Τιτίνα Λοϊζίδου. Μια από τις γυναίκες σύμβολα του αγώνα για επιστροφή στην πατρώα γη. Η γυναίκα που δεν σταμάτησε λεπτό να δίνει τη δική της μάχη απέναντι στην Τουρκία. Από το 1975, συμμετέχοντας στις πορείες του κινήματος «Οι Γυναίκες επιστρέφουν» μέχρι τα σκαλιά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου στάθηκε απέναντι στον Αττίλα, διεκδικώντας τα δικαιώματα της. Το πατρικό της σπίτι που της στέρησαν, όπως και τόσων άλλων από το μαύρο καλοκαίρι του 1974.
Η κ. Λοίζίδου περπάτησε μαζί μας στην Παλιά Λευκωσία, δίπλα στην πράσινη γραμμή και μας μίλησε για τα βιώματα και τον αδιάκοπο αγώνα της. Λίγο πριν το οδόφραγμα της Λήδρας, βλέπουμε μια πινακίδα με τη λέξη «ειρήνη» που δημιουργήθηκε το 2002.
«Αυτό το ψηφιδωτό έχει διάφορες ερμηνείες, είναι η ιστορία της Κύπρου, η αρχαιολογία της Κύπρου, είναι το σήμα της ειρήνης το οποίο έχουμε και στην κυπριακή σημαία και είναι τοποθετημένο σε ένα σημαντικό σημείο της Λευκωσίας», μας εξηγεί η κ. Λοϊζίδου.
Ενώ λίγο πιο κάτω η κ. Λοϊζίδου μας περιγράφει την βάναυση πραγματικότητα της νεκρής ζώνης: «Τούτο το σπίτι βλέπετε, κατοικείται το μέρος που είναι πάνω στην Ιούς, το πίσω μέρος δεν κατοικείται διότι είναι στην νεκρή ζώνη, τα εργαστήρια εδώ δεξιά. Το εργαστήριο αυτό χρησιμοποιείται είναι ξυλουργείο και πίσω η πλαϊνή πόρτα δεν μπορεί να ανοίξει διότι είναι στην νεκρή ζώνη και το υπόλοιπο του κτιρίου και πάλι είναι στην νεκρή ζώνη»
Ξεναγός στο επάγγελμα, η κ. Λοΐζίδου έλαβε μέρος σε όλες τις πορείες των Γυναικών Επιστρέφουν.
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Από το '75 που όταν έγινε η πρώτη πορεία προς την Αμμόχωστο, η οποία οργανώθηκε από τρεις γυναίκες Κυπρίων, Αγγλίδες, την κ. Νταϊάνα Μαρκίδου, την κ. Ρέιτσελ Μιχαηλίδου και την κ. Χέλεν Σωτηρίου, ογκολόγο. Η πορεία αυτή κατευθυνόταν προς την Αμμόχωστο για να δείξουμε ότι δεν μπορούμε να πάμε προς τα σπίτια μας. Εγώ ήμουν υπεύθυνη για την ελληνική αντιπροσωπεία η οποία είχε έρθει μαζί με την Μελίνα Μερκούρη, την Αμαλία Φλέμινγκ, και άλλες μεγάλες προσωπικότητες της ελληνικής πολιτική ζωής καθώς και πάρα πολλά σωμάτια».
Ενεργό ρόλο είχε και στις επόμενες πορείες που πραγματοποιήθηκαν μέχρι και την πορεία του 1989 στα Λύμπια, όπου η κ. ΛοΪζίδου συνελήφθη μαζί με άλλες από τις κατοχικές «αρχές».
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Στα Λύμπια ήμουν πάλι υπεύθυνη για την ξένη αντιπροσωπεία η οποία είχε έρθει από το εξωτερικό. Ένα μεγάλο μέρος από Ελληνοαμερικανίδες και Αμερικανίδες με το Journey for Freedom, και είχαμε συλληφθεί ένας αριθμός γυναικών πάνω στο χώρο της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στα Λύμπια και μεταφερθεί στην κατεχόμενη περιοχή της Λευκωσίας. Μας εκράτησαν για αρκετές ώρες και μετά μας άφησαν ελεύθερους»
Η σύλληψη και η άρνηση των κατοχικών «αρχών» να της επιτρέψουν το δικαίωμα της επιστροφής στη γενέθλια γη της, στην Κερύνεια, την οδήγησαν στο δρόμο του ΕΔΑΔ, όπου και κατέθεσε προσφυγή ενάντια στην Τουρκία. Ένας δύσκολος δρόμος, ο οποίος όμως οδήγησε σε μια ιστορική και δικαιωτική απόφαση.
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Το 1996 είχαμε μια πολύ σημαντική απόφαση όπου το δικαστήριο έκρινε ότι η Τουρκία, είναι υπεύθυνη για το τι συμβαίνει στα κατεχόμενα, ότι η Τουρκία φέρει συνεχιζόμενη ευθύνη και συνεχιζόμενη παραβίαση του δικαιώματος ειρηνικής χρήσης της περιουσίας μου, ότι η λεγόμενη "τδβκ" δεν είναι νόμιμη με βάση το διεθνές δίκαιο και ότι η παραβίαση του δικαιώματος της ειρηνικής χρήσης της περιουσίας μου είναι συνεχιζόμενη, χωρίς να χάνω τους τίτλους ιδιοκτησίας της περιουσίας μου στην Κερύνεια από όπου κατάγομαι».
Την απόφαση του 1996, ακολούθησε αυτή του 1998, όπου το δικαστήριο επιδίκασε αποζημιώσεις για τη μη χρήση της περιουσίας και η εκτέλεση των αποφάσεων του ‘96, και του ‘98, ήταν πλέον στα χέρια της επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης που εποπτεύει την εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ.
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Το 2003, η Τουρκία μετά από αρκετό χρόνο από το `98 εφάρμοσε την απόφαση του δικαστηρίου όσον αφορά την μη χρήση της περιουσίας χωρίς να χάνω τους τίτλους ιδιοκτησίας, αλλά και για ηθική ζημιά και παραμένει ανοικτή η υπόθεση μου στα χέρια της επιτροπής Υπουργών, για εφαρμογή της απόδοσης της περιουσίας και χρήσης της ειρηνικά».
Το 2022 η επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης οδηγεί την υπόθεση στην Επιτροπή αποζημιώσεων στα κατεχόμενα.
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Η Τουρκία μέσω του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκανε στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου την επιτροπή αποζημιώσεων. Η επιτροπή Υπουργών το 2022 μετά από πάρα πολλές ψηφοφορίες όπου τα μέλη της Επιτροπής είχαν ψηφίσει εναντίον του να πάει στην επιτροπή (αποζημιώσεων) η υπόθεση μου, αποφάσισαν τελικά με πολύ μικρή διαφορά ψήφων να πάει στην επιτροπή αποζημιώσεων η υπόθεση μου και είναι ανοικτή εκεί».
Ερωτηθείσα αν ο αγώνας συνεχίζεται η κ. Λοϊζίδου ήταν απόλυτη.
Τιτίνα Λοϊζίδου
«Οπωσδήποτε, οπωσδήποτε.
Είναι ένα βίωμα ζωής, είναι η Κερύνεια, είναι η Κύπρος, είναι η όλη υπόσταση ενός ατόμου που έζησε τα γεγονότα. Είμαι από τι γενιά η οποία έχω δει σιγά σιγά την Κύπρο να μοιράζεσαι και είναι πράγμα το οποίο δεν θα δεχτώ ποτέ. Έχω ζήσει σαν παιδί τα γεγονότα του `55, τα γεγονότα του `63, όπου η Κερύνεια απομονώθηκε τελείως από την Λευκωσία με τον θύλακα της Κιόνελι, όπως λεγόταν. Έχω ζήσει τα ΗΕ με τα κομβόι που μας εφέρναν από την Κερύνεια στην Λευκωσία και πίσω συγκεκριμένες ώρες. Έχω ζήσει τα τραγικά γεγονότα του πραξικοπήματος, το διχασμό μεταξύ των Κυπρίων και τα γεγονότα που ακολούθησαν με τη Χούντα και το πραξικόπημα. Έχω ζήσει την εισβολή η οποία μας δημιούργησε ένα τραύμα όλους, το οποίο τραύμα θα πρέπει να ξεπεράσουμε για να μπορέσουμε να δούμε μπροστά, διότι μόνο μπροστά μπορούμε να πάμε, και να δούμε την Κύπρο επανενωμένη».
