Μια ιστορική και αμφιλεγόμενη απόφαση ανακοίνωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), εκδίδοντας εντάλματα σύλληψης για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρώην υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ και τον επικεφαλής του ένοπλου τμήματος της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ. Τα εντάλματα σχετίζονται με φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στη Γάζα.
Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις, αναδεικνύοντας τα διλήμματα που συνοδεύουν την εφαρμογή της διεθνούς δικαιοσύνης.
Ποιες χώρες έχουν υποχρέωση να τον συλλάβουν;
Το ΔΠΔ, με έδρα τη Χάγη, έχει τη δικαιοδοσία του σε 124 χώρες, οι οποίες έχουν επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης, την ιδρυτική συνθήκη του Δικαστηρίου. Ανάμεσα στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία, και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Εάν ο Νετανιάχου επισκεφθεί οποιαδήποτε από αυτές, οι αρχές τους είναι νομικά υποχρεωμένες να εκτελέσουν τη σύλληψη.
Ωστόσο, μεγάλες δυνάμεις όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία δεν έχουν επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης και δεν δεσμεύονται από τις αποφάσεις του ΔΠΔ. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ, το οποίο χαρακτηρίζει το Δικαστήριο «μεροληπτικό» και «πολιτικά προκατειλημμένο».
Οι κατηγορίες και οι αντιδράσεις
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΔΠΔ, ο Νετανιάχου και ο Γκάλαντ κατηγορούνται για τη χρήση της πείνας ως μέθοδο πολέμου, καθώς και για δολοφονίες, διώξεις και άλλες απάνθρωπες πράξεις. Η απόφαση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε τα εντάλματα «σκανδαλώδη», ενώ Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί στο Κογκρέσο ζήτησαν κυρώσεις κατά του ΔΠΔ.
Παράλληλα, ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Human Rights Watch, χαιρέτισαν την κίνηση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη καταπολέμησης της ατιμωρησίας. «Η διεθνής κοινότητα πρέπει να στηρίξει τη δικαιοσύνη και να διασφαλίσει ότι τα θύματα, τόσο στην Παλαιστίνη όσο και στο Ισραήλ, θα λάβουν αποζημίωση», δήλωσε εκπρόσωπος της οργάνωσης.
Πρακτικές δυσκολίες και διεθνής εφαρμογή
Η επιβολή των ενταλμάτων σύλληψης παραμένει δύσκολη. Το ΔΠΔ δεν διαθέτει δική του αστυνομική δύναμη και εξαρτάται από τη συνεργασία των κρατών-μελών για την εκτέλεση των αποφάσεών του. Παρόμοιες περιπτώσεις στο παρελθόν, όπως τα εντάλματα σύλληψης για τον πρώην πρόεδρο του Σουδάν, Ομάρ αλ-Μπασίρ, και τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, απέδειξαν ότι η διεθνής δικαιοσύνη συχνά συγκρούεται με τα γεωπολιτικά συμφέροντα.
Διχασμός στη διεθνή κοινότητα
Ενώ χώρες όπως η Ολλανδία, ο Καναδάς και η Ιταλία έχουν δηλώσει ότι θα σεβαστούν την απόφαση, άλλες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Τσεχία και η Ουγγαρία, την απορρίπτουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει τη νομιμότητα του ΔΠΔ, τονίζοντας ότι οι αποφάσεις του πρέπει να εφαρμόζονται ανεξαρτήτως πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Ένας κόσμος σε αναμονή
Η απόφαση του ΔΠΔ αποτελεί ορόσημο στη διεθνή δικαιοσύνη, αλλά και μια δοκιμασία για την αποτελεσματικότητά της. Το ερώτημα παραμένει: μπορεί η διεθνής κοινότητα να επιβάλει τη δικαιοσύνη απέναντι σε ισχυρούς ηγέτες, ή θα επικρατήσει η πολιτική και γεωπολιτική ανισορροπία;
