Βρισκόμαστε στο 2030. Ο διευθύνων σύμβουλος της Apple, Τιμ Κουκ, εμφανίζεται στη σκηνή, κρατώντας το νέο Apple Magic Wand – ένα υποθετικό «μαγικό ραβδί» – και αναφωνεί «Apple-καντάμπρα!», αποκαλύπτοντας ένα μαύρο πανί. Και ξαφνικά, ιδού: το πρώτο iPhone κατασκευασμένο στις ΗΠΑ! Ένα προϊόν που απαίτησε δισεκατομμύρια δολάρια, χιλιάδες ανθρώπους, χρόνια ανάπτυξης… και λίγη νεραϊδόσκονη.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι λιγότερο μαγική. Οι δασμοί που έχει επιβάλει ο πρόεδρος Τραμπ στοχεύουν στην αναβίωση της αμερικανικής βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας – με κορωνίδα την Apple. Βραχυπρόθεσμα, αυτό σημαίνει ακριβότερα iPhones. Μακροπρόθεσμα, στόχος είναι να επιστρέψει η συναρμολόγηση των συσκευών στις ΗΠΑ.
Διαβάστε σχετικά άρθρα - Δασμοί Τραμπ
Όμως, σύμφωνα με τον υπουργό Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ, αυτός ο στόχος δεν είναι αστείο. «Ο στρατός των εκατομμυρίων ανθρώπων που βιδώνουν μικρές βίδες για να φτιάχνουν iPhone – αυτό το πράγμα θα έρθει στην Αμερική», δήλωσε στο CBS. «Θα είναι αυτοματοποιημένο».
Η αλήθεια είναι ότι τα iPhone είναι ένα σύνθετο παζλ εξαρτημάτων που προέρχονται από δεκάδες χώρες και συναρμολογούνται, κατά κύριο λόγο, στην Κίνα, η οποία έχει αναπτύξει εξαιρετική τεχνογνωσία στην ηλεκτρονική κατασκευή μέσα από δεκαετίες εμπειρίας. Οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν αντίστοιχες υποδομές ούτε το απαραίτητο εργατικό δυναμικό.
Γι' αυτό, συγκεντρώσαμε μια ομάδα ειδικών για να εκτιμήσουμε πόσο ρεαλιστικό είναι το ενδεχόμενο να παραχθεί ένα iPhone στις ΗΠΑ. Η σύντομη απάντηση; Είναι πιο εύκολο να μάθεις σε έναν φαλακρό αετό να χρησιμοποιεί κατσαβίδι.
Οι ειδικοί συμφωνούν: η πλήρης κατασκευή ενός iPhone στις ΗΠΑ είναι αδύνατη. Η μερική μεταφορά της παραγωγής, όμως, ίσως είναι εφικτή.
Η Apple, πάντως, αρνήθηκε να σχολιάσει τα ενδεχόμενα μετεγκατάστασης της παραγωγής. Οπότε, ας φανταστούμε τι θα χρειαζόταν για να γίνει το iPhone «Made in USA».
Διασυνοριακή εξάρτηση
Ο Gary Gereffi, ομότιμος καθηγητής στο Duke, εξηγεί ότι το iPhone περιλαμβάνει εξαρτήματα από πάνω από 40 χώρες, με τις πιο τεχνολογικά προηγμένες να συμμετέχουν πιο ενεργά.
Η παραγωγή επικεντρώνεται στην Κίνα και τις γειτονικές της αγορές – Ταϊβάν, Νότια Κορέα, Ιαπωνία. Για να μετακινηθεί η παραγωγή στις ΗΠΑ, θα απαιτούνταν αναδιάρθρωση της εφοδιαστικής αλυσίδας ώστε κρίσιμα εξαρτήματα να κατασκευάζονται στη Βόρεια Αμερική ή τη Δυτική Ευρώπη. Ακόμα και τότε, η εξάρτηση από την Ασία θα παρέμενε.
Όταν η Apple προσπάθησε να κατασκευάσει το Mac Pro στις ΗΠΑ, δυσκολεύτηκε να βρει ακόμα και… αρκετές βίδες.
Αν το οικονομικό κόστος ήταν αμελητέο, ο Gereffi υπολογίζει πως θα απαιτούνταν 3 έως 5 χρόνια για να στηθεί η απαραίτητη υποδομή.
Έλλειψη τεχνογνωσίας και προσωπικού
Η συναρμολόγηση ενός iPhone στις ΗΠΑ απαιτεί ανθρώπους και ρομπότ. Ο καθηγητής Tinglong Dai από το Johns Hopkins επισημαίνει πως, παρά την ύπαρξη εξοπλισμού, λείπουν οι ειδικευμένοι χειριστές.
«Έχουμε σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού» τονίζει. «Και έχουμε χάσει την τέχνη της μαζικής παραγωγής». Η Foxconn, που κατασκευάζει iPhones στην Κίνα, απασχολεί 300.000 άτομα μόνο στην Zhengzhou, γνωστή ως «iPhone City». Αντίστοιχη δυνατότητα δεν υπάρχει στις ΗΠΑ.
Ο Τιμ Κουκ έχει δηλώσει από το 2017 ότι η επιλογή της Κίνας δεν έγινε λόγω φθηνών εργατικών χεριών, αλλά λόγω της τεχνογνωσίας. «Στην Αμερική, δεν γεμίζεις ούτε μια αίθουσα συνεδριάσεων με μηχανικούς εργαλείων. Στην Κίνα, γεμίζεις γήπεδα».
Αν και οι ρομποτικοί βραχίονες βοηθούν σε επιμέρους στάδια, όπως η συσκευασία και οι δοκιμές, βασικές εργασίες – όπως η κόλληση καλωδίων – παραμένουν «ανθρώπινες».
Το αστρονομικό κόστος
Η προσπάθεια αυτή θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις. Ο Τραμπ μίλησε για $500 δισ. που θα επενδύσει η Apple στη βιομηχανία των ΗΠΑ, όμως αυτά αφορούν κυρίως εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης – όχι iPhones.
Ένα πλήρως «αμερικανικό» iPhone θα απαιτούσε ακόμη μεγαλύτερα κεφάλαια, ενώ δεν είναι βέβαιο πως θα διατηρούνταν η σημερινή ποιότητα και τιμή.
Ο Dai τονίζει ότι ένα iPhone των $1.000, αν κατασκευαζόταν στις ΗΠΑ, πιθανόν να είχε χαμηλότερη ποιότητα στην αρχή. Η τεχνογνωσία σε τομείς όπως οι κάμερες (Ιαπωνία) και οι οθόνες (Νότια Κορέα) δεν αντικαθίσταται εύκολα.
Υπάρχει κάποια κινητικότητα στην αμερικανική βιομηχανία ημιαγωγών. Η TSMC, κορυφαίος κατασκευαστής τσιπ και συνεργάτης της Apple, σχεδιάζει εργοστάσια στην Αριζόνα. Ωστόσο, τα πιο εξελιγμένα τσιπ κατασκευάζονται ακόμα στην Ταϊβάν.
Το 2017, η Foxconn είχε υποσχεθεί εργοστάσιο τηλεοράσεων στο Ουισκόνσιν με 13.000 θέσεις εργασίας. Στην πράξη, δημιουργήθηκαν μόλις 1.000, καθώς το κόστος παραγωγής αποδείχθηκε 4-5 φορές υψηλότερο απ’ ό,τι στην Κίνα, όπως αναφέρει ο Jeff Fieldhack της Counterpoint Research.
Πριν την επιβολή των νέων δασμών, ο Fieldhack πίστευε πως η Apple θα μπορούσε να φέρει την παραγωγή εντός πενταετίας – αν αγνοούσαμε το κόστος. Όμως πλέον, με τις αυξημένες τιμές σε εξαρτήματα και υλικά, αυτό το σενάριο φαίνεται πιο μακρινό από ποτέ.
Μέχρι τότε, ο Τιμ Κουκ θα συνεχίσει να δουλεύει πάνω στο μαγικό του ραβδί.
Με πληροφορίες από το άρθρο των Joanna Stern και Nicole Nguyen στην The Wall Street Journal
