Το Πάσχα στο χωριό είχε ανέκαθεν την τιμητική του. Οι αυλές των σπιτιών γεμίζουν με τη χαρακτηριστική μυρωδιά από τις φλαούνες και τα παραδοσιακά εδέσματα. Τα σοκάκια γεμίζουν με παιδικές φωνές και σε κάθε σπίτι οι οικογενειακές συγκεντρώσεις γύρω από το πασχαλινό τραπέζι συναρπάζουν μικρούς και μεγάλους. Σε κάθε χωριό τέτοιες μέρες αναβιώνουν ήθη και έθιμα που έχουν βαθιά τις ρίζες τους στους αιώνες, κάποια χάθηκαν με το πέρασμα των χρόνων ενώ άλλα τιμώνται μέχρι και σήμερα, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι και αυτοί με τη σειρά τους να συνεχίσουν τις παραδόσεις του τόπου μας.
Τέτοιες μέρες, γίνεται αναπόφευκτα μια γλυκιά αναπόληση των παλιών καιρών για τους παλαιότερους, τότε που ο κόσμος ήταν πιο κοντά στην παράδοση τα ήθη και έθιμα του, τότε που το Πάσχα στο χωριό είχε άλλο νόημα, τότε που μικροί και μεγάλοι ανυπομονούσαν για το Πάσχα για να βιώσουν όλοι μαζί το μήνυμα των παθών του Κυρίου και της Ανάστασης.
Η κυρία Λένια μιλώντας στο ant1live στρέφει τη μνήμη της στα παλιά χρόνια στο Πάσχα των παιδικών της χρόνων, μας ταξιδεύει δεκαετίες πίσω και εξιστορεί τις όμορφες εκείνες εποχές καθώς και τα αλλιώτικα έθιμα που είχαν τότε στο χωριό της τον Άγιο Θεόδωρο Λάρνακας που κάποια δυστυχώς έσβησαν ενώ άλλα τηρούνται μέχρι σήμερα.
«Θυμάμαι το Πάσχα ήταν μια γιορτή κατάνυξης και θρησκευτικής ευλάβειας». Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε η κουβέντα μας με την κυρία Λένια όταν της ζήτησα να μου πει τι θυμάται από το Πάσχα των παιδικών της χρόνων.
Κάθε νοικοκυριό άρχιζε από μέρες πριν τις ετοιμασίες του για το Πάσχα, οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια τους, έφτιαχναν τις φλαούνες και άλλα πασχαλινά εδέσματα, όλοι οι κάτοικοι του χωριού πήγαιναν στην εκκλησία όλες τις μέρες της Αγίας Εβδομάδας. Η κυρία Λένια θυμάται όλα τα έθιμα που τηρούσαν από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και την Δευτέρα του Πάσχα.
Οδοιπορικό μνήμης στη Μεγάλη Εβδομάδα
Το Σάββατο του Λαζάρου μικροί και μεγάλοι αλλά κυρίως οι νεότεροι γύριζαν από σπίτι σε σπίτι του χωριού και έψαλαν όλοι μαζί τον «Λάζαρο». Οι νοικοκυρές με τη σειρά τους πρόσφεραν στα παιδιά σαν δώρο φρέσκα αυγά και φλαούνες.
Την Κυριακή των Βαΐων, μικροί και μεγάλοι πήγαιναν στην εκκλησία παίρνοντας μαζί τους κλωνάρια ελιάς, περίμεναν να ακούσουν από τον ιερέα το Ευαγγέλιο ενώ με την ολοκλήρωση του έριχναν όλοι κλωνάρια ελιάς κάτι που γίνεται μέχρι και σήμερα. Την Κυριακή το βράδυ πήγαιναν όλοι στην εκκλησία για να ακούσουν τον νυμφίο.
Την Μεγάλη Πέμπτη, μικροί και μεγάλοι πήγαιναν στην εκκλησία για την σταύρωση του Χριστού, οι εικόνες του εικονοστασίου καλύπτονται με μαύρα ρούχα σε ένδειξη πένθους. Οι πιστοί πήγαιναν το βράδυ στην εκκλησία για να ακούσουν τα 12 ευαγγέλια καθώς και να προσκυνήσουν το ομοίωμα σταυρού με το Χριστό πάνω.
Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί πήγαιναν στην εκκλησία. Ενώ το απόγευμα σύμφωνα με την παράδοση μικρές και μεγάλες κοπέλες γύριζαν όλα τα σπίτια του χωριού για να μαζέψουν λουλούδια για να πάνε στην εκκλησία και να στολίσουν τον επιτάφιο. Οι νέοι του χωριού ήταν υπεύθυνοι για να μαζέψουν μερσίνη για τον στολισμό του επιταφίου.
Το βράδυ πήγαιναν στην εκκλησία για το «Η ζωή εν τάφο» και γινόταν η περιφορά του επιταφίου στους κεντρικούς δρόμους του χωριού. Τον επιτάφιο τον κρατούσαν οι νέοι του χωριού ενώ έθιμο ήταν να ντύνονται μυροφόρες κορίτσια της έκτης δημοτικού και να ραίνουν το Χριστό με μύρα, αρώματα και άνθη. Κατά την περιφορά του επιταφίου στο χωριό, έπρεπε η νοικοκυρά του κάθε σπιτιού να καπνίζει τον επιτάφιο.
«Κόκκινες κόκκινες σαν τα μήλα, ψηλές σαν την καμήλα»
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, μικροί και μεγάλοι πήγαιναν στην εκκλησία για να ακούσουν το «Ανάστα ο Θεός». Στο άκουσμα της ανάστασης μικροί και μεγάλοι κτυπούν τους σκάμνους, ενώ έξω στο προαύλιο της εκκλησίας οι νεαροί έριχναν κροτίδες, κάτι που γίνεται και σήμερα.
Τότε έθιμο ήταν οι νοικοκυρές μετά την ανάσταση να φτιάχνουν τις φλαούνες τους καθώς και να κοκκινίζουν και τα αυγά τους. Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου οι νοικοκυρές του χωριού, φτιάχνουν τις φλαούνες τους νωρίτερα, ενώ κοκκινίζουν τα αυγά τους την Μεγάλη Πέμπτη.
Όταν έφτιαχναν τις φλαούνες οι νοικοκυρές την στιγμή που θα της έβαζαν στον παραδοσιακό φούρνο χόρευαν και τραγουδούσαν όλες και έλεγαν «Κόκκινες κόκκινες σαν τα μήλα, ψηλές σαν την καμήλα», και αυτό συμβόλιζε ότι θα είχαν επιτυχία οι φλαούνες. Λυπηρό χαρακτήρισε η κυρία Λένια το γεγονός ότι σήμερα οι νεαρότεροι σε ηλικία δεν ενδιαφέρονται τόσο για την προετοιμασία των φλαούνων ενώ όπως σημείωσε είναι ένα έθιμο που δεν πρέπει να αφήσουμε να χαθεί, αφού αποτελεί κληρονομιά από τους προπάππους μας.
Έθιμο του χωριού επίσης ήταν το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου όλοι οι νεαροί να έπαιρναν τα τρακτέρ τους πήγαιναν στα χωράφια με σκοπό να μαζέψουν ξύλα για να φτιάξουν την λαμπρατζιά. Στόχος ήταν να μαζέψουν όσο το δυνατό περισσότερα ξύλα για να φτιάξουν μια μεγάλη λαμπρατζιά για να κάψουν τον Ιούδα. Το έθιμο αυτό τηρείται μέχρι και σήμερα στο χωριό, κάθε απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου οι κάτοικοι του χωριού παίρνουν τα τρακτέρ τους και πάνε στα χωράφια για να μαζέψουν ξύλα.
Την νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου πήγαιναν όλοι στην εκκλησία για τον «Καλό λόγο». Τα μικρά παιδιά πήγαιναν στην εκκλησία κρατώντας ένα καλαθάκι που είχε μέσα φλαούνα και αυγά και μόλις ο ιερέας έλεγε το «Χριστός Ανέστη», τα μικρά παιδιά έβγαιναν από την εκκλησία για να τσουγκρίσουν τα αυγά τους. Μετά την λειτουργία μαζευόταν η κάθε οικογένεια στο σπίτι της για να φάει την σούπα, κάτι που τηρείται μέχρι σήμερα.
Την Κυριακή του Πάσχα, ήταν η Κυριακή της Λυτής, είχε την τιμητική της στα παλιά χρόνια όπως εξομολογείται η κυρία Λένια, αφού όλοι έπρεπε να πάνε στην εκκλησία με καινούρια ρούχα. «Από τα παπούτσια μέχρι τις κοτσίδες στα μαλλιά έπρεπε όλα να είναι καινούρια». Μόλις τέλειωνε η λειτουργία στο προαύλιο της εκκλησίας ήταν έθιμο να γίνονται παιχνίδια, ωστόσο αυτό το έθιμο με την πάροδο των χρόνων έχει ξεθωριάσει.
Την Κυριακή του Πάσχα, όλα τα σπίτια στον Άγιο Θεόδωρο έψηναν κρέας, τότε μαζεύονταν όλες οι οικογένειες γύρω από το γιορτινό τραπέζι. Το απόγευμα της Κυριακής το προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου γέμιζε με γέλια και παιδικές φωνές αφού διοργανώνονταν διάφορα παραδοσιακά παιχνίδια.
Η Πέμπτη της Γαλιλαίας στον Άγιο Θεόδωρο γιορταζόταν από όλους τους χωριανούς, σε ένα εξωκλήσι που ήταν στην πλευρά των τούρκων, το οποίο είχαν μερικώς καταστρέψει. Γινόταν λειτουργία και στο προαύλιο του εξωκλησιού στηνόταν πανηγύρι, χοροί τραγούδια και παραδοσιακά παιχνίδια και λάμβαναν μέρος όλοι οι χωριανοί.
Σύμφωνα με την κυρία Λένια το εν λόγω εξωκκλήσι παρόλο που τότε ήταν στην πλευρά των τούρκων τους επέτρεπαν κάθε Πέμπτη της Γαλιλαίας να λειτουργούν εκεί, σήμερα το εξωκλήσι είναι ελεύθερο ενώ το έθιμο τηρείται μέχρι σήμερα στον Άγιο Θεόδωρο.
