Την εκτίμηση ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες και η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας εν μέσω της ουκρανικής κρίσης θα οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση του πληθωρισμού από τα σημερινά υψηλά ιστορικά επίπεδα, εξέφρασαν οι οικονομολόγοι Γιώργος Συρίχας και Τάσος Γιασεμίδης, με δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ.
Ο πληθωρισμός τόσο στο παγκόσμιο όσο και στην Ευρωζώνη και στην Κύπρο βρίσκεται σε υψηλά ιστορικά επίπεδα, ωθούμενος από ένα μίγμα παραγόντων. Η επαναφορά της ζήτησης ύστερα από τα lοckdown της πανδημίας του COVID-19, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα (που προέκυψαν και λόγω των περιοριστικών μέτρων) είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση στις τιμές, ενώ η κατάσταση επιδεινώθηκε σημαντικά έπειτα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας.
Ο Γιώργος Συρίχας, οικονομολόγος και πρώην στέλεχος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και τώρα στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου εκτίμησε ότι ο ρυθμός του πληθωρισμού ίσως ακολουθήσει μια περαιτέρω ανοδική πορεία τους επόμενους μήνες προτού αποκλιμακωθεί στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα επικαλούμενος δύο λόγους.
«Το πρώτο είναι η αντίδραση των Κεντρικών Τραπεζών διεθνώς να μην αφήσουν τον πληθωρισμό να εδραιωθεί στις προσδοκίες», είπε, προσθέτοντας πως για τον λόγο αυτό καταγράφηκαν επιθετικές κινήσεις από βασικές Κεντρικές Τράπεζες, όπως η αύξηση επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης από την Fed (την αμερικανική Κεντρική Τράπεζα), η πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης από την Τράπεζα της Αγγλίας και η αύξηση, επίσης κατά 50 μονάδες, βάσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η πρώτη ύστερα από 11 χρόνια.
«Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η παγκόσμια οικονομία και δη η ευρωπαϊκή οδεύουν σε επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας», πρόσθεσε, σημειώνοντας ωστόσο ότι υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες όπως το ενδεχόμενο επιδείνωσης του πολέμου στην Ουκρανία και ενδεχόμενη διακοπή της παροχής του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Από την πλευρά του, ο Τάσος Γιασεμίδης, οικονομολόγος και Διοικητικός Σύμβουλος της KPMG, τόνισε πως η λύση των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα, η οποία μετά τα περιοριστικά μέτρα λόγω του κορωνοϊού έψαχνε βηματισμό, και η αποκλιμάκωση ή αναστροφή των πολιτικών προστατευτισμού σε συνδυασμό με την ομαλοποίηση στον τομέα της ενέργειας θα οδηγούσε στην πτώση του πληθωρισμού, προσθέτοντας επιπλέον πως «η πρόβλεψη για επιβράδυνση των οικονομιών και η σταδιακή απόσυρση της επιπλέον ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες θα περιορίσει τη ζήτηση για υπηρεσίες και αγαθά».
Αναφορικά με κατά πόσον η αύξηση των επιτοκίων θα είναι αποτελεσματική στην τιθάσευση του πληθωρισμού στην τρέχουσα συγκυρία, ο κ. Γιασεμίδης εξήγησε πως στην οικονομική θεωρία η αύξηση των επιτοκίων και η απόσυρση ρευστότητας από την αγορά περιορίζει τη ζήτηση και τις τιμές, εφόσον αφήνονται οι δυνάμεις της αγοράς να δράσουν.
«Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι πρέπει να ληφθούν υπόψη οπότε το μέτρο ίσως να μην είναι τόσο αποτελεσματικό», είπε.
Σημείωσε δε πως από την άλλη η αύξηση των επιτοκίων θα επιβραδύνει τις οικονομίες εφόσον επενδύσεις και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες θα επαναξιολογηθούν και οι πολίτες θα περιορίσουν την κατανάλωση.
Και ο Γιώργος Συρίχας αναγνώρισε πως η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης είναι μια παράπλευρη απώλεια της ανόδου των επιτοκίων, αλλά υπογράμμισε πως το σημαντικό είναι οι Κεντρικές Τράπεζες να μην επιτρέψουν στον υψηλό πληθωρισμό να εμπεδωθεί στις προσδοκίες.
«Η επικράτηση του πληθωρισμού στις προσδοκίες θα οδηγήσει σε προσαρμογή των αποφάσεων, αυξήσεις μισθών που θα φέρουν και άλλο πληθωρισμό», τόνισε, σημειώνοντας ακόμη ότι πρόκειται για ένα παιγνίδι ισορροπιών μεταξύ του ελέγχου του πληθωρισμού και της ύφεσης ή ακόμη του στασιμοπληθωρισμού.
Σημείωσε ακόμη ότι η ΕΚΤ έχει άλλη μια πρόκληση ενώπιον της λόγω του κερματισμού στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και για αυτό το λόγο αποφάσισε τη σύσταση του εργαλείου για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI), το οποίο θα αντιμετωπίσει ενδεχόμενες απότομες αυξήσεις στις αποδόσεις ομολόγων κρατών με υψηλό χρέος.
Αναφορικά με την κυβερνητικά μέτρα απάμβλυνσης των συνεπειών των αυξήσεων στις τιμές, ο Γιώργος Συρίχας είπε πως το κράτος πρέπει να βοηθήσει τα ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά τόνισε πως η προώθηση της περαιτέρω διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα επιφέρει περισσότερα οφέλη ειδικά σε σχέση με τις τιμές της ενέργειας.
Ο Τάσος Γιασεμίδης ανέφερε με τη σειρά του ότι τα μέτρα που λαμβάνονται δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα, αλλά μια προσπάθεια προσωρινής απάμβλυνσης του βάρους που καλούνται να επωμιστούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά. «Οποιαδήποτε μέτρα δεν μπορούν να είναι οριζόντια λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν μέσω αύξησης του δημόσιου χρέους, το κόστος του οποίου στις αγορές αυξάνεται», συμπλήρωσε.
Τέρμα στις εποχές χαμηλού πληθωρισμού
Εξάλλου, ο κ. Συρίχας διατύπωσε την εκτίμηση ότι ο κόσμος δεν θα επιστρέψει πίσω στις περιόδους χαμηλού πληθωρισμού και μηδενικών ή αρνητικών επιτοκίων των τελευταίων δέκα με δεκαπέντε ετών λόγω της μετάβασης στην πράσινη οικονομία που είναι απαραίτητη.
«Η μετάβαση αυτή στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα είναι επωφελής για την Κύπρο αλλά βραχυπρόθεσμα θα έχει κόστος», είπε επισημαίνοντας επίσης πως η ύπαρξη πληθωρισμού υποβοηθά τα κράτη, που κατά την περίοδο χαμηλων επιτοκίων συσσώρευσαν «πρωτόγνωρα χρέη» να τα ξοφλήσουν, κάτι που είχε γίνει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
