Το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας πραγματοποίησε την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2025 την επίσημη τελετή των εγκαινίων της πολυαναμενόμενης προσωρινής έκθεσής του με τίτλο Sector 2: Λευκωσία. Τα εγκαίνια τελέστηκαν από την Υφυπουργό Πολιτισμού Δρα Βασιλική Κασσιανίδου, η οποία απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κυρίου Νίκου Χριστοδουλίδη.
Στην έκθεση ξεδιπλώνεται η ιστορία της δημιουργίας της Πράσινης Γραμμής στη Λευκωσία με την παρουσίαση τόσο ιστορικών τεκμηρίων, αντικειμένων, έργων τέχνης και προφορικών μαρτυριών, όσο και καλλιτεχνικών παρεμβάσεων (installations και video arts). Ειδικότερα, το όλο εγχείρημα έρχεται να ρίξει φως σε άγνωστες πτυχές της ιστορίας, προσκαλώντας παράλληλα τον επισκέπτη να αντιληφθεί το συλλογικό τραύμα που εξακολουθούν να βιώνουν οι Λευκωσιάτες εκατέρωθεν μιας διαχωριστικής γραμμής σε μια πόλη οικεία και ξένη ταυτόχρονα. Ο εκθεσιακός χώρος, μέσα από το μουσειογραφικό αφήγημα της μοιρασμένης πόλης, καθίσταται δαιδαλώδης και πυκνός, εκφράζοντας αφ’ ενός τη στενότητα και τα αδιέξοδα των δρόμων της Λευκωσίας και αφ’ ετέρου τη σταδιακή αποξένωση και τα αδιέξοδα στη ζωή των πολιτών της στα περάσματα αυτών των έξι δεκαετιών.
Η Διευθύντρια του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας Τζένη Λυμπεροπούλου Σαββίδου, αφού καλωσόρισε όλους τους εκλεκτούς προσκεκλημένους στην κατάμεστη αίθουσα, μίλησε για το σκεπτικό που κρύβεται πίσω από τον τίτλο της έκθεσης λέγοντας: «Η παρούσα έκθεση “αντλεί” τον τίτλο της από τη θέση που κατέχει η Λευκωσία στον διοικητικό σχεδιασμό στον οποίο προχώρησε η δύναμη των Κυανόκρανων. Απογυμνωμένη από το όποιο ιστορικό και συναισθηματικό περιεχόμενο, η Λευκωσία σε μια άλλη εκδοχή ως Sector 2 μάς αποκαλύπτει μια κατάσταση πολιτική, στρατιωτική αλλά και βαθιά ανθρώπινη, όπου η πρωτεύουσα της Κύπρου, 60 χρόνια τώρα, παραμένει επί χάρτου μια ανώνυμη περιοχή δικαιοδοσίας των Ηνωμένων Εθνών».
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη κύριος Αναστάσιος Παύλος Λεβέντης αναφέρθηκε στην έκθεση υπογραμμίζοντας τα εξής: «Ακριβώς, σκοπός και στόχος του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας είναι να διαφυλάττει, να καταγράφει και να παρουσιάζει την ιστορία και τις ιστορίες αυτής της μοιρασμένης πόλης. Η έκθεση Sector 2: Λευκωσία αποτυπώνει τα γεγονότα, τις στιγμές, τις μνήμες και τις αναμνήσεις των Λευκωσιατών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με έναν μοναδικό, καινοτόμο τρόπο… Το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη είναι ένθερμος και σταθερός αρωγός στις προσπάθειες του Δήμου και του ιστορικού μας μουσείου από την ίδρυσή του. Στηρίζει τους στόχους του Mουσείου το οποίο λειτουργεί ως θεματοφύλακας της ιστορίας».
Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης ο Δήμαρχος Λευκωσίας κύριος Χαράλαμπος Προύντζος, ο οποίος επεσήμανε μεταξύ άλλων τα εξής: «Η μνήμη είναι καθοριστικός παράγοντας στην ιστορική πορεία κάθε τόπου. Ήταν Χριστούγεννα τότε που η πόλη μας μοιράστηκε στα δύο. Και ήταν πράσινο το μολύβι που χρησιμοποιήθηκε για να σημειωθεί στον χάρτη η διαχωριστική γραμμή επιτήρησης των Ηνωμένων Εθνών. Το πράσινο όμως είναι και το χρώμα της ελπίδας. Έτσι, ο Δήμος και όλοι εμείς ευελπιστούμε ότι στο σύντομο μέλλον η Πράσινη Γραμμή θα εξαλειφθεί από όλους τους χάρτες και οι κάτοικοι, όλοι οι Λευκωσιάτες, θα μπορούν να ζήσουν και να χαρούν μια ενωμένη πλέον Λευκωσία».
Η Υφυπουργός Πολιτισμού μετέφερε το μήνυμα του Προέδρου, από το οποίο παρατίθεται ένα μικρό απόσπασμα: «Ομολογώ ότι είναι με ιδιαίτερη προθυμία και με συγκίνηση που χαιρετίζω την αποψινή εκδήλωση για την τέλεση των εγκαινίων της έκθεσης Sector 2: Λευκωσία, που πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τη χάραξη της Πράσινης Γραμμής και τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή… Η έκθεση έχει τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου και μας προσφέρει την ευκαιρία να δούμε και να μάθουμε (ειδικότερα οι νεότεροι) και να ακούσουμε ζωντανές μαρτυρίες των ίδιων των Λευκωσιατών για συμβάντα που καθόρισαν την πορεία και την ιστορική εξέλιξη της χώρας μας και του λαού της. Σημαντική είναι, επίσης, η τεκμηρίωση που προκύπτει από τα μοναδικά ιστορικά αντικείμενα που εντοπίστηκαν και αποκτήθηκαν μετά από ενδελεχή έρευνα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε, θεωρώ, σαφώς καλύτερα να κατανοήσουμε την κρίσιμη εκείνη περίοδο για την ιστορία της πρωτεύουσας, αλλά και της πατρίδας μας γενικότερα, ειδικότερα όμως για τη Λευκωσία, της οποίας το αστικό της τοπίο μέχρι και σήμερα διαμορφώθηκε και επηρεάστηκε από τα τραγικά εκείνα γεγονότα. Είμαι βέβαιος ότι το όλο εγχείρημα ήταν απαιτητικό και με πολλές προκλήσεις για την ομάδα που εργάστηκε ώστε η ιστορία να αποδοθεί με αντικειμενικότητα και καθαρή ματιά, χωρίς να στερείται, ωστόσο, της συναισθηματικής φόρτισης που κουβαλούν τα εκθέματα».
Ακολούθησε ειδική ξενάγηση στην έκθεση, στην οποία οι τέσσερεις κύριες ενότητες αναπτύσσονται με γνώμονα τις χρονολογίες-ορόσημα 1956, 1958, 1963, 1964 και 1974. Αυτές ακριβώς προσδιορίζουν τη μουσειολογική διαδρομή, καθώς ξεκλειδώνουν στοιχεία που συνθέτουν όλα τα κομμάτια του παζλ σε σχέση με την πορεία των δικοινοτικών σχέσεων και με το αποτύπωμα που άφησε η γραμμή διαίρεσης επάνω στο «σώμα» της Λευκωσίας.
Αξίζει να σημειωθεί πως η έρευνα και η συλλογή τεκμηρίων άρχισαν πριν από περίπου δύο χρόνια από τον Έφορο του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας και επιμελητή της έκθεσης Χρυσόστομο Σακαλλή, με σκοπό το εκθεσιακό υλικό να συναντήσει την καλλιτεχνική ματιά της σκηνοθέτιδας Μαγδαλένας Ζήρα, καθώς και της σκηνογράφου Έλενας Κατσούρη, ώστε να δοθεί στην όλη παρουσίαση ένας χαρακτήρας βιωματικής αμεσότητας.
Τον γενικό συντονισμό του εγχειρήματος είχε η Διευθύντρια του Μουσείου Τζένη Λυμπεροπούλου Σαββίδου, όπως και τη γενική επιμέλεια της έκθεσης μαζί με την Υποδιευθύντρια του Μουσείου Μαρία Πατσαλοσαββή.
Καθοριστικός ως προς τη δημιουργία της έκθεσης υπήρξε ο συμβουλευτικός ρόλος της Διευθύντριας του Ιδρύματος Αναστάσιος Γ. Λεβέντης και της Λεβεντείου Πινακοθήκης Λουκίας Λοΐζου Χατζηγαβριήλ, καθώς και της Δήμητρας Θεοδότου Αναγνωστοπούλου, Συμβούλου Μουσείων του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη, της Λεβεντείου Πινακοθήκης και του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας.
Την πολύτιμη συμβολή τους στην ερευνητική προσπάθεια τεκμηρίωσης και στην επιστημονική επιμέλεια των κειμένων προσέφεραν ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ Πέτρος Παπαπολυβίου και η ιστορικός Δρ Αντιγόνη Ηρακλείδου, Ανώτερη Συνεργάτις Έρευνας στο Κέντρο Αριστείας CYENS.
Την έκθεση συνοδεύει μια πλούσια σε κείμενα και φωτογραφικό υλικό έκδοση, στην οποία περιλαμβάνονται επίσης το ιστορικό χρονολόγιο της έκθεσης και αποσπάσματα από σημαντικές μαρτυρίες.
Διάρκεια έκθεσης: 10 Ιανουαρίου 2025 - 31 Οκτωβρίου 2025
Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή, 10:00-16:30
Χορηγός: Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη
«Sector 2: Λευκωσία» - Η ιστορία της Πράσινης Γραμμής (ΦΩΤΟΣ)
