Διασύρεται ξανά παγκόσμια το όνομα της Κύπρου ως κόμβος εξυπηρέτησης Ρώσων ολιγαρχών, αυτή τη φορά για την υποβοήθησή τους να παρακάμψουν τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της Ρωσίας από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση και να μεταφέρουν τεράστια ποσό και μέρος του πλούτου τους στην Ευρώπη. Το ρεπορτάζ που δημοσιοποιήθηκε χθες από τη διεθνή κοινοπραξία ερευνητών δημοσιογράφων ICIJ προκάλεσε την αντίδραση της κυβέρνησης με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να δηλώνει ότι θα διερευνηθούν όλα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας και μάλιστα με χρονικό ορίζοντα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε σήμερα ότι η έχει ήδη αρχίσει αξιολόγηση των δημοσιευμάτων και όπου εντοπιστεί υπόβαθρο θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για να διερευνηθούν πιθανά ποινικά αδικήματα. Οι αποκαλύψεις θα απασχολήσουν αυτεπάγγελτα και την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών.
Χθες αργά το απόγευμα δημοσιεύτηκε το προαναγγελθέν ρεπορτάζ της ICIJ με τίτλο «Η Κύπρος αγνοεί τις ρωσικές φρικαλεότητες και τις δυτικές κυρώσεις για να προστατεύσει τον τεράστιο πλούτο των συμμάχων του Βλαντιμίρ Πούτιν». Το ρεπορτάζ που είναι το πρώτο από μια σειρά αποκαλύψεων που αναμένεται να ακολουθήσουν, συντάχθηκε ύστερα από πολύμηνες έρευνες και με τη συμμετοχή 270 δημοσιογράφων. Η έρευνα βασίστηκε σε περισσότερα από 3,6 εκατομμύρια έγγραφα που διέρρευσαν από παρόχους υπηρεσιών στην Κύπρο και χρονολογούνται από το 1990 μέχρι τον Απρίλη του 2022.
Ο όγκος των εγγράφων, που συγκέντρωσαν οι 270 και πλέον δημοσιογράφοι σε 54 χώρες, καταδεικνύει πως εταιρείες, με έμφαση στο γραφείο Κύπρου ή και εταιρείες που σχετίζονται με μεγάλο διεθνή ελεγκτικό οίκο, βοήθησαν Ρώσους ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχους να οργανώσουν – και να κρύψουν – το πλούτο τους, με αποτέλεσμα η Κύπρος να προβάλλεται ως ένας τεράστιος οικονομικός κόμβος για εξυπηρέτηση Ρώσων και δη φίλων και συνεργατών του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σύμφωνα με τους ερευνητές οι περισσότεροι Ρώσοι που εμφανίζονται στη λίστα δισεκατομμυριούχων του Forbes το 2023, και συγκεκριμένα 67 από αυτούς, ήταν πελάτες κυπριακών παρόχων υπηρεσιών.
Το λεγόμενο «Κυπριακό μοντέλο», όπως το χαρακτηρίζουν, λειτουργούσε ως ιμάντας μεταφοράς του ρωσικού πλούτου προς τη Δύση, όπου αποθηκευόταν ως χρηματοοικονομικά ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, γιοτ, έργα τέχνης και ακίνητα. Το μοντέλο βασιζόταν, όπως αναφέρεται, σε μερικούς από τους πιο αδύναμους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί δημοσιοποίησης οικονομικών στοιχείων.
Από τα ευρήματα ξεχωρίζουν η μεταφορά 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον Αλεξέι Μορντάσοφ, ο χρηματισμός από το Κρεμλίνο Γερμανού δημοσιογράφου μέσω Κύπρου αλλά και η εμπλοκή κυπριακής εταιρείας στην αγορά εξοπλισμού γεωτρήσεων πετρελαίου από το καθεστώτος Άσααντ της Συρίας.
Κυπριακές εταιρείες εξυπηρέτησαν 96 ρώσους να παρακάμψουν δυτικές κυρώσεις
Σύμφωνα με τα ευρήματα, κυπριακές εταιρείες παροχής υπηρεσιών εργάζονταν για λογαριασμό 25 Ρώσων που τέθηκαν υπό δυτικές ή ουκρανικές κυρώσεις μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, ενώ με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εντόπισαν επιπλέον 71 Ρώσους πελάτες που έχουν υποστεί κυρώσεις από τον Φεβρουάριο του 2022. Ανέρχονται, έτσι σε σύνολο 96 οι Ρώσοι που ενώ αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο κυρώσεων πραγματοποιούσαν συναλλαγές μέσω κυπριακών ή ξένων εταιρειών στην Κύπρο.
Βασιζόμενο στα ευρήματά της, η κοινοπραξία διατυπώνει τον ισχυρισμό ότι συγκεκριμένος διεθνής ελεγκτικός οίκος στην Κύπρο υπονόμευε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Μεταξύ των όσων καταγράφονται στο ρεπορτάζ είναι ότι η Κύπρος έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μεταφορά βρώμικου χρήματος που ανήκε στο αυταρχικό καθεστώς του Πούτιν και άλλων σκληρών δικτατόρων και μην δημοκρατικών παραγόντων.
Από τις αποκαλύψεις ξεχωρίζει η περίπτωση του Ρώσου μεγιστάνα, Αλεξέι Μορντάσοφ, ενός από τους επιφανέστερους βιομηχάνους της Ρωσίας. Σύμφωνα με τα ευρήματα, το γραφείο της PwC στην Κύπρο, βοήθησε τον Μορντάσοφ να μεταφέρει ένα ποσό επενδυτικού κεφαλαίου 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην σύντροφο του, προκειμένου να αποφύγει τις κυρώσεις της ΕΕ μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Στις αποκαλύψεις της κοινοπραξίας και οι Αλεξάντερ Αμπράμοφ και Αλεξάντερ Φρόλοφ οι οποίοι όπως τονίζουν βοηθήθηκαν από την PwC να μεταφέρουν 100 εκατομμύρια δολάρια, ενώ 7 μήνες μετά, τοποθετήθηκαν στη βρετανική λίστα κυρώσεων ως υποστηρικτές της πολεμικής μηχανής της Ρωσίας.
Ξεψαχνίζοντας τα εκατομμύρια έγγραφα οι δημοσιογράφοι εντοπίζουν, συναλλαγές μέσω Κύπρου και του Ρόμαν Αμπράμοβιτς, με την βοήθεια μάλιστα της MeritServus εταιρείας του Κύπριου Δημήτρη Ιωννίδη, αλλά και για τους Πετρ Άβεν ο οποίος φέρεται με την βοήθεια κυπριακής εταιρείας να μεταφέρει 5 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα που του επιβλήθηκαν κυρώσεις.
«Δεν παραβιάστηκαν οι κυρώσεις»
Ένας από τους οργανισμούς με τον οποίο ασχολείται εκτενώς η ερευνά, υποστηρίζοντας ότι βοήθησε Ρώσους ολιγάρχες να παρακάμψουν τις κυρώσεις, είναι ο ελεγκτικός οίκος της PWC στην Κύπρο.
Πήγες προσκείμενες στην εταιρεία δήλωσαν ωστόσο στον ΑΝΤ1 πως δεν έγινε καμία παραβίαση των κυρώσεων από τον ελεγκτικο οίκο.
Σε σχέση με την αναφορά στην έρευνα οτι ο εν λόγω οίκος εργάστηκε για τουλάχιστον 12 από τους 25 ολιγάρχες που ήταν στη λίστα κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας για την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, αρμόδια πηγή μας ξεκαθάρισε ότι οι συγκεκριμένες κυρώσεις δεν είχαν υποχρεωτικό χαρακτήρα στην Κύπρο και την ΕΕ.
Παρέμβαση είχαμε και από το Υπουργείο Οικονομικών με τον Γενικό του Διευθυντή να διαψεύδει τα περί διερεύνησης από το υπουργείο των συναλλαγών Ρώσων ολιγαρχών μέσω της PwC.
Το πρώην δικηγορικό γραφείο του τέως πρόεδρου της Δημοκρατίας
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι ασχολούνται ξανά με το πρώην δικηγορικό γραφείο του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, αναφέροντας πως είχε σχέσεις με Ρώσους ολιγάρχες και φίλους του Βλαντιμίρ Πουτιν. Στην ερευνα παρατίθεται και η θέση του δικηγορικού γραφείου, το οποίο δηλώνει κατηγορηματικά ότι κανένα από τα μέλη της δικηγορικής εταιρεία δεν έχει εμπλακεί σε οποιαδήποτε αδικοπραγία, και παραθέτει τα ευρήματα έρευνας που διενήργησε η ΜΟΚΑΣ και που κατέδειξε πως όλοι οι ισχυρισμοί σε βάρος του γραφείου και του τέως Προέδρου ήταν εντελώς αβάσιμοι.
Συνέχεια στις αποκαλύψεις δόθηκε ψες και από τηλεοπτικό ρεπορτάζ #Russland-Experte Hubert Seipel hat in Deutschland über Jahre das Bild von #Putin geprägt. Nun enthüllt #ZDFfrontal, der Journalist hat dafür geheime Zahlungen eines russischen Oligarchen erhalten. Die Recherche ist Teil von #CyprusConfidential: https://t.co/6u8A60oMws pic.twitter.com/laFgldcPg0
— frontal (@ZDFfrontal) November 14, 2023">στο γερμανικό δίκτυο ZDF το οποίο ωστόσο προβλήθηκε στη γερμανική γλώσσα χωρίς υπότιτλους ή μετάφραση. Το ρεπορτάζ είχε τίτλο «Ηλιόλουστη Κύπρος, βρώμικο χρήμα», το οποίο ασχολήθηκε, με «τον παράδεισο των Ρωσων ολιγαρχών στην Κύπρο».Χριστοδουλίδης: Θα τα εξετάσουμε με χρονικό ορίζοντα
Στην πρώτη του αντίδραση ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα εξετάσει τις καταγγελίες και μάλιστα με χρονικό ορόσημο. «Κανείς μα κανείς δεν είναι υπεράνω του ονόματος της χώρας μας. Όλες οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητάς θα διερευνηθούν και μάλιστα με χρονικό ορόσημο. Θα πρέπει να τελειώνουμε με αυτό το θέμα», ανέφερε.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνστανίνος Λετυμπιώτης δήλωσε σήμερα ότι ήδη η Αστυνομία ξεκίνησε αμέσως την αξιολόγηση των δημοσιευμάτων που σχετίζονται με την έρευνα “Cyprus Confidential” και όπου εντοπιστεί υπόβαθρο θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για να διερευνηθούν πιθανά ποινικά αδικήματα.
Σε δηλώσεις στους δημοσιογράφος, ο κ. Λετυμπιώτης ανέφερε ότι για όσες υποθέσεις διερευνώνται ήδη από την Αστυνομία και αναφέρονται στα χθεσινά δημοσιεύματα, έχει δοθεί οδηγία να τεθεί σε προτεραιότητα η εξέτασή τους.
Πρόσθεσε ότι κάποιες εκ των ενεργειών οι οποίες αναφέρονται στα δημοσιεύματα ήταν ήδη σε γνώση των αρχών και ότι οι αρμόδιες αρχές ανταποκρίθηκαν σε όλα τα ερωτήματα που είχαν τεθεί το προηγούμενο διάστημα από δημοσιογράφους.
Συμπλήρωσε ότι τα χθεσινά δημοσιεύματα δεν αναφέρονται σε ενέργειες που φαίνεται να παραβιάζουν είτε κυρώσεις, είτε τους κανονισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή δεν εντοπίζουν, όπως είπε, νομοθετικό κενό, ή κενό στο πλαίσιο που περιβάλλει την ΚΔ.
«Είναι σε αυτό το πλαίσιο που εμείς θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε ακόμα περισσότερο και το νομοθετικό και το θεσμικό πλαίσιο που έχει η χώρα μας», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, τον Ιούνιο του 2023, είχε λάβει μια σειρά από μέτρα, κάποια από τα οποία έχουν υλοποιηθεί, ενώ άλλα βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης. Ανέφερε ότι βρίσκονται σε πολύ στενή συνεργασία και με το Ηνωμένο Βασίλειο ως προς της σύσταση της Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων, αλλά και ως προς την περαιτέρω ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου που έχει η Κύπρος.
Επανέλαβε τη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, ότι η ανοχή σε ζητήματα διαφθοράς, ξεπλύματος βρόμικού χρήματος ή παράκαμψης των κυρώσεων, αν και εφόσον αυτό αποδειχθεί, θα είναι μηδενική.
"Αυτό το οποίο προέχει", ανέφερε, είναι η φήμη και αξιοπιστία της χώρας μας. Όπως είπε, τα τελευταία χρόνια έχουν ληφθεί μέτρα και νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες την έχουν αναβαθμίσει και σε αυτό τον δρόμο θα συνεχίσει η Κυβέρνηση.
Ερωτηθείς για το κατά πόσο βρισκόταν υπό διερεύνηση υπόθεση που αφορά τη μεταφορά 1,4 δις. ευρώ μέσω Κύπρου ή προέκυψε ως νέο στοιχείο, ο κ . Λετυμπιώτης είπε ότι υπήρχαν θέματα που ήταν ήδη γνωστά στις αρχές και ήδη διερευνώνται. Αυτές οι υποθέσεις, είπε, είναι υποθέσεις που ο ίδιος ο αρχηγός της Αστυνομίας έχει δώσει οδηγίες για να μπουν κατά προτεραιότητα και να εξεταστούν το συντομότερο δυνατό. Σημείωσε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει υποθέσεις που αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό διερεύνηση.
Ερωτηθείς αν θα προχωρήσει η Κυβέρνηση στη σύσταση κάποιας διερευνητικής Επιτροπής για το θέμα, ανέφερε ότι εξετάζουν όλα τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν και οι όποιες αποφάσεις θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα. Διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση θα λάβει όλες τις αποφάσεις που θα μπορέσουν να θωρακίσουν ακόμα περισσότερο το πλαίσιο της χώρας και θα στείλουν ακόμα πιο σαφές το μήνυμα ότι η ΚΔ, ή κυπριακή οικονομία, το κυπριακό σύστημα είναι άριστα θωρακισμένο.
«Το πλαίσιο της Κύπρου είναι από τα πιο αυστηρά διεθνώς»
«Το πλαίσιο που σήμερα περιβάλλει το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, σύμφωνα και με τις σχετικές εκθέσεις είναι ένα από τα αυστηρότερα διεθνώς, και ακριβώς σε αυτή την κατεύθυνση το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει η περαιτέρω υλοποίηση των ενεργειών, των αποφάσεων που έχουμε λάβει και αν χρειαστεί να ληφθούν και περαιτέρω αποφάσεις αυτές θα ανακοινωθούν», ανέφερε.
Είπε, ακόμα, ότι την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξε προγραμματισμένη σύσκεψη, στο πλαίσιο της επιθυμίας του Προέδρου της Δημοκρατίας για παρακολούθηση της έγκαιρης υλοποίησης των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου.
Εντός αυτού του μηνός, είπε, θα υπάρξει η ολοκλήρωση και η πρόοδος σε μια σειρά θεμάτων. Εντός των ημερών θα ληφθεί η έκθεση η αξιολόγηση από Υπ. Δικαιοσύνης και Αστυνομία για τους τρόπους που μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω η Αστυνομία και το Υπουργείο ως προς τη διερεύνηση τέτοιου είδους ενεργειών.
Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, ανέφερε, ακόμα, αναμένεται να υπογραφεί με το Πανεπιστήμιο Κύπρου σχετική συμφωνία συνεργασίας. Πρόσθεσε ότι έχει ήδη ολοκληρωθεί η σύσταση ενός κεντρικού σημείου επαφής σημειώνοντας πως μετά την εμπειρία με τις τελευταίες κυρώσεις από ΗΠΑ και ΗΒ, φάνηκε ότι μπορεί να επισπευσθεί η διαδικασία διερεύνησης μέσα από αυτή τη ρύθμιση. Ήδη, είπε, είναι όλα τροχιοδρομημένα.
Την ίδια στιγμή, πρόσθεσε, δεν μπορεί να υποβαθμιστεί καμιά πληροφορία που έρχεται στο φως της δημοσιότητας, θα αξιολογηθούν τα δεδομένα που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας χθες βράδυ και αν χρειαστεί να ληφθούν περαιτέρω αποφάσεις θα ληφθούν.
Αυτεπάγγελτη έρευνα από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών
Με εγγραφή του θέματος «Αξιολόγηση των ευρημάτων που προκύπτουν από την έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) που δημοσιεύθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2023 και ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές», προχωρεί αυτεπάγγελτα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών στην εξέταση όσων έχουν δημοσιευτεί στο πλαίσιο της έρευνας Cyprus Confidential. Η συζήτηση στην Επιτροπή αναμένεται ότι θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου.
