Μια κρίση που κορυφώθηκε τις πρώτες ώρες της 31ης Ιανουαρίου 1996 φέρνοντας Ελλάδα και Τουρκία πολύ κοντά σε ένα θερμό επεισόδιο και γενικευμένη πολεμική σύρραξη. Τραγικός επίλογος για την Ελλάδα ήταν ο χαμός των μελών ελικοπτέρου του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.
Μια νέα ελληνική κυβέρνηση, ο Κωνσταντίνος Σημίτης ήταν πρωθυπουργός για περισσότερο από μια βδομάδα, είδε το θερμόμετρο να ανεβαίνει επικίνδυνα σε μια κρίση που εντάσσεται στις ελληνοτουρκικές διαφορές του Αιγαίου. Η Ελλάδα αναγνωρίζει ως κύρια διαφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία από την άλλη, θέτει τα θέματα του εναερίου χώρου, του FIR Αθηνών, της αποστρατιωτικοποίησης των νήσων του Αιγαίου και μετά την κρίση των Ιμίων το καθεστώς κάποιων βραχονησίδων, τις λεγόμενες «Γκρίζες Ζώνες».
Τα Ίμια, Καρντάκ για τους Τούρκους, είναι δύο μικρές βραχονησίδες μεταξύ του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων και των δυτικών ακτών της Τουρκίας. Ποιο κοντινό έδαφος από την Ελλάδα είναι η βραχονησίδα Καλόλιμνος η οποία απέχει 3.6 ναυτικά μίλια από την Αλακαρνασσό (Μποντρούμ).
Το ατύχημα του τουρκικού φορτηγού πλοίου
Ανήμερα των Χριστουγέννων του 1995, ένα τουρκικό φορτηγό πλοίο προσάραξε στην Ανατολική Ίμια εκπέμποντας σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχος αρνείται τη βοήθεια από το ελληνικό Λιμενικό με το πρόσχημα ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και αρμόδιες αρχές είναι αυτές της χώρας του.
Την επόμενη μέρα, το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το ελληνικό ΥΠΕΞ πως εάν δεν παρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε. Το Υπουργείο Εξωτερικών ενημέρωσε με τη σειρά του το τουρκικό παίρνοντας την απάντηση πως ασχέτως με την διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερο ζήτημα.
Ελληνικά ρυμουλκά, στις 28 Δεκεμβρίου, αποκολλούν το τουρκικό πλοίο και το οδηγούν σε τούρκικο λιμάνι. Την ίδια μέρα, συντρίβεται ένα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, σε ελληνικά χωρικά ύδατα στην περιοχή της Λέσβου, μετά από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Ο Τούρκος πιλότος διασώζεται με ελληνική βοήθεια.
Προς εκμετάλλευση του περιστατικού, το τουρκικό ΥΠΕΞ επιδίδει ρηματική διακοίνωση στην Ελλάδα, όπου ανέφερε ότι η βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρημένες σε τούρκικο κτηματολόγιο και ανήκουν στην Τουρκία. Το ελληνικό ΥΠΕΞ απαντά με καθυστέρηση στις 9 Ιανουαρίου 1996, απορρίπτοντας τη διακοίνωση.
Οι δημοσιογράφοι και η σημαία
Εν τω μεταξύ, μετά την παραίτηση του νοσηλευόμενου σε νοσοκομείο Ανδρέα Παπανδρέου, η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει τον Κωνσταντίνο Σημίτη νέο πρωθυπουργό στις 19 Ιανουαρίου.
Ο τότε δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, μεταβαίνει μαζί με τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους και υψώνουν την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά. Δύο δημοσιογράφοι της «Χουριέτ» μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη μεγάλη Ίμια, υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τούρκικη, βιντεοσκοπώντας παράλληλα την επιχείρησή τους.
Την αμέσως επόμενη μέρα, 28 Ιανουαρίου, περίπολος του Πολεμικού Ναυτικού υψώνει ξανά την ελληνική σημαία. Ενώ βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη μεγάλη Ίμια με εντολή να αποφευχθεί η κλιμάκωση στην ένταση.
Ο Κώστας Σημίτης διακηρύττει πως σε όποια πρόκληση της Τουρκίας η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Παράλληλα τα τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα πλησιάζοντας τα Ίμια.
Η ελληνική πλευρά με σκοπό την εξομάλυνση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει τους βατραχανθρώπους, όχι όμως την ελληνική σημαία. Οι Τούρκοι δεν αποδέχονται την ελληνική πρόταση και δηλώνουν πως και άλλα νησιά του Αιγαίου έχουν ασαφές νομικό καθεστώς.
Η μοιραία νύχτα και ο χαμός των τριών ηρώων
Τα μεσάνυχτα της 31ης Ιανουαρίου, συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Λίγο αργότερα, φτάνει η πληροφορία ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απογειώνεται από φρεγάτα που βρίσκεται στην περιοχή, για να επιβεβαιώσει την πληροφορία.
Το πλήρωμα εντόπισε περίπου 10 Τούρκους κομάντος, με τη σημαία τους. Στο ελικόπτερο δίνεται εντολή να επιστρέψει στη φρεγάτα και ενώ πετούσε μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος χάνεται από τα ραντάρ.
Στη συνέχεια, ανασύρονται νεκρά τα μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.
Η επίσημη θέση του ελληνικού κράτους για την πτώση του ελικοπτέρου ήταν ότι έγινε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού. Στην ελληνική κοινή γνώμη, υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η γνώμη πως πίσω από τη πτώση κρύβεται το τουρκικό ναυτικό είτε οι Τούρκοι κομάντος.
Το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες αποσύρονται από τα Ίμια, με τον τότε Υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ να επιβάλλει την αμερικάνικη θέση και στις δύο πλευρές: διατήρηση του status quo.
Η κρίση στα Ίμια ήταν η αφορμή η Τουρκία να θέσει το ζήτημα των «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε πολλά νησιά. Η Ελλάδα προτάσσοντας τις διεθνείς συνθήκες δεν αποδέχθηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου ζητήματος.
