Η προδοτική στάση της ανεκδιήγητης Χούντας και η διενέργεια του Πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 1974 μέσω των ανδρείκελων της στην Κύπρο, αποκαλύπτεται με την κατάθεση που έδωσε ο Ταξίαρχος Μιχάλης Γεωργίτσης στην επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για το φάκελο της Κύπρου. Ο Γεωργίτσης το 1974 ήταν διοικητής της 3ης Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς, που θεωρείτο η πλέον σημαντική για την άμυνα του νησιού, αφού είχε υπό τη ζώνη ευθύνης της, την άμυνα της Λευκωσίας και της Κερύνειας.
Από 12.7.1974 αναπλήρωσε στα καθήκοντά του τον Αρχηγό του ΓΕΕΦ, Αντιστράτηγο Γεώργιο Ντενίση, ο οποίος κλήθηκε στην Αθήνα για δήθεν συσκέψεις με τους Χουντικούς επικεφαλής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, με το πρόσχημα την πρόθεση του Προέδρου για ελάττωση της δύναμης της Εθνικής Φρουράς, μέσω της μείωσης της θητείας και απομάκρυνσης των Ελλαδιτών αξιωματικών. Ο Γεωργίτσης κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου και της τουρκικής εισβολής της 20ής Ιουλίου 1974 ήταν ένας εκ των δυο ανώτατων Ελλαδιτών αξιωματικών στην Κύπρο (ο άλλος ήταν ο επιτελάρχης του ΕΕΦ Ταξίαρχος Γιαννακοδήμος).
Η κατάθεση Γεωργίτση, θεωρείται από τις πλέον σημαντικές μαρτυρίες για τις προεργασίες, τη διενέργεια και επικράτηση του Πραξικοπήματος, αλλά εξίσου σημαντική κρίνεται για τις ενέργειες που έγιναν ή καλύτερα δεν έγιναν για αντιμετώπιση της πρώτης φάσης της εισβολής. Ο τύποις αρχηγός του Πραξικοπήματος, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης της κατάθεσης του, παρουσιάζεται ως ένας κακομοίρης που αποπειράται να απεκδυθεί κάθε ευθύνης, επιχειρώντας να πείσει ότι απλώς βρέθηκε στον λάθος τόπο την λάθος στιγμή.
Ο Γεωργίτσης παρουσιάστηκε τέσσερις φορές και κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπή τον Ιούλιο του 1986 και τον Μάρτιο του 1987.
Παραθέτουμε μόνο κάποια ελάχιστα αποσπάσματα αυτής, ενδεικτικά των γεγονότων.
Χαρακτηριστικό του πατροναρίσματος που ένιωθαν οι Χουντικοί, της αφέλειας, της παντελούς έλλειψης επαφής με την πραγματικότητα και με το διεθνές γίγνεσθαι και του μεγέθους της προδοσίας είναι οι διπλωματικές εκτιμήσεις και η σιγουριά που εξέφρασε ο αόρατος δικτάτορας Ιωαννίδης, σχετικά με τις διεθνείς επιπτώσεις που θα προέκυπταν από τη διενέργεια του Πραξικοπήματος, που έγιναν σύμφωνα με το Γεωργίτση στην κρίσιμη σύσκεψη της 2ας Ιουλίου στην Αθήνα, κατά την οποία η Χούντα έδωσε οδηγίες για τη διενέργεια του Πραξικοπήματος:
«Γεωργίτσης: Όταν είπαμε εμείς ποίαι οι διεθνείς επιπτώσεις και ποια η αντίδραση της Τουρκίας, τόσο ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και ο κ. Ιωαννίδης είπαν ότι υπήρχε κάλυψης.
Πρόεδρος: Από ποίον;
Γεωργίτσης: Δεν καθορίσανε, αλλά φαίνεται ότι ήτανε από την Αμερική».
Ο Γεωργίτσης, ο οποίος λίγες ώρες πριν την εκδήλωση του Πραξικοπήματος, βρήκε καταφύγιο στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, φοβούμενος προφανώς για την τύχη του εγχειρήματος, μόλις το απόγευμα της 15ης Ιουλίου έσπευσε στο ΓΕΕΦ όταν και πλέον ήταν σίγουρη η επικράτηση του. Από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, έστειλε στις 8και 30 το πρωί το γνωστό σήμα «Αλέξανδρος εισήχθη εις κλινικήν» που σηματοδοτούσε την έναρξη της απόπειρας ανατροπής του Μακαρίου.
Σύμφωνα με τα όσα κατέθεσε ο μάρτυρας, το Χουντικό καθεστώς είχε επιλέξει τρία πρόσωπα για ανάληψη της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά την απομάκρυνση του Μακαρίου, με τον ίδιο να θυμάται μόνο το όνομα του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου Τριανταφυλλίδη. Δήλωσε δε, ότι η τελική επιλογή μεταξύ των τριών θα γινόταν από τον ίδιο. Ωστόσο συνέχισε όταν στις 4.30 το απόγευμα της 15 ης Ιουλίου, πήγε στις εγκαταστάσεις του ΓΕΕΦ από την ΕΛΔΥΚ όπου βρισκόταν πριν από την έναρξη του Πραξικοπήματος, βρήκε να ορκίζεται από τον καθαιρεθέντα πρώην μητροπολίτη Πάφου Γεννάδιο «πρόεδρος» ο Νίκος Σαμψών, επιλογή με την οποία υποστήριξε ο ίδιος διαφωνούσε.
Ο μάρτυρας απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ανέφερε ότι στις 13 Αυγούστου 1974, μετά την επιστροφή του από την Κύπρο παρουσιάστηκε στον Αρχηγό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο ΓΕΕΘΑ: «Είδα έναν άνθρωπο, όχι Στρατηγό, άνθρωπο ο οποίος ήταν χωμένος μες στην καρέκλα του και μου λέει, αν σε καλέσει ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης, θα πεις ότι το ‘κανες εσύ με τον Κομπόκη για να εκφοβίσετε τον Μακάριο να μην απολύσει τις δυο σειρές και να μην φύγουνε οι αξιωματικοί εκ Κύπρου, σας χτύπησε και τον χτυπήσατε. Λέω, με συγχωρείτε κύριε αρχηγέ, εγώ δεν πάω στον κ. Υπουργό στον κ. Αβέρωφ, να πω τέτοια πράγματα, εάν με καλέσει θα πω όλη την αλήθεια, πως ακριβώς γίνανε».
Εξαιρετικά αποκαλυπτικές είναι οι αναφορές του Γεωργίτση, για τις ενέργειες που έγιναν αλλά κυρίως δεν έγιναν για αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής.
Ο Γεωργίτσης αποστρατεύτηκε τον Μάρτιο του 1975, με το βαθμό του Ταξίαρχου.
