοκυπρίους των θυλάκων που είχαν καταληφθεί από ελληνικής πλευράς και βαθμιαία μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων στο νησί.
Στη νέα διάσκεψη που ακολούθησε στις 8 Αυγούστου προστέθηκαν και οι δύο εκπρόσωποι των κοινοτήτων, Κληρίδης και Ντενκτάς. Μαύρος και Κληρίδης έχοντας λογικά και έντιμα αιτήματα και απόψεις έπεφταν πάνω στην αδιάλλακτη και αλαζονική στάση της Τουρκίας.
Η πρόταση της ελληνοκυπριακής πλευράς ήταν η επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960 με τους Τούρκους να αντιπροτείνουν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος στο οποίο θα ήλεγχαν το 34% του νησιού. Το σχέδιο που πρότεινε ο προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έγινε και οι Τούρκοι με τελεσίγραφο ζητούν αποδοχή των τουρκικών προτάσεων. Ο Κληρίδης ζήτησε αναβολή μέχρι 48 ώρες και οι Τούρκοι απέρριψαν το αίτημα.
«Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές»
Στις 4.35 οι Τούρκοι ξεκινούν πολυμέτωπη επίθεση στα Δυτικά και Ανατολικά της Κύπρου με τις δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ να αντιμετωπίζουν ηρωικά τις εχθρικές δυνάμεις.
Ανήμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο Αττίλας χωρίς αντίσταση καταλαμβάνει την Αμμόχωστο και αποκόπτει την Χερσόνησο της Καρπασίας. Υπό τις βαρύτατες πιέσεις των εχθρικών δυνάμεων οι ημέτερες δυνάμεις υποχωρούν κάτω από την πράσινη γραμμή.
Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν όσα προνοούσε το σχέδιο του Ντενκτάς με επιπλέον «δώρο» την Αμμόχωστο, συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός.
Ο απολογισμός τραγικός: 200.000 πρόσφυγες, πέραν των 4.500 νεκρών, 1619 αγνοούμενοι, βιασμένες γυναίκες, χιλιάδες τραυματίες και μια Κύπρος υπό διάλυση.
Η μάχη της ΕΛΔΥΚ
Ο βάρβαρος εισβολέας, στις 5.00 το πρωί της 14ης Αυγούστου, μέρα που ξεκίνησε η δεύτερη φάση της εισβολής βομβάρδισε με τη βοήθεια πολεμικών αεροσκαφών το στρατόπεδο και τη γύρω περιοχή.
Την 14η Αυγούστου, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν κατά κύματα επιθέσεις για κατάληψη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ χρησιμοποιώντας πολυάριθμο πεζικό και άρματα. Η απάντηση της ΕΛΔΥΚ ήταν σκληρή αναγκάζοντας τους Αττίλες σε άτακτη υποχώρηση.
Επιθέσεις που επαναλήφθηκαν και ανήμερα της εορτής της Παναγίας, 15 Αυγούστου. Την επομένη 16 Αυγούστου, άνοιξαν στην κυριολεξία οι πύλες της κολάσεως.
Οι Αττίλες πεισμωμένοι από την λυσσαλέα άμυνα των παλλικαριών της ΕΛΔΥΚ, έριξαν χιλιάδες άνδρες και δεκάδες άρματα στην μάχη κατάληψη της έδρας του Ελληνικού Συντάγματος.
Οι Τούρκοι έπλητταν την περιοχή με ότι μέσα διέθεταν χρησιμοποιώντας και τις παράνομες βόμβες ναπάλμ.
Η αρχική εχθρική επίθεση με άρματα, μηχανοκίνητο πεζικό και πεζούς στρατιώτες, σε δύο κατευθύνσεις με στόχο τους το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, αποκρούστηκε με επιτυχία από τη διλοχία της Δύναμης που είχε την ευθύνη φύλαξης του στρατοπέδου.
Το μεσημέρι, ξεκίνησε ξανά το σφοδρό σφυροκόπημα των θέσεων της ΕΛΔΥΚ. Παρά τις ρίψεις του Πυροβολικού τα εχθρικά άρματα μπήκαν στην τοποθεσία του Λόχου Διοίκησης.
Ακολούθησαν στιγμές άφθαρτου ηρωισμού και επικές μάχες σώμα με σώμα.
Με τα πυρά του πυροβολικού επιτεύχθηκε η αντιστροφή της πορείας των Τούρκων, παρ’ όλα αυτά με την υποχώρησή τους κανονιοβολούσαν τις αμυνόμενες θέσεις τις ΕΛΔΥΚ δημιουργώντας σοβαρές απώλειες.
Οι επιζήσαντες άνδρες της δύναμης διατάχθηκαν να διαφύγουν προς τις φίλιες γραμμές που βρίσκονταν στην περιοχή του υψώματος Κολοκάση, αφού πλέον ήταν αποκομμένοι από παντού και τα πυρομαχικά τους είχαν εξαντληθεί.
Η κατάληψη της Αμμοχώστου
Η Αμμόχωστος δέχθηκε βομβαρδισμούς από την πρώτη μέρα της δεύτερης Εισβολής παρά το ότι ο στρατός ήταν λιγοστός. Το ΓΕΕΦ παράλληλα διέταξε την οπισθοχώρηση του στρατού, ο Αστυνομικός σταθμός έκλεισε και οι Αμμοχωστιανοί πήραν την δρόμο της προσφυγιάς βλέποντας τους Τούρκους να προελαύνουν στην κοιλάδα της Μεσαορίας.
Οι λιγοστοί εθνοφρουροί που αφέθηκαν στην πόλη, αντιστέκονται για ώρες. Μόνοι τους, χωρίς πυρομαχικά, χωρίς ενίσχυση και καθοδήγηση. Στις 16 Αυγούστου ο τούρκικος στρατός βρέθηκε στη Βασιλεύουσα Αμμόχωστο.
Μετά από μια ακατανόητη είδηση του ραδιοφώνου του ΡΙΚ, όπου καλούσε τους κατοίκους της Αμμοχώστου να επιστρέψουν στην πόλη, πολλοί Αμμοχωστιανοί επέστρεψαν για να πάρουν τα υπάρχοντα τους και να δουν τα σπίτια τους.
Στα περβόλια της Πέρτσιενας όμως, Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι στρατιώτες και παραστρατιωτικοί σταματούν τους Αμμοχωστιανούς, άλλους όταν έμπαιναν στην πόλη και άλλους όταν έφευγαν από αυτή. Εν ψυχρώ δολοφονίες, συλλήψεις, αγνοούμενοι. Κάποιοι τα κατάφεραν και επιβίωσαν, γύρισαν ζωντανοί.
Από τότε η Βασιλεύουσα Αμμόχωστος μένει βουβή. Οι Αττίλες την σφράγισαν και την άφησαν να γίνει «πόλη φάντασμα». Παρόλο που εδώ και μερικά χρόνια η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς προσπαθούν να την ξανανοίξουν για να την εκμεταλλευτούν οικονομικά και πολιτικά.
Οι Αμμοχωστιανοί καρτερικά υπομένουν. Περιμένουν την άγια μέρα που θα μπορέσουν ελεύθεροι να περπατήσουν στην χρυσή αμμουδιά της.
