Βελτιώνεται με την πάροδο των ετών η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, ωστόσο η ατμοσφαιρική μόλυνση, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα εξακολουθεί να παραμένει ένας μεγάλος περιβαλλοντικός κίνδυνος στην Ευρώπη και επιβαρυντικός παράγοντας για τη δημόσια υγεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, λόγω ασθενειών, όπως είναι το άσθμα, τα καρδιοαναπνευστικά νοσήματα και μορφές καρκίνου, αλλά και κατ’ εκτίμηση 467. 000 πρόωρους θανάτους ετησίως, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Tο 96% των κατοίκων αστικών κέντρων στην ΕΕ το 2020 ήταν εκτεθειμένο σε μικροσωματίδια άνω των επιτρεπτών ορίων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Την περίοδο 2019-2020 οι τρεις πιο καθαρές χώρες της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα του αέρα ήταν οι: Σουηδία, Φινλανδία και Πορτογαλία. Οι τρεις πιο μολυσμένες πόλεις ήταν οι: Πολωνία, Ιταλία και Κροατία. Αξίζει να σημειωθεί, πως η Κύπρος κατέχει πανευρωπαϊκά τη 10η θέση σε ποιότητα αέρα.
Σε δηλώσεις του στο ant1.com.cy, ο Ανώτερος Λειτουργός του Τμήματος Επιθεώρησης, Χρύσανθος Σαββίδης, επισήμανε πως με βάση τα δεδομένα που έχουν η ατμοσφαιρική ρύπανση κατά τη διάρκεια των χρόνων μειώνεται καθώς βελτιώνεται η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία.
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση μειώνεται διότι λαμβάνονται αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που βελτιώνουν τη νομοθεσία για τις βιομηχανικές εκπομπές ρύπων αλλά και την τεχνολογία των αυτοκινήτων», σημείωσε ο κ. Σαββίδης.
Πρόωροι θάνατοι
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση θέτει ως στόχο τη μείωση του αριθμού των πρόωρων θανάτων λόγω έκθεσης σε λεπτά αιωρούμενα σωματίδια κατά περισσότερο από 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με το 2005.
Σύμφωνα με ανάλυση του ΕΟΠ, η ΕΕ βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου, καθώς ο αριθμός των θανάτων αυτών έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο περίπου από το 2005 έως το 2019.
Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, το Τμήμα Επιθεώρησης του Υπουργείου Εργασίας αποστέλλει τις μετρήσεις του αέρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υπολογίζει τους προώρους θανάτους που προκαλούνται στην Κύπρο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Όπως εξηγεί ο Ανώτερος Λειτουργός του Τμήματος Επιθεώρησης, λαμβάνουν υπόψη μια σειρά από παράγοντες που επιβαρύνουν την υγεία όπως το κάπνισμα, η γυμναστική, η άθληση και ο αέρας που αναπνέουμε και ακολούθως αποδίδουν τους προώρους θανάτους σε μια σειρά από αιτίες.
Τα αυτοκίνητα οι μεγαλύτεροι ρυπαντές στην Κύπρο
Εξετάζοντας τους παράγοντες που δημιουργούν την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Κύπρο, σύμφωνα με τους ειδικούς χωρίζονται σε ανθρωπογενείς και φυσικούς.
Το μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης κατέχουν οι ανθρωπογενείς παράγοντες και αφορούν εκπομπές ρύπων που προέρχονται από αυτοκίνητα, βιομηχανικές εγκαταστάσεις και από οικιστικές θερμάνσεις. Οι κυριότεροι ρυπαντές στη χώρα μας όπως αναφέρει ο κ. Σαββίδης είναι τα αυτοκίνητα και για αυτό οι συγκεντρώσεις ρύπων στα αστικά κέντρα των πόλεων είναι αυξημένες.
«Η αύξηση της χρήσης της θέρμανσης αυξάνει σημαντικά την εκπομπή των ρύπων. Παρατηρούνται αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων λόγω της θέρμανσης και των τζακιών κατά τη διάρκεια των μηνών Νοεμβρίου – Φεβρουαρίου», σημειώνει ο Ανώτερος Λειτουργός του Τμήματος Επιθεώρησης.
Οι κυριότερες φυσικές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι η αιωρούμενη σκόνη που προέρχεται από άνυδρες περιοχές (έρημους) λόγω του ξηρού κλήματος και των ψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στην Κύπρο. Οι περιοχές που γειτνιάζουν της Κύπρου όπως η Μέση Ανατολή, η Δυτική Ασία και η Βόρεια Αφρική έχουν τεράστιες εκτάσεις ερήμων με αποτέλεσμα κάποιες μετεωρολογικές συνθήκες να ευνοούν τη μεταφορά μεγάλου ποσοστού σκόνης.
«Όσον αφορά τις φυσικές πηγές δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα πέρα από συστάσεις. Σχετικά με τις ανθρωπογενείς πηγές υπάρχει με βάση της νομοθεσίας για την ποιότητα του αέρα πρόνοια για λειτουργία μιας συμβουλευτικής επιτροπής για την ποιότητα του αέρα που απαρτίζεται από διάφορα Υπουργεία και αρμόδιες υπηρεσίες», εξηγεί ο κ. Σαββίδης.
Σημαντικά θετικά βήματα τα τελευταία χρόνια
Σημαντικά βήματα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια από τις αρμόδιες υπηρεσίες για βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
«Στον τομέα των μεταφορών υπάρχει προώθηση υβριδικών, ηλεκτρικών αυτοκίνητων και των μέσων μαζικής μεταφοράς. Οι βιομηχανίες αναγκάζονται να λάβουν πιο αυστηρά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών τους στην ατμόσφαιρα λόγω της νομοθεσίας που θεσπίστηκε. Οι δήμοι και οι κοινότητες λαμβάνουν μέτρα για μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Σαββίδης.
Τα τελευταία χρόνια προωθείται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο τη μείωση της εκπομπής των ρύπων. Η κυπριακή Κυβέρνηση ανέπτυξε διάφορα σχέδια στήριξης, κίνητρα και ρυθμιστικά ή νομοθετικά μέτρα προκειμένου να υποστηρίξει τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Πώς να δείτε την ποιότητα του αέρα στην πόλη σας
Το παρατηρητήριο της ποιότητας του αέρα των πόλεων προσφέρει τη δυνατότητα στους πολίτες να βλέπουν μόνοι τους και εύκολα τις επιδόσεις της πόλης τους και να τις συγκρίνουν με τις επιδόσεις άλλων πόλεων στον τομέα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το παρατηρητήριο περιλαμβάνει δεδομένα για τα επίπεδα των λεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων σε πάνω από 300 πόλεις των χωρών μελών του ΕΟΧ. Τα δεδομένα προέρχονται από τις μετρήσεις εδάφους των ΑΣ2,5 που πραγματοποιούν 400 τουλάχιστον σταθμοί παρακολούθησης στις πόλεις και στα προάστια. Οι σταθμοί αυτοί αποτυπώνουν με ακρίβεια την έκθεση του πληθυσμού στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οι αναλύσεις και οι κατατάξεις βασίζονται στην ετήσια μέση συγκέντρωση των ΑΣ2,5 των δύο τελευταίων ημερολογιακών ετών, καθώς χρησιμοποιούνται επικαιροποιημένα δεδομένα του τελευταίου έτους και επικυρωμένα δεδομένα για την ποιότητα του αέρα του προτελευταίου έτους. Στον πίνακα οι ευρωπαϊκές πόλεις κατατάσσονται με κριτήριο το μέσο επίπεδο των λεπτόκοκκων σωματιδίων, όπως καταγράφηκαν τα δύο τελευταία ημερολογιακά έτη. Στο μέλλον ο ΕΟΠ θα εξετάσει το ενδεχόμενο να ενσωματώσει και άλλους σημαντικούς αέριους ρύπους στο νέο εργαλείο.
