Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, μετά από πέντε δεκαετίες αλαουιτικής εξουσίας, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την πολύπαθη χώρα. Η προέλαση των ανταρτών της HTS μέχρι τη Δαμασκό σε μόλις δέκα ημέρες όχι μόνο ανέτρεψε την υπάρχουσα τάξη αλλά και άνοιξε έναν επικίνδυνο κύκλο αβεβαιότητας με τα ερωτήματα για την πολιτική μετάβαση, τη δυναμική του κενού εξουσίας και τον ρόλο των περιφερειακών και διεθνών παικτών να παραμένουν αναπάντητα.
Η επόμενη μέρα στη Συρία χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και γεωπολιτικές διεργασίες που επηρεάζουν άμεσα και την Κύπρο. Η Τουρκία, μέσω της στήριξής της σε αντικαθεστωτικές δυνάμεις όπως το SNA και την παρουσία της στα σύνορα, έχει ενισχύσει τη θέση της ως βασικός παράγοντας στις συζητήσεις για το μέλλον της Συρίας. Για τη Λευκωσία, αυτή η επιρροή ενέχει κινδύνους αλλά, ίσως, και ευκαιρίες για σταθερότερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.
Οι κοινότητες Σύρων προσφύγων στην Κύπρο έχουν αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη της σύγκρουσης το 2011. Αυτή η παρουσία έχει διαφοροποιηθεί με την πάροδο των ετών, όχι μόνο δημογραφικά (σουνίτες, αλαουίτες, αντικαθεστωτικοί και φιλοκυβερνητικοί) αλλά και κοινωνικοοικονομικά. Οι Σύροι έχουν συμβάλει στην κυπριακή οικονομία ως εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό τομέα, μικροεπιχειρηματίες στην εστίαση και το λιανικό εμπόριο, ενώ η γεωγραφική κατανομή τους, εξ όσων φαίνεται, είναι ενδεικτική της προέλευσής τους.
Ωστόσο, η αυξημένη παρουσία τους έχει δημιουργήσει και εντάσεις. Τα γεγονότα της Χλώρακας και της Λεμεσού το καλοκαίρι του 2023 ανέδειξαν τα προβλήματα ενσωμάτωσης και τις εσωτερικές αντιπαλότητες μεταξύ των ίδιων των Σύρων, που αντανακλούν τις εξελίξεις στη Συρία. Παρότι η πτώση του Άσαντ πανηγυρίστηκε ειρηνικά από κοινότητες στη Λευκωσία, τη Λεμεσό και την Πάφο, οι αρχές παρακολουθούν στενά την κατάσταση, ενισχύοντας μέτρα ασφάλειας για την αποτροπή εντάσεων.
Αυτό που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη είναι το γεγονός ότι η πτώση του καθεστώτος Άσαντ ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα για τις μεταναστευτικές ροές προς την Κύπρο. Εάν η Συρία καταφέρει να εξασφαλίσει συνθήκες σταθερότητας, μπορεί να διευκολύνει τον επαναπατρισμό Σύρων προσφύγων, αμβλύνοντας τις πιέσεις στις χώρες υποδοχής. Ειδικά για την Κύπρο, που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της Ανατολικής Μεσογείου, αυτή η εξέλιξη είναι κρίσιμη.
Η εμπλοκή της Τουρκίας, ωστόσο, δημιουργεί προκλήσεις. Η πτώση του καθεστώτος και η ξαφνική προέλαση της HTS έχουν αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τον ρόλο της Τουρκίας στο Συριακό. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η επίθεση της HTS δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τη σιωπηρή ανοχή -αν όχι την ενεργή στήριξη- της Άγκυρας. Παρότι η Τουρκία αρνείται κάθε σχέση με την HTS, η στήριξή της σε ορισμένες αντικαθεστωτικές ομάδες στη Συρία και ο έλεγχος που ασκεί σε περιοχές κοντά στη μεθόριο, έχουν ενισχύσει τις υποψίες για την επιρροή της στις εξελίξεις.
Η ελεγχόμενη από την Τουρκία μεθόριος, οι σχέσεις με την HTS και οι εντάσεις με τους Κούρδους συνθέτουν ένα περίπλοκο τοπίο. Για την Κύπρο, η διαχείριση των ροών μέσω της Τουρκίας παραμένει ένα νευραλγικής σημασίας ζήτημα, καθώς οι μετακινήσεις πληθυσμών έχουν άμεση επίδραση στη δημογραφική και κοινωνική ισορροπία του νησιού.
Σχετικά άρθρα:
- Συνεδριάζει το ΣΑ για Συρία-Συνεχίζονται οι επιθέσεις κατά των Κούρδων από τους φιλότουρκους αντάρτες
- ΟΗΕ για Συρία: Οι νέοι ηγέτες της Συρίας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι ωμότητες δεν θα επαναληφθούν ποτέ ξανά
- Ανάλυση ant1live: Ο Άσαντ έπεσε αλλά τι θα απογίνει η Συρία;
Η πτώση του Άσαντ αναδιαμορφώνει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Η αποδυνάμωση του Ιράν και η περιορισμένη επιρροή της Ρωσίας στη Συρία δημιουργούν νέες δυναμικές, ενώ η Τουρκία διεκδικεί ρόλο ρυθμιστή. Για την Κύπρο, η στενή παρακολούθηση αυτών των εξελίξεων είναι ζωτικής σημασίας.
Το επόμενο κεφάλαιο στη Συρία παραμένει αβέβαιο. Οι αναλυτές προειδοποιούν για το ενδεχόμενο ενός επικίνδυνου κενού εξουσίας, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες συγκρούσεις, βία και περαιτέρω αποσταθεροποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία, ως βασικός περιφερειακός παράγοντας, θα συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για τη διαμόρφωση της επόμενης μέρας στη Συρία.
Οι εξελίξεις στη Συρία είναι μια υπενθύμιση του πόσο αλληλένδετος είναι ο κόσμος μας, ιδιαίτερα για χώρες όπως η Κύπρος που βρίσκονται σε στρατηγικά σταυροδρόμια. Η πτώση του Άσαντ ανοίγει μια πόρτα ευκαιρίας, όχι μόνο για τη Συρία, αλλά και για τις χώρες που έχουν επηρεαστεί από την κρίση. Για την Κύπρο, όμως, η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και η ενσωμάτωση των προσφύγων δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε έκτακτα μέτρα. Χρειάζεται μια πιο μακροπρόθεσμη πολιτική αλλά και ένα σαφές στρατηγικό όραμα για το πώς η χώρα θα ανταποκριθεί στις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που ήδη διαμορφώνονται. Η σταθερότητα της περιοχής εξαρτάται και από την ικανότητά μας να είμαστε μέρος της λύσης και όχι απλώς παρατηρητές των γεγονότων.
