H Ελένη Οδυσσέως, μεταπτυχιακή απόφοιτος του Goldsmiths University of London, τιμήθηκε με την υποτροφία του Ηνωμένου Βασιλείου "Abbey Fellowship" για μελέτη και εργασία στη Βρετανική Σχολή της Ρώμης. Καλλιτέχνις της "βρετανικής σχολής" τέχνης, αναζητεί την έμπνευση της στην διάδραση της ανθρώπινης ψυχής με οτιδήποτε περιβάλλει τον άνθρωπο, τον επηρεάζει και τον συγκινεί.
Το εικαστικό σύνολο "An Elegy for Coming Undone", που εκτίθεται, με επιμέλεια της Ντενίζ Αραούζου, στο Korai Project Space, στη Λευκωσία, από τις 7 Οκτωβρίου μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, πραγματεύεται την αχαλίνωτη και ανάλγητη επέμβαση του ανθρώπου στο φυτικό και ζωϊκό βασίλειο, με σκοπό το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος από τη μάξιμουμ μαζική παραγωγή προϊόντων. Στην προκειμένη περίπτωση, ο συμβολισμός της ζωγραφικής στο μετάξι, αφορά τη μαζική εκτροφή μεταξοσκώληκα, ένα ζωικό είδος που έτυχε άγριας εκμετάλλευσης από την ανθρώπινη απληστία. Τα έργα προσκαλούν σε μια πιο προσεκτική εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι έννοιες του θανάτου, της πνευματικότητας και της μεταμόρφωσης έχουν υποβαθμιστεί μέσα στην αντίληψη μιας κοινωνίας εθισμένης στην εξεύρεση μεθόδων παράτασης της ζωής και της νεότητας.
Παράλληλα ωστόσο η Οδυσσέως πραγματεύεται και το ρόλο της γυναίκας στη διαδικασία παραγωγής. Τις περιθωριοποιημένες και ενίοτε διωκόμενες γυναικείες συλλογικότητες που γήτευαν τη γη και τα νερά, χτίζοντας τις κοινότητές των ανθρώπων, χτίζοντας τόπους παρηγοριάς και αναδημιουργίας.
Τα ψυχο-πνευματικά "τοπία" σημαδεμένα με κόκκινο αλισαρίνο, αμέθυστο, χρυσό, κινακριδόνη, κόκκινο ναφθόλης, πράσινο χρυσό και άλλες θανατηφόρες χρωστικές ουσίες κατακλύζουν τον εκθεσιακό χώρο.
Τον περασμένο μήνα η Οδυσσέως παρουσίασε τα ίδια έργα στην Αθήνα, στον χώρο Art Athina και με την ευκαιρία παραχώρησε μια διαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη στη συγγραφέα Ιωάννα Γερακάκη, για το Athinorama.gr, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη ΕΔΩ.
Από τη συνέντευξη παραθέτουμε ένα απόσπασμα:
Ι.Γ.: Δεν ζωγραφίζεις πάνω σε καμβά αλλά χρησιμοποιείς μετάξι. Πώς προέκυψε η επιλογή αυτού του υλικού, δεδομένου ότι και αυτό με τη σειρά του κουβαλάει τη δική του σημειολογία, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά;
E.O.: Τα έργα είναι ζωγραφισμένα σε αναξιοποίητα αποθέματα (deadstock) ακατέργαστου μεταξιού, τα οποία έχω συλλέξει από μικρά καταστήματα υφασμάτων σε όλη την Κύπρο. Ένα υποπροϊόν της πλούσιας παραγωγής μεταξιού στο νησί, η οποία μειώθηκε σταδιακά μετά το 1960, ήταν τα άδεια μεταξωτά κουκούλια, τα οποία έκοβαν οι Κύπριες γυναίκες σε σχήματα και τα έραβαν σε βελούδινα ή σατέν υφάσματα. Μια από αυτές της γυναίκες ήταν η θεία μου, η πολυτάλαντη Μαλτεζού, ένα από τα έργα της οποίας διασώζεται σήμερα στο σπίτι της κόρης της, Σοφίας.
Πάντοτε με ενέπνεαν οι τελετουργίες που καλλιεργούν τη γη και την ψυχή και ξορκίζουν με γητειές τους θεούς και τους δαίμονες που ορίζουν τις ζωές των ανθρώπων και τις δυνάμεις της φύσης, τη γη, τα νερά, τους ανέμους. Με δοξασίες, προλήψεις και δεισιδαιμονίες, οι συλλογικότητες, που πραγματοποιούν τις τελετουργίες, συντηρούν την αρχέγονη, μεταφυσική σύζευξη του ανθρώπου με το Σύμπαν, κατευνάζοντας τους φόβους της ψυχής στην ασφάλεια της αρχέγονης γυναικείας μήτρας, της αέναης αναγέννησης. Μια τέτοια συλλογικότητα θεωρώ πως είναι στο βάθος της η καθημερινή συναναστροφή μιας παρέας έξι γυναικών, της γιαγιάς μου και των αδελφών της. Αγρότισσες από την παιδική τους ηλικία, βαθιά δεμένες με τη γη και μεταξύ τους, δημιούργησαν μια συλλογικότητα φυσικής και ψυχικής αντίστασης στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής στην οποία γεννήθηκαν, συνθήκες ανέχειας και πατριαρχικής επιβολής.
Η δουλειά μου ερευνά την τοξική μετάλλαξη του πλανήτη, που επιβάλλει την υπέρτατη εξουσία του θανάτου και συνάμα την εμπορευματοποίηση αυτού του φόβου, εθίζοντας την κοινωνία των ανθρώπων σε προϊόντα παράτασης της ζωής και της νεανικότητας. Οι ζωγραφισμένες ταπισερί από τη μια συμβολίζουν τα ασαφή όρια ανάμεσα στις ούτως ή άλλως ακατάληπτες έννοιες της δημιουργίας και του θανάτου, κι από την άλλη αποδίδουν φόρο τιμής στις περιθωριοποιημένες συλλογικότητες γυναικών οι οποίες χτίζουν και καλλιεργούν τόπους παρηγοριάς και αναδημιουργίας για τις κοινότητες τους, και στις ζωές που δεν έχουν ούτε φωνή ούτε αξία στην κοινωνία μας.
