Ένα από τα αγκάθια για να προχωρήσει η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης και αφορούσε την απαίτηση του ΑΔΜΗΕ φορέα υλοποίησης του έργου για χρέωση των κύπριων καταναλωτών από την 1η Ιανουαρίου του 2025, ξεπεράστηκε με την κατ’ αρχήν συμφωνία των κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας, της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ρυθμιστικών αρχών των δυο χωρών.
Προηγήθηκαν πολυήμερες σκληρές διαπραγματεύσεις με το αδιέξοδο σε πολλές περιπτώσεις να είναι περισσότερο από ορατό και η υλοποίηση του έργου να οδηγείται προς οριστικό ναυάγιο.
Η συμφωνία προνοεί τη χρηματοδότηση του έργου ετησίως με 25 εκατομμύρια ευρώ για περίοδο πέντε ετών, ποσό που θα προέρχεται από το τα έσοδα της Κυπριακής Κυβέρνησης από την εμπορία των δικαιωμάτων των ρύπων και όχι με απευθείας χρέωση των καταναλωτών.
Το Υπουργείο Ενέργειας προχώρησε στην κατάθεση της συγκεκριμένης πρότασης με σκοπό να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, ενώ οποιαδήποτε άλλα ποσά κριθούν ως εύλογα έξοδα του φορέα υλοποίησης θα ανακτηθούν με την λειτουργία του καλωδίου μέσω της χρέωσης των καταναλωτών.
Η υπό επικύρωση συμφωνία, για την οποία ειρήσθω εν παρόδω δεν έγινε κανένα επίσημο σχόλιο ή ενημέρωση από πλευράς κυβέρνησης, προβλέπει επίσης την αύξηση του ποσοστού απόδοσης προνομιακού κέρδους στο 8,3% και της περίοδος ισχύος του από τα 12 έτη στα 17.
Κωνσταντίνος Χατζηστάτου - Καθηγητής Τομέα Ενεργείας Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
«Με βάση την οδηγία της ΕΕ τα χρήματα από τα δικαιώματα ρύπων πρέπει να χρησιμοποιηθούν στην ενεργειακή μετάβαση. Αν εισάγουμε για παράδειγμα ή εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια που θα είναι από ΑΠΕ εμπίπτει σε αυτό».
Μέχρι την Παρασκευή θα πρέπει η ΡΑΕΚ να προχωρήσει στην επικύρωση ή όχι της συμφωνίας, ενώ μετά τις πληροφορίες για την κατ’ αρχήν συμφωνία οι μετοχές του ΑΔΜΗΕ στο χρηματιστήριο Αθηνών και της Nexans στο χρηματιστήριο του Παρισιού κατέγραψαν σημαντική άνοδο.
Στον αντίποδα, έντονες διαφωνίες διατυπώνονται από το Σύνδεσμο Αγοράς Ηλεκτρισμού στον οποίο συμμετέχουν παραγωγοί ηλεκτρισμού με συμβατικά καύσιμα, αιολική ενέργεια, φωτοβολταϊκά καθώς και προμηθευτές.
Γιώργος Χρυσοχός - Πρόεδρος Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού
«Εμείς αυτό το πράγμα το θεωρούμε παράτυπο. Είναι κρατική ενίσχυση, άρα θα πρέπει να εξεταστεί από τα αρμόδια μέρη του κράτους. Και δεύτερο και πιο σημαντικό εμείς ακόμη μελέτη δεν είδαμε. Δεν αξιολογήθηκε η μελέτη».
Ανοικτή παραμένει η απόφαση της κυβέρνησης για συμμετοχή με ποσό 100 εκατομμυρίων ευρώ στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector. Επίσης εξακολουθεί να υφίσταται η διαφορά για την ανάληψη του γεωπολιτικού ρίσκου που αφορά ενδεχόμενες αντιδράσεις της Τουρκίας στην πόντισε του καλωδίου σε θαλάσσιες περιοχές που η Άγκυρα παρανόμως θεωρεί ότι ανήκουν τη δική της υφαλοκρηπίδα.
Κώστας Φυτιρής - Υποναύαρχος εν αποστρατεία
«Η πολιτική της Τουρκίας στα θέματα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, στηρίζεται στην εξής αρχή ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, δεν έχουν ΑΟΖ άρα η Κύπρος έχει μόνο 12 μίλια που είναι τα χωρικά της ύδατα ως ΑΟΖ.»
Τις επόμενες μέρες αναμένεται να υπάρξει καταγραφή των αντιδράσεων της Άγκυρας όταν ιταλικό ερευνητικό σκάφος που βρίσκεται στην Κρήτη, προγραμματίζεται να συνεχίσει τις βυθοσκοπικές μετρήσεις εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων, σε περιοχές που παρανόμως η Τουρκία θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της υφαλοκρηπίδα.
Διαφορετικές προσεγγίσεις
Επιστολή προς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, απέστειλε σήμερα η κοινοβουλευτική επιτροπή ενέργειας ζητώντας ενημέρωση για όλες τις εξελίξεις και δεσμευτικές απαντήσεις για το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Ελλάδας. Ενώ τη διαφωνία του σχετικά με την πρόνοια για χρηματοδότηση του έργου από το ταμείο των ρύπων, εξέφρασε ο πρόεδρος της επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης.
Κυριάκος Χατζηγιάννης - Πρόεδρος Επιτροπής Ενέργειας
«Θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται αυτά τα χρήματα για σκοπούς σχεδίων που έχουν να κάνουν με την πράσινη μετάβαση, φωτοβολταικά, αποθήκευση, δίκτυο και άλλες υπέρμετρες ανάγκες για να πετύχουμε μια επιτάχυνση της μείωσης του ηλεκτρικού ρεύματος».
Για ερωτηματικά που προκύπτουν και χρήζουν άμεσων απαντήσεων από πλευράς κυβέρνησης, κάνει λόγο σε ανακοίνωση το ΑΚΕΛ:
«Το ΑΚΕΛ έχει τοποθετηθεί επανειλημμένα ότι ναι μεν η διασύνδεση της Κύπρου με τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης θα πρέπει να γίνει, αλλά με όρους και προϋποθέσεις προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και ασφαλώς των καταναλωτών, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού. Καλούμε την κυβέρνηση έγκαιρα να ενημερώσει και να μη φέρει τα κόμματα και την κοινωνία προ τετελεσμένων γεγονότων»
Σημαντική εξέλιξη στην προσπάθεια δημιουργίας ανταγωνιστικού περιβάλλοντος και άρσης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, χαρακτήρισε την χθεσινή εξέλιξη ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος.
Νικόλας Παπαδόπουλος -Πρόεδρος ΔΗΚΟ
«Να μην χάνουμε το δάσος για το δέντρο. Δεν είναι τα 25 εκατομμύρια που είναι το θέμα μας. Είναι τα δισεκατομμύρια που θα εξοικονομήσουμε από το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι όφελος για την κυπριακή οικονομία, γεωστρατηγικό όφελος γιατί η Κύπρος θα γίνει κόμβος ενέργειας»,
Το απόγευμα σε κλειστή συνεδρίαση, ο υπουργός ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου ενημέρωσε τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
