Καθοριστική χαρακτηρίζεται η περίοδος που διανύουμε αναφορικά με τη δημιουργία ενιαίας και αυτόνομης αμυντικής «ταυτότητας» της Ευρώπης. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις αλλά και οι βλέψεις αρκετών κρατών-μελών, έχουν φέρει τη διαδικασία σε ένα σημείο καμπής.
Καθόλου τυχαία δεν θεωρείται μάλιστα η σημερινή (21/03), κοινή συνεδρία των Ευρωπαίων υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών των 27 στις Βρυξέλλες, με τη συμμετοχή του Κύπριου Υπουργού Άμυνας, Χαράλαμπου Πετρίδη. Εάν στη σημερινή συνεδρία «κλειδώσει» η μορφή του όλου εγχειρήματος, το μόνο που θα απομένει θα είναι η επικύρωση από τους αρχηγούς κρατών.
Το όλο εγχείρημα βρίσκεται σε ένα «πραγματικά καλό momentum», σχολίασε στο ant1.com.cy αρμόδια πηγή του Υπουργείου Άμυνας, με τη Λευκωσία να τάσσεται στους υπέρμαχους για δημιουργία ενός αυτόνομου ευρωπαϊκού μηχανισμού Άμυνας και Ασφάλειας.
Αυτό που βρίσκεται πλέον στα σκαριά, και που οι εκτιμήσεις των αρμοδίων κάνουν λόγο για «ούριο άνεμο» τελικής συμφωνίας, είναι η κατάληξη σε μια κοινή και αυτόνομη άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα παρέχεται όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά η δυνατότητα έγκαιρης αντιμετώπισης κρίσεων και απειλών, όχι μονάχα σε ευρωπαϊκό έδαφος, αλλά και διεθνώς. Εξίσου σημαντικό, το ότι ανοίγει πλέον η πόρτα για σύναψη διμερών συμφωνιών επί αυτών των θεμάτων, με άλλα κράτη και Οργανισμούς (π.χ. ΝΑΤΟ, ΟΗΕ, ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς).
Αυτό που ξεκαθαρίστηκε ωστόσο από την ίδια πηγή, είναι πως δεν θα υπάρχουν μόνιμες στρατιωτικές δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως εκ τούτου δεν μιλάμε για έναν «Ευρωστρατό», στα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Παρόλο που είναι κοινό μυστικό, πως ορισμένα κράτη ευνοούν την απαγκίστρωση της Ένωσης από την Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Ουσιαστικά, αυτό που αναμένεται να συμφωνήσουν οι 27, είναι τη δυνατότητα σύνθεσης Ad Hoc αποστολών και επιχειρήσεων, εκεί όπου τα κράτη-μέλη θα δύνανται να συνδράμουν σε εθελοντική βάση. Ήδη σε αυτό το μοντέλο η Ένωση έχει τρεις συνολικά αποστολές σε εξέλιξη.
Συγκεκριμένα:
- 1) Αtalanta: Πάταξη πειρατείας στον Ινδικό Ωκεανό
- 2) Irini: Ανοικτά της Λιβύης αναφορικά με το εμπάργκο όπλων
- 3) Althea: Στην Βοσνία Ερζεγοβίνη
Το τελευταίο διάστημα τα κράτη-μέλη έχουν ετοιμάσει «εκτιμήσεις κινδύνων», με βάση τις οποίες κρίθηκε ως συμφέρουσα και εν πολλοίς αναγκαία η επιτάχυνση των διαδικασιών για την ευρωπαϊκή αμυντική αυτονομία. Καλά πληροφορημένη πηγή σχολίασε πως τόσο η Γαλλία, όσο και η Ελλάδα, ήσαν από τους πρωτεργάτες μιας τέτοιας ενθάρρυνσης το τελευταίο διάστημα.
Το πολιτικό παρασκήνιο
Για να οδηγηθούμε στο «σήμερα», ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο έπαιξαν, ως είθισται σχεδόν πάντοτε, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά και τα καλώς νοούμενα εθνικά συμφέροντα
Η εν λόγω πρόταση, βρίσκεται στις ευρωπαϊκές καλένδες εδώ και τρεις προεδρίες της Ένωσης. Τη δεδομένη περίοδο, την προεδρία της Ένωσης κατέχει η Γαλλία, της οποίας ο Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, επιθυμεί όσο τίποτα άλλο μια αμυντική αυτονομία της Ένωσης.
Η αμυντική συμφωνία AUKUS, μεταξύ ΗΠΑ-Βρετανία-Καναδά τον Σεπτέμβριο του 2021, ήταν αρκετή για να «εξοργίσει» τον Εμανουέλ Μακρόν, καθώς οδήγησε στην ακύρωση, εκ μέρους της Αυστραλίας, της σύμβασης για την προμήθεια υποβρυχίων από τη Γαλλία. Ενδεικτική ήταν τότε η αναφορά του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν, ο οποίος έκανε λόγο για «πισώπλατη μαχαιριά».
Η ιδιαιτερότητα της Κύπρου και άλλων πέντε χωρών
Πέραν της Γαλλίας, μια αυτόνομη αμυντικά Ευρωπαϊκή Ένωση, επιθυμούν και όσα κράτη βρίσκονται εκτός των δομών του ΝΑΤΟ. Συνολικά έξι από τις 27 χώρες της Ένωσης, δεν είναι μέλη, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος. Για τις χώρες αυτές, η όποια εξωτερική βοήθεια και συνδρομή για αμυντική βοήθεια όταν παραστεί ανάγκη, μπορεί να προέλθει μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι και αυτός ένας λόγος που η Λευκωσία επιθυμεί την υλοποίηση και εφαρμογή μιας τέτοιας συμφωνίας.
Στον αντίποδα, όπως σε όλες τις εκφάνσεις της Ένωσης, έτσι και σε αυτό, βασικό συστατικό και προαπαιτούμενο, είναι η ομοφωνία. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά βάση πολιτικό και όχι στρατιωτικό Σώμα», σχολίασε ενδεικτικά η ίδια πηγή, καταλήγοντας με το ότι η κοινή συνεδρία των Υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σε κάθε περίπτωση, το «νερό έχει μπει στο αυλάκι» μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, καθώς και οι εξελίξεις στην Ουκρανία, βάζουν πλέον την Ευρώπη, προ των ευθυνών της.
