Η προώθηση της σύγχρονης κυπριακής μουσικής δημιουργίας - ένας από τους κύριους στόχους της Σ.Ο.Κ. - είναι ζωτικής σημασίας για τη μουσική ζωή της χώρας μας. Η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου υπό τη διεύθυνση της Χριστίνας Αθηνοδώρου, δίνει βήμα έκφρασης σε τέσσερις διακεκριμένους Κύπριους συνθέτες: Άγι Ιωαννίδη, Τάσο Στυλιανού, Άντη Σκορδή και Χριστίνα Αθηνοδώρου.
Η δουλειά τους συνδέει το παρελθόν με τον παρόν και εκφράζει τις προσωπικές τους αναζητήσεις, πειραματισμούς και προβληματισμούς. Οι ιδιομορφίες των συνθέσεών τους από πλευράς έμπνευσης, μουσικής αισθητικής και τεχνικών σύνθεσης, παρουσιάζουν ένα πλούσιο και συναρπαστικό ακουστικό τοπίο για το κοινό. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με το Divertimento για ορχήστρα εγχόρδων του Béla Bartók.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Άγις Ιωαννίδης: Όρθρου βαθέος
Τάσος Στυλιανού: Green Line
Άντης Σκορδής: I...ZO (2η κίνηση)
Χριστίνα Αθηνοδώρου: Γυμνά κλαδιά εγώ για ορχήστρα εγχόρδων (2006)
Béla Bartók: Divertimento για ορχήστρα εγχόρδων, Sz. 113
Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου
Χριστίνα Αθηνοδώρου
Τιμές εισιτηρίων:
Ζώνη Α: €18 / €14 (μειωμένο)
Ζώνη Β: €13 / €10 (μειωμένο)
Δικαιούχοι μειωμένων εισιτηρίων: Μαθητές, στρατιώτες, φοιτητές, συνταξιούχοι, πολύτεκνες και πενταμελείς οικογένειες με παρουσίαση ταυτότητας.
Δωρέαν είσοδος σε άτομα με αναπηρίες.
Προπώληση εισιτηρίων:
Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου (Γωνία Ρηγαίνης και Αρσινόης, 1010 Λευκωσία, 22 410181): από την ιστοσελίδα www.cyso.org.cy, το Ταμείο του Θεάτρου κάθε Τετάρτη: 16:00-19:00 και 2 ώρες πριν την έναρξη.
Πληροφορίες: 22 463144, www.cyso.org.cy
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΑΓΙΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Ο Άγις Ιωαννίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία και αφού συμπλήρωσε σπουδές στις ιατρικές και βιολογικές επιστήμες (διδακτορικό στη νευροβιολογία), αφιερώθηκε εξ' ολοκλήρου στη μουσική. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Δράματος Guildhall στο Λονδίνο καθώς και στο Εθνικό Στούντιο Όπερας του Ηνωμένου Βασιλείου. Συμμετείχε σε Master classes για μαέστρους στο Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστρία, Ολλανδία και Γερμανία (Φιλαρμονική Ορχήστρα Μονάχου υπό τον Sergiu Celibidache).
Για μια δεκαετία εργάστηκε ως μαέστρος σε κρατικούς οργανισμούς όπερας στη Γερμανία προτού αναλάβει την θέση του αρχιμουσικού της Vaasa City Orchestra Φινλανδίας και των Κρατικών Ορχηστρών Κύπρου.
Διετέλεσε καλλιτεχνικός σύμβουλος του διεθνούς Pafos Aphrodite Opera Festival και το 2014 διηύθυνε τις παραστάσεις της όπερας Così fan tutte του Mozart που ανέβηκαν σε συνεργασία με τον οργανισμό Opera Futura Verona.
Έγραψε έργα για ορχήστρα, χορωδία, φωνή, πιάνο και σύνολα μουσικής δωματίου, καθώς και μουσική επένδυση για θεατρικές παραστάσεις. ‘Εργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Ρωσία και στις Η.Π.Α. Πρόσφατα το έργο του “Reminiszenzen” (Αναμνήσεις) για Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών, παραγγελία του Συνόλου Χάλκινων Πνευστών της ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας (Gewandhaus Brass Quintett) εμφανίστηκε σε ψηφιακό δίσκο του Συνόλου και εκδόθηκε από τον οίκο Kornwein της Λειψίας.
Όρθρου βαθέος
Το έργο που γράφτηκε το φθινόπωρο του 2012 προλογίζεται με ένα στίχο από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο:
Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων ὄρθρου βαθέος ἦλθον ἐπὶ τὸ
μνῆμα φέρουσαι ἃ ἡτοίμασαν ἀρώματα...
(Κατὰ Λουκᾶν 24.1)
Ήδη στην αρχή του έργου, η σκηνή φωτίζεται με το αμυδρό, άσπρο φως της αυγής. Σταδιακά, ξεκινώντας από τα βάθη, εξαφανίζεται το σκοτάδι. Το εκθαμβωτικό κορύφωμα ενισχύεται στην αιχμή του από θριαμβευτικές κωδωνοκρουσίες. Τώρα ακούεται ξεκάθαρα η αρχή του Πασχαλινού Βυζαντινού ύμνου Χριστός ανέστη, και το έργο οδηγείται σ' ένα ενδοστρεφές, σεμνό, κατανυκτικό τέλος.
Άγις Ιωαννίδης
ΤΑΣΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Ο Τάσος Στυλιανού σπούδασε μουσική στη Νέα Υόρκη στο Mannes College of Music, στο New School for Social Research, στη Σχολή Μουσικής Aaron Copland του Queens College και στο Πανεπιστήμιο της Utah από όπου πήρε τον τίτλο Ph.D. στη σύνθεση. Έχει ζήσει και εργασθεί στις ΗΠΑ για περισσότερο από 18 χρόνια, όπου συνεργάστηκε με πάρα πολλούς μουσικούς και σχήματα.
Έχει λάβει μέρος σε πολλά φεστιβάλ, σεμινάρια/συνέδρια και ιδιωτικά μαθήματα με γνωστούς συνθέτες και μουσικούς. Έχει επίσης κερδίσει βραβεία και πολλές τιμητικές διακρίσεις.
Αντιπροσωπεύεται από ένα αρκετά δυνατό ιστορικό στην τζαζ, κλασσική και παραδοσιακή μουσική αν και είναι περισσότερο αφοσιωμένος στη συνθετική τέχνη του ήχου. Η συνθετική του εργασία πηγάζει από διάφορους πειραματισμούς οι οποίοι αποτελούνται από μείγματα εξερεύνησης μιας νέας δομικής λειτουργίας και αυτοσχεδιαστικών προσαρμογών, που συνήθως εκφράζονται μέσα σ’ ένα είδος «αρχαϊκής» και τελετουργικής ηχητικής αισθητικής.
Green Line
Υπάρχει μόνο ο χορός των Κυπρίων που ως σύμβολο σύνδεσης στο υποσυνείδητο του καθε αυτόχθονα Κύπριου, επιβιώνει είτε ως μελωδικό μοτίβο, ρυθμός, χρώμα, άρωμα, είτε ως ένας σιωπηλός, αλλά συνάμα, εκκωφαντικά ασταμάτητος παλμός. Η διάσπαση, ο διαχωρισμός και η υποδιαίρεση των στοιχείων του χορού απο οποιανδήποτε βιαιότητα, όπως αυτή που έγινε το 1974, μπορεί να στερήσει τον χορό αλλά ποτέ την ύπαρξή του. Συνάμα, κανένας μαρκαδόρος δεν είναι ικανός, είτε πράσινος είτε άλλου χρώματος, να χαράξει και να διαχωρίσει με μια γραμμή.
Σας δίνω λοιπόν αυτό το κείμενο για να σας καλέσω να αφουγκραστείτε, μέσα απο το έργο μου, τις αμέτρητες υποδιαιρέσεις του Κυπριακού χορού όπως εγώ τις αφουγκράζομαι όποτε διασχίζω τη λεγόμενη πράσινη γραμμή.
Τάσος Στυλιανού
ΑΝΤΗΣ ΣΚΟΡΔΗΣ
Ο Άντης Σκορδής (Κύπρος, 1983) είναι συνθέτης σύγχρονης μουσικής, με εργογραφία που συμπεριλαμβάνει όπερες, συμφωνικά έργα, μουσική δωματίου, κομμάτια Γκάμελαν, μουσική για θέατρο, χορό και ταινίες μικρού μήκους. Έχει επίσης δημιουργήσει και διευθύνει κομμάτια μουσικού θεάτρου τα οποία παρουσιάστηκαν σε ορυχεία, ναούς, εγκαταλελειμμένα κτίρια, δάση, κτλ.
Σπούδασε σύνθεση στο Berklee College of Music και στο Κονσερβατόριο του Άμστερνταμ, με επιπλέον σπουδές στην Καρνατική μουσική και στην Μπαλινέζικη Γκάμελαν στο ISI Denpasar στο Μπαλί.
Η μουσική του έχει εκτελεστεί παγκοσμίως σε συναυλίες και φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής και έχει λάβει διακρίσεις όπως το Buma Toonzetters Prize (ένα από τα πιο σημαντικά βραβεία σύνθεσης στην Ολλανδία), καθώς και βραβεία από το ISCM, Fedora platform, Third Coast Percussion group, Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, κ.α. Πρόσφατα βραβεύτηκε με το Berlin Opera Prize 2022 και το Black Pencil Prize 2020.
Πέραν της σύνθεσης είναι ιδρυτής του σχήματος σύγχρονης μουσικής “ΠΑΤΣΙΑΟΥΡΑ”, είναι καλλιτεχνικός συνεργάτης της Εθνικής Λυρικής σκηνής, παίζει κιθάρα με τους Monsieur Doumani και ασχολείται με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Διαμένει στο Άμστερνταμ όπου συνθέτει και διδάσκει στο Κονσερβατόριο του Άμστερνταμ.
I...ZO
Ι-Ζ-Ο / Ζωή
Ζ-Ι-Ο / Ζιώ
Το κομμάτι είναι εμπνευσμένο και βασισμένο σε μια προσέγγιση προς τη ζωή, δίνοντας την αίσθηση ότι η ζωή πάντα προχωρά προς μια κατεύθυνση στην οποία ποτέ δεν φτάνει…απλά αλλάζει κατεύθυνση. Η ζωή σαν κάτι που απλά συμβαίνει και μεταμορφώνεται, που απλά προχωρά.
Το κομμάτι έχει δύο κινήσεις οι οποίες διαφέρουν στη συνολική προσέγγιση όσον αφορά την ενορχήστρωση και τα ηχοχρώματα. Με αυτό τον τρόπο επιχειρώ να παρουσιάσω την ορχήστρα σαν ένα μηχανισμό ζωής ο οποίος λειτουργεί τόσο σε αυτόνομες μονάδες όσο και σαν σύνολο.
Η πρώτη κίνηση του έργου ειναι βασισμένη στην έννοια της μονάδας, ενώ στη δεύτερη κίνηση, το έργο εμβαθύνει στην έννοια του συνόλου σαν ένα μηχανισμό ζωής. Με άλλα λόγια σαν κάτι που μπορεί να αναπτύσσεται και να να προχωρά με τη συνολική συμμετοχή όλων των μονάδων, που τη μεταμορφώνουν και την κατευθύνουν. Μια συλλογική προσπάθεια, μια ασταμάτητη δύναμη και ενέργεια που μαγνητίζει τις μονάδες σε έναν κοινό πυρήνα, ο οποίος δίνει τη ρόη της ζωής και της αλλάζει κατευθύνσεις.
Στη σημερινή παράσταση θα παρουσιάστει μόνο η δεύτερη κίνηση του έργου.
Άντης Σκορδής
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΘΗΝΟΔΩΡΟΥ
Η Χριστίνα Αθηνοδώρου (γεν. Πάφος, 1981), συνθέτρια με ενεργή παρουσία και δράση διεθνώς, αριθμεί στον κατάλογό της πάνω από εξήντα έργα, γραμμένα για όργανα, φωνές, ηλεκτρονικά, για όπερα και διαθεματικές δράσεις. Η μουσική της που έχει χαρακτηριστεί ως «ατμοσφαιρική, παράξενα συναρπαστική» από τον διεθνή τύπο, έχει παρουσιαστεί σε σημαντικά φεστιβάλ όπως Μπιενάλε Βενετίας, Aix-en-Provence, Grafenegg, Μέρες Σύγχρονης Μουσικής ISCM κ.α., από την Tonkünstler Αυστρίας, Εθνική Ορχήστρα της Île-de-France, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Klangforum Wien, Ensemble Aleph κλπ. Έργα της έχουν ανατεθεί από τη Γαλλική Ραδιοφωνία, Ίδρυμα Ωνάση, La Monnaie/De Munt ενώ έχει φιλοξενηθεί ως συνθέτρια στα κέντρα CAMAC, Queen Elisabeth Music Chapel και Cité des Arts στο Παρίσι.
Είναι απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Μουσικής και Δραματικής Τέχνης Guildhall στο Λονδίνο, όπου σπούδασε σύνθεση αλλά και διεύθυνση ορχήστρας. Παρακολούθησε σειρά μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο του Βορείου Τέξας, Κονσερβατόριο της Λυών, Ακαδημία Ensemble Modern και IRCAM. Κατέχει διδακτορικό τίτλο στη σύνθεση από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ενώ παράλληλα μελέτησε βυζαντινή μουσική.
Ως μαέστρος έχει συνεργαστεί με ορχήστρες αλλά και με σύνολα σύγχρονης μουσικής, όπως Συμφωνική Ορχήστρα του Πόρτο, DissonArt, Jyväskylä Sinfonia και London Sinfonietta, μεταξύ άλλων. Είναι καλλιτέχνις-μέλος του δικτύου ΕΝΟΑ.
Γυμνά Κλαδιά, Εγώ για ορχήστρα εγχόρδων
Το έργο Naked Branches I (Γυμνά Κλαδιά, Εγώ) για ορχήστρα εγχόρδων, γράφτηκε το 2006 και αντλεί έμπνευση από τη θέαση ενός απογυμνωμένου δέντρου, δίχως φύλλα, κατά τις βραδινές ώρες, με τα κλαδιά του να προσομοιάζουν σε χέρια υψωμένα σε αγωνιώδη προσευχή. Συνδεδεμένο με τις έννοιες της εγκατάλειψης αλλά και της αναγέννησης, το σύντομο σε διάρκεια έργο ξεδιπλώνεται σε μια σειρά «επεισοδίων» στα οποία είναι διακριτή η διαφορετική ποιότητα κίνησης. Ήχοι από ξύλο στα έγχορδα, κάμψεις του ήχου ως glissandi, με μικροτονικά βήματα ή με τη χαλάρωση των χορδών, είναι κάποια από τα τεχνικά στοιχεία τα οποία χρωματίζουν τον μουσικό καμβά και που σε συνδυασμό με τις αυξομειώσεις της ταχύτητας της μουσικής, δημιουργούν μια επιθυμητή ηχητική ελαστικότητα.
Το έργο γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Aldworth της Αγγλίας και παρουσιάστηκε το 2006 από την ίδια ορχήστρα υπό τη διεύθυνση της συνθέτριας.
© Χριστίνα Αθηνοδώρου 2006, Αθήνα
BELA BARTOK (1881–1945): Divertimento για ορχήστρα εγχόρδων, Sz. 113
Τον Αύγουστο του 1939, ο μαέστρος και προστάτης των τεχνών Paul Sacher φιλοξένησε τον Béla Bartók στο ειδυλλιακό Αλπικό σαλέ του στο Saanen της Ελβετίας, αναθέτοντάς του να συνθέσει ένα ελαφρύ, ψυχαγωγικό έργο. Τρία χρόνια νωρίτερα, η υποστήριξη του Sacher είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εκ των γνωστότερων έργων του Ούγγρου συνθέτη, του «Μουσική για Έγχορδα, Κρουστά και Τσελέστα». Ο Bartók ενήργησε με παιχνιδιάρικη φαντασία σε αυτήν την πρόσκληση για να συνθέσει ένα Divertimento που, αν και συμβατικά μάλλον «επιπόλαιο» και πιο ελαφρύ σε χαρακτήρα σε σύγκριση με τη σονάτα και τη συμφωνία, προσφέρει κάτι βαθύτερο και πιο περίπλοκο από ό,τι υπονοεί ο τίτλος του.
Αποτίνοντας φόρο τιμής στο μπαρόκ κοντσέρτο γκρόσο, το έργο μας ιντριγκάρει με την ευρηματική εναλλαγή μεταξύ της πλήρους ορχήστρας εγχόρδων (tutti) και μιας μικρής ομάδας σολίστ (soli), και μας γοητεύει με τους ζωηρούς ουγγρικούς λαϊκούς ρυθμούς και τον πλούσιο καμβά τροπικών μελωδιών του. Μια στιβαρή πρώτη κίνηση φορτίζει την ατμόσφαιρα με τις αέναες εναλλαγές του μετρικού οπλισμού, φορτίζοντας διαρκώς τις φολκλορικές (τσιγγάνικες) μελωδίες και τους αντισυμβατικούς ρυθμούς. Στο σπαρακτικό Adagio, ο Bartók συγκαλεί μερικές από τις πιο σκοτεινές στιγμές του, που διακόπτονται (ή ενισχύονται;) από απροσδόκητα ξεσπάσματα. Όμως, αυτή η οδυνηρή ατμόσφαιρα «εξαϋλώνεται» αμέσως στο άκουσμα των παλλόμενων φολκλορικών μελωδιών του rondo φινάλε.
Δρ. Βασίλης Καλλής
