Με το βλέμμα στραμμένο στην κρίσιμη σύσκεψη της Τρίτης στο Προεδρικό, η Λευκωσία αναμένει ότι θα ξεκαθαρίσει κατά πόσον το τεράστιας γεωστρατηγικής και οικονομικής αξίας, ενεργειακό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Κύπρου - Ισραήλ, θα έχει τελικά στέρεες βάσεις.
Στην πρώτη δημόσια παρέμβαση του, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Κυριάκος Μητσοτάκης, εμφανίστηκε καθησυχαστικός προς τη Λευκωσία, στην ίδια γραμμή με τον υπουργό του των εξωτερικών χθες, Γιώργο Γεραπετρίτη. Μιλώντας στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου, στο πλαίσιο της Διεθνούς έκθεσης Θεσσαλονίκης, ο κύριος Μητσοτάκης υποβάθμισε σε μηδενικό επίπεδο, το γεωπολιτικό ρίσκο, αναδεικνύοντας στην κορυφή ως εκκρεμότητα, αποκλειστικά και μόνον, το θέμα της οικονομικής βιωσιμότητας.
Κυριάκος Μητσοτάκης - Έλληνας Πρωθυπουργός
«Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό έργο. Πολύ πιο σημαντικό έργο για την Κύπρο, γιατί «σπάει» ουσιαστικά, την ενεργειακή της απομόνωση. Είναι ένα έργο το οποίο πρέπει να βγαίνει οικονομικά, είμαστε σε διαπραγματεύσεις με την Κύπρο και τις ρυθμιστικές αρχές για να εξασφαλίσουμε την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, πως αν εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου, το έργο θα γίνει. Και οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα ξεπεραστούν».
Παρών και ο Χριστοδουλίδης
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, στη συνάντηση της ερχόμενης Τρίτης το παρόν του θα δώσει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, εμπνευστής της πρωτοβουλίας άλλωστε για το ξεκαθάρισμα θέσεων. Όπως πληροφορούμαστε, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δεν θα προεδρεύσει της σύσκεψης, αλλά θα παραστεί σε ένα μέρος αυτής, στο οποίο θα συμμετέχουν οι υπουργοί Ενέργειας και Οικονομικών, καθώς και η Νομική Υπηρεσία από κυπριακής πλευράς, ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδος, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΑΔΜΗΕ και της NEXANS.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, η Λευκωσία, αναμένει ότι κατά την συνάντηση της ερχόμενης Τρίτης, Κομισιόν και ελληνική πλευρά θα αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η κυπριακή πλευρά, θα ξεκαθαρίσει προς όλους, αφενός: Πρώτον, πως δεν μπορεί κάποιος να αναμένει πως ο κύπριος καταναλωτής και φορολογούμενος, θα αναλάβει όλο το βάρος των εγγυήσεων, πολιτικά και οικονομικά, σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο κάτι στραβώσει.
Αφετέρου, να είναι ξεκάθαρο και αναλυτικά καταγραμμένο στη συμφωνία, όλο το τεχνοοικονομικό κόστος που θα επιβαρύνει την κάθε πλευρά που εμπλέκεται στην υλοποίηση του έργου, ακόμα και στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο το έργο, δεν υλοποιηθεί. Το κόστος θα πρέπει να επιμερίζεται και όχι να επιβαρύνει μόνο την κυπριακή πλευρά, όπως αξιώνει ο ΑΔΜΗΕ, που είναι δημόσια, πλειοψηφικά, εταιρία του ελληυνικού δημοσίου και με την κυβέρνηση των Αθηνών, να μην αναλαμβάνει οποιοδήποτε μερίδιο κόστους.
Για το λεγόμενο γεωπολιτικό ρίσκο, η κυπριακή πλευρά ζητά όπως όλες οι μέχρι σήμερα δημόσιες αλλά, λεκτικές διαβεβαιώσεις, καταγραφούν στο χαρτί.
Relume: Έρευνες πόντισης καλωδίου νότια της Κάσου
Σε μια κίνηση που δεν θεωρείται άσχετη με την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Ελλάδας, το ιταλικό ερευνητικό σκάφος Ievoli Relume πλέει από τα ξημερώματα σήμερα σε περιοχή εντός ελληνικών χωρικών υδάτων νότια της Κάσου, διεξάγοντας έρευνες για την πόντιση του καλωδίου.
Σύμφωνα με ελλαδικά μέσα ενημέρωσης, μέχρι στιγμής δεν υπήρξε αντίδραση εκ μέρους της Τουρκίας, ωστόσο, υπάρχει «διακριτική» τουρκική παρουσία στην περιοχή, καθώς από τις 4 Σεπτεμβρίου μια τουρκική φρεγάτα πλέει σε απόσταση 25-30 ναυτικών μιλίων από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Αξίζει να σημειωθεί πάντως, πως το ιταλικό ερευνητικό πλοίο δεν προχώρησε, παρά την έκδοση δύο ελληνικών NAVTEX από τον Σταθμό του Ηρακλείου, από τις 4 έως τις 9 Σεπτεμβρίου, σε έρευνες σε δυο περιοχές που είναι εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου, αλλά εντός της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ.
Νέα δοκιμασία ή εκτόνωση
Οι σχέσεις Αθηνών-Λευκωσίας, με επίκεντρο την κατασκευή του Great Sea Interconnector, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δοκιμάζονται, από δύο κυρίως παράγοντες. Το πρώτο αφορούσε την ανεξήγητη επιμονή του ΑΔΜΗΕ, του φορέα υλοποίησης, να φορτωθεί στον κύπριο καταναλωτή το κόστος, πριν από την ολοκλήρωση του. Ευτυχώς, με παρέμβαση του υπουργού ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου, απετράπη την τελευταία στιγμή η επιβάρυνση των κυπριακών νοικοκυριών στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, με το κράτος να αναλαμβάνει το κόστος, με την διοχέτευση 25 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, από το 2025 έως το 2030 από το Ταμείο Ρύπων.
Το μεγάλο αγκάθι όμως ήταν από την αρχή, ο παράγοντας οικονομικό κόστος, σε συνδυασμό και με τον «γεωπολιτικό κίνδυνο». Η ανάληψης δηλαδή, της πολιτικής και της οικονομικής επιβάρυνσης, σε περίπτωση κατά την οποία είτε εξαιτίας της Τουρκίας, είτε άλλων απρόβλεπτων καταστάσεων δεν καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί ή και να τεθεί σε εφαρμογή η ηλεκτρική διασύνδεση. Και εδώ, αρχίζουν τα παράδοξα και τα περίεργα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία ανήκει η σύλληψη της ιδέας για ηλεκτρική διασύνδεση όλων των κρατών μελών της, η οποία και χρηματοδοτεί μάλιστα με ένα πρωτοφανές στα ευρωπαϊκά χρονικά, έργο με πάνω από 600 εκατομμύρια ευρώ, έχει αναλάβει μόνο στα λόγια την όποια ευθύνη.
