Οι αντιρρήσεις της Τουρκίας για την ένταξη Σουηδίας και Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ κάμφθηκαν και ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την διεύρυνση της Συμμαχίας.
Το τουρκικό «ναι» για πολλούς λέχθηκε ανέλπιστα νωρίς, μόλις την πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας στη Μαδρίτη, βάζοντας τέλος στο διπλωματικό θρίλερ εβδομάδων και ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο συζήτησης για τους κερδισμένους και τους χαμένους του μνημονίου που υπέγραψαν Άγκυρα, Στοκχόλμη και Ελσίνκι.
«Η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν υπογράψει ένα μνημόνιο που απαντά στις ανησυχίες της Τουρκίας σε σχέση με τις εξαγωγές όπλων και τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλντεμπεργκ.
Μεταξύ άλλων το μνημόνιο των δέκα σημείων, προνοεί:
- Άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Τουρκία
- Στήριξη της συμμετοχής της Τουρκίας στους μηχανισμούς ασφάλειας και άμυνας, μεταξύ των οποίων και στην PESCO της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου Σουηδίας και Φιλανδίας σε θέματα τρομοκρατίας.
- Στήριξη της Τουρκίας απέναντι στις οργανώσεις PKK, YPG και FETO (απαγόρευση δραστηριοτήτων, έκδοση «τρομοκρατών» κα)
Διθύραμβοι και επικρίσεις
Ο τουρκικός Τύπος πανηγυρίζει με διθυράμβους, κάνοντας λόγο για τεράστια διπλωματική νίκη του Ταγίπ Ερντογάν.
«Αποδέχτηκαν τους όρους και η κρίση ξεπεράστηκε», ο τίτλος της Hurriyet. Για θρίαμβο του Ταγίπ Ερντογάν στην Μαδρίτη μιλά η Sabah, ενώ η Milliyet έχει τίτλο «Η Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε μέσω του μνημονίου των τριών χωρών».
Ακριβώς αντίθετη η ανάγνωση των εξελίξεων από την αντιπολίτευση, η οποία κατηγορεί τον Τούρκο Πρόεδρο για αναδίπλωση και για συμφωνία ασυμβίβαστη με τα συμφέροντα της χώρας.
Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, εξηγούν αναλυτές, καθώς κανένας από τους όρους του μνημονίου, δεν δεσμεύει ουσιαστικά τις σκανδιναβικές χώρες. Ούτε η άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων, σημαίνει ότι Σουηδία και Φιλανδία είναι αναγκασμένες να πωλήσουν όπλα στην Άγκυρα, ούτε η έκδοση όσων η Τουρκία ονομάζει τρομοκράτες θα γίνει με τους όρους της Άγκυρας.
Αυτό διαφάνηκε και από την απάντηση που η Σουηδή Πρωθυπουργός έδωσε στο αίτημα της Τουρκίας για έκδοση 33 προσώπων που θεωρεί τρομοκράτες.
«Σε όλες τις εκδόσεις, θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε το σουηδικό και το διεθνές δίκαιο και φυσικά θα εφαρμόσουμε την Ευρωπαική Σύμβαση για τις εκδόσεις», υποστήριξε η Πρωθυπουργός της Σουηδίας, Μαγκνταλένα Άντερσον.
Καταλυτική παρέμβαση ΗΠΑ
Ο διεθνής Τύπος θεωρεί καταλυτικό, για την άρση του τουρκικού βέτο, το τηλεφώνημα που είχε ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν.
Με την Ουάσινγκτον να σπεύδει, ωστόσο, να ξεκαθαρίσει ότι δεν έγιναν οποιεσδήποτε αμερικανικές παραχωρήσεις προς την Άγκυρα.
Πολλοί θεωρούν ότι το αντάλλαγμα ήταν εντέλει η διευθέτηση συνάντησης των δύο ηγετών, ωστόσο ερωτήματα προκαλεί η τοποθέτηση της βοηθού Υπουργού Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών, υπέρ του εκσυγχρονισμού των τουρκικών F16.
«Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τον εκσυγχρονισμό του στόλου μαχητικών της Τουρκίας, γιατί αυτό συμβάλλει στην ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Οι ισχυρές αμυντικές δυνατότητες της Τουρκίας συμβάλλον σε μια ισχυρή άμυνα του ΝΑΤΟ», είπε η Βοηθός του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, Celeste Wallander.
Αθήνα και Λευκωσία για το μνημόνιο
Ως θετική εξέλιξη χαρακτήρισε από την Μαδρίτη ο Έλληνας Πρωθυπουργός την υπερπήδηση των εμποδίων για την ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αφήνοντας παράλληλα αιχμές για την έως τώρα στάση της Άγκυρας.
«Τελικά πρυτάνευσε η κοινή λογική και το καλό της Συμμαχίας και ξεπεράστηκαν οι όποιες καιροσκοπικές και ωφελιμιστικές συμπεριφορές», δήλωσε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Προβληματισμό για συγκεκριμένους όρους του μνημονίου εκφράζει, την ίδια ώρα, ο Υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης.
«Βεβαίως και μας επηρεάζει αρνητικά θα έλεγα διότι η θέση της Κύπρου είναι ότι οι χώρες όπως η Τουρκία η οποία με την αναθεωρητική της πολιτική δημιουργεί προβλήματα στην Κύπρο, δεν πρέπει να δικαιούται εξαιτίας και της αντιευρωπαϊκής της συμπεριφοράς, να συμμετέχει στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική άμυνας και Ασφάλειας της ΕΕ, ούτε στην Pesco και επομένως αυτά τα θέματα τώρα δημιουργείται εύκολο κλίμα για να πετύχει αυτά τα θέματα εντός ΕΕ», ανέφερε ο Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Ιωάννης Κασουλίδης στο τρίτο πρόγραμμα του ΡΙΚ.
Ο Υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι το μνημόνιο που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας, Φιλανδίας και Σουηδίας, δεν δεσμεύει σε κανένα σημείο την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα συλλογικά της όργανα.
