Τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν από το θάνατο της ηρωίδας Ευφροσύνης Προεστού, της Κυράς της Λαπήθου.
Το πρωί η οικογένεια της, η πολιτεία και πλήθος κόσμου μεταξύ των οποίων και κάποιοι από τους στρατιώτες που είχε κρύψει και σώσει, δήλωσαν παρών στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Φανερωμένης στη Λευκωσία, για να τιμήσουν τη μνήμη της.
Στον επιμνημόσυνο λόγο του ο Υπουργός Μεταφορών Αλέξης Βαφεάδης αναφέρθηκε στο μεγαλείο της προσφοράς και του ηρωισμού της Κυράς της Λαπήθου.
« Έγινε η Μάνα της Λαπήθου και αγκάλιασε, πήρε στην καρδιά της αυτούς τους στρατιώτες και μαζί με αυτούς όλους εμάς και σήμερα μας καθοδηγεί και μας δίνει το παράδειγμα της αδελφοσύνης, του αλτρουισμού και των μαχών που πρέπει να δίνουμε για την ελευθερία», ανέφερε ο Υπουργός Μεταφορών, Αλέξης Βαφεάδης.
Ακολούθησε τρισάγιο στο σημείο όπου βρίσκεται η προτομή της Ευφροσύνης Προεστού, στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας, στην παρουσία εκπροσώπων της πολιτείας , του πρέσβη της Ελλάδας, μελών την οικογένειας της και φαντάρων των οποίων έσωσε τη ζωή, και οι οποίοι μίλησαν με συγκίνηση για τον φύλακα άγγελο τους.
Στρατιώτες που τους έσωσαν την ζωή συγκινούν:
Παναγιώτης Παραλιμνίτης: «Η κυρά Φροσύνη ήταν σταλμένη όπως φάνηκε από τον Θεό να μας προστατέψει. Μας είχε κρύψει σε ένα λαγούμι το οποίο ευρίσκετουν στο κέντρο της Λαπήθου και μας συντηρούσε με φαγητό για ένα μήνα περίπου»,
Νίκος Παπαναστασίου: « Για να είμαι σήμερα εδώ ζωντανός το οφείλω αναμφίβολα στην κυρία Ευφροσύνη και μπορώ να την αποκαλέσω ως δεύτερη μου μάνα. Ήταν ένας χαρακτήρας που αγαπούσε τον κάθε άνθρωπο που πονούσε»
Ανδρέας Γρηγορίου: « Ήρθαμε εδώ να τιμήσουμε τη γιαγιά την Ευφροσύνη και να τιμήσουμε το μεγάλο αλτρουισμό που έδειξε προς εμάς και στο συνάνθρωπο και της οφείλουμε μια μεγάλη τιμή και τη θεωρούμε σαν μια δεύτερη μας μάνα»
Νίκος Νικολάου: «Η κυρία Φροσύνη προσπαθούσε με κάθε ζήλο να μας έχει καλά μέσα στο σπήλιο και να μας περιποιείται. Ευχαριστώ το Θεό που μας εβοήθησε για να είμαστε σήμερα εδώ και την κυρία Ευφροσύνη»
Πολύκαρπος Πέτρου: «Νομίζω ότι τέτοιες γυναίκες δεν γίνεται να ξανά γεννηθούν, ήταν τόσο μεγάλη η ανδρεία της που καθήλωνε κάθε ένα και μέχρι σήμερα καθηλώνει τον κάθε ένα που ακούει για αυτή τη γυναίκα»
Η Ευφροσύνη Προεστού, με κίνδυνο της ζωής της ανέλαβε την φροντίδα δώδεκα εθνοφρουρών, εννέα του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού και τριών του 256 Τάγματος Πεζικού, οι οποίοι είχαν εγκλωβιστεί στην κατεχόμενη Λάπηθο, μετά την κατάληψη της σκλαβωμένης κωμόπολης από τους Τούρκους εισβολείς, στις 6 Αυγούστου 1974 , και ενώ είχε τεθεί σε ισχύ περίοδο εκεχειρίας.
Οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν την δράση της και την συνέλαβαν. Την υπέβαλαν σε φρικτά βασανιστήρια και την εξευτέλισαν, σέρνοντας την ημίγυμνη στους δρόμους της Λαπήθου.
Αυτή όμως, με απαράμιλλη γενναιότητα, υπέμεινε όλα τα μαρτύρια και δεν πρόδωσε τους στρατιώτες.
« Της είπαν ότι θα την εκτελέσουν και ήταν σε θέση βολής για να την σκοτώσουν. Κατά καλή της τύχη εκείνη την ώρα, ήρθε κάποιος αξιωματικός, η γιαγιά μου επειδή ήταν μαία και ξεγέννησε πάρα πολλά παιδιά στα γειτονικά χωριά που ήταν τούρκικα, του είπε γιε μου εσύ από που είσαι; Της είπε από τη Φώττα, από ποια οικογένεια; Από την τάδε οικογένεια, λέει του μα είσαι ο τάδε; Της λέει ναι. Γιε μου λέει του εγώ σε ξεγέννησα από τη μητέρα σου και τότε ο αξιωματικός έδωσε διαταγή να μην την εκτελέσουν», είπε η εγγονή της Εφροσύνης Προεστού, Μελίτα Κυριακίδου.
Η Ευφροσύνη Προεστού, παρέμεινε εγκλωβισμένη στην Λάπηθο μέχρι το Μάιο του 1975.
Απεβίωσε στις 17 Απριλίου 1993, σε ηλικία ενενήντα ετών, με τον καημό της επιστροφής στην πατρώα γη.
Του τρισάγιου ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και εψάλη ο Εθνικός Ύμνος.
