Μία λύση του Κυπριακού μπορεί να καταστεί βιώσιμη και ανθεκτική εφόσον σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, είπε τη Δευτέρα η Υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου μιλώντας σε ημερίδα της Αστυνομίας Κύπρου για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο της διασφάλισης της δημόσιας τάξης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου.
Στον χαιρετισμό της η κ. Δράκου έκανε λόγο για εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προσθέτοντας ωστόσο πως η καθυστέρηση που παρατηρείται στην εκδίκαση των υποθέσεων στην Κύπρο επηρεάζει αρνητικά το κράτος δικαίου.
Το 2022 ήταν μία χρονιά-σταθμός για την κυπριακή δικαιοσύνη καθώς επετεύχθη η ψήφιση νομοσχεδίων που άνοιξαν τον δρόμο για τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, ενώ παράλληλα προχώρησαν και ολοκληρώνονται εντός των χρονοδιαγραμμάτων σημαντικά συμπληρωματικά έργα, τα οποία δημιουργούν την προοπτική επανάκτησης της αξιοπιστίας προς τον θεσμό της δικαιοσύνης, συνέχισε η κ. Δράκου, σημειώντας ειδικότερα την ενίσχυση της προστασίας των συνταγματικών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την ίδρυση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Σχετικά με τον τομέα της διαφύλαξης της δημόσιας τάξης και της πάταξης της εγκληματικότητας, η κ. Δράκου είπε η Αστυνομία πρέπει πρώτα από όλους να αποτελεί το παράδειγμα του απόλυτου σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, προσθέτοντας πως το Υπουργείο προχωρά με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων στην αναδιοργάνωση της Αστυνομίας ώστε να καταστεί ακόμα πιο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας και ιδίως όσων αφορούν τις ευάλωτες ομάδες.
Η συνεργασία με τους πολίτες και η προώθηση της προληπτικής, συμμετοχικής αντεγκληματικής πολιτικής αναδεικνύεται μέσω της πρόσφατης απόφασης του Υπουργείου για σύσταση των τοπικών συμβουλίων πρόληψης της παραβατικότητας, προσέθεσε η Υπουργός, ενώ στάθηκε επίσης στη δημιουργία ειδικής διακριτής μονάδας εντός του Υπουργείου με αρμοδιότητα την οριζόντια και διαρκή παρακολούθηση των ζητημάτων και των εξελίξεων που σχετίζονται με την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλες τις κρατικές αρχές, προσθέτοντας πως στο παραπάνω πλαίσιο έχει καταρτιστεί η πρώτη εθνική στρατηγική για την προστασία και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κορυφαία μεταξύ των προτεραιοτήτων του Υπουργείου είναι η πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, συνέχισε η Υπουργός, προσθέτοντας πως η ισχυροποίηση του νομικού πλαισίου έχει φέρει την χώρα ένα βήμα πιο κοντά στην πλήρη εφαρμογή των προνοιών της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Συμπλήρωσε πως μέσω των νομοθεσιών που ψηφίστηκαν πρόσφατα καθίστανται ποινικά κολάσιμες νέες μορφές βίας σε βάρος των γυναικών, επιτεύχθηκαν εκσυγχρονιστικές αλλαγές στον ποινικό κώδικα σε σχέση με τον ορισμό του αδικήματος του βιασμού και την αναθεώρηση των πρωτοκόλλων της Αστυνομίας στις υποθέσεις σεξουαλικής βίας, ενώ σε θεσμικό επίπεδο ξεχώρισε τη δημιουργία του Σπιτιού της Γυναίκας, την επέκταση των καταφυγίων στήριξης των θυμάτων και την ενίσχυση ΜΚΟ και άλλων φορέων του τομέα, τη σύσταση του εθνικού συντονιστικού φορέα για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, και καθώς και την προσεχή ολοκλήρωση της πρώτης εθνικής στρατηγικής και του πρώτου σχεδίου δράσης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών για το διάστημα 2023-2028.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχώρησε παράλληλα στην εγκαθίδρυση ενός σύγχρονου συστήματος δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά που βρίσκονται σε σύγκρουση με τον νόμο ώστε να τυγχάνουν εξειδικευμένης διεπιστημονικής στήριξης με στόχο την ομαλή κοινωνική τους επανένταξη, ενήργησε για την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΙ ατόμων και κατέθεσε τον Σεπτέμβριο στη Βουλή νομοσχέδιο για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, ενώ το σωφρονιστικό σύστημα αποτελεί δείγμα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ως χώρα θύμα μιας μαζικής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τουρκία, η Κύπρος παραμένει προσηλωμένη στον σεβασμό στην προώθησή τους, ανέφερε καταληκτικά η κ. Δράκου, προσθέτοντας πως μία λύση του Κυπριακού μπορεί να καταστεί βιώσιμη και ανθεκτική εφόσον σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων.
Στον χαιρετισμό του κατά την έναρξη της ημερίδας, ο Αρχηγός της Αστυνομίας Στέλιος Παπαθεοδώρου ανέφερε πως η Αστυνομία καταβάλλει συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες με στόχο την πλήρη ισορροπία μεταξύ της πάταξης του εγκλήματος και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών, προσθέτοντας πως προς την κατεύθυνση αυτή η Αστυνομία προχώρησε στη σύσταση και λειτουργία εξειδικευμένων γραφείων και υπηρεσιών για τον συντονισμό των δράσεων σε θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προάσπισης των δικαιωμάτων ευάλωτων προσώπων, όπως η Υποδιεύθυνση Διαχείρισης Ευάλωτων Προσώπων, το Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων και το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων.
Παράλληλα, ανέφερε πως η Αστυνομία έχει προχωρήσει στον καταρτισμό και τη διανομή εγχειριδίων που αφορούν γενικά στα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και σε επιμέρους θέματα που άπτονται της λειτουργίας της Αστυνομίας, όπως ο χειρισμός και η μεταχείριση κρατουμένων, τα δικαιώματα των γυναικών θυμάτων συντροφικής βίας, ο χειρισμός ανήλικων παραβατών και θυμάτων και τα δικαιώματα και η προστασία θυμάτων εγκληματικότητας, ενώ προχώρησε επίσης σε βελτιωτικά έργα στα αστυνομικά κρατητήρια για την κατοχύρωση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ευάλωτων προσώπων που τελούν υπό κράτηση.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στην αναθεώρηση και αναβάθμιση της εκπαιδευτικής πολιτικής στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνέχισε ο κ. Παπαθεοδώρου, αναφέροντας ενδεικτικά την εισαγωγή πρόσθετων μαθημάτων για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αστυνομική Ακαδημία, την ένταξη σχετικής με τα ανθρώπινα δικαιώματα θεματικής ενότητας διάρκειας ενός εξαμήνου στο πρόγραμμα εκπαίδευσης που παρακολουθούν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου όλοι οι δόκιμοι αστυνομικοί, ενώ στο πλαίσιο της ανάπτυξης συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών υπεγράφη μνημόνιο μεταξύ της Αστυνομίας και ΜΚΟ για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Αστυνομία Κύπρου θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει περαιτέρω τις δράσεις της προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμμετέχοντας ενεργά στις καθολικές προσπάθειες όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κατέληξε ο Αρχηγός της Αστυνομίας.
Η Επίτροπος Διοικήσεως Μαρία Στυλιανού Λοττίδη εξήρε στον δικό της χαιρετισμό τη συνεργασία του Γραφείου της με την Αστυνομία σε θέματα εκπαίδευσης γύρω από τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των διακρίσεων, αλλά και σε θέματα διερεύνησης παραπόνων από πολίτες σχετικά με τη δράση της Αστυνομίας.
Προσέθεσε πως ο θεσμός του Επιτρόπου Διοικήσεως και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ενισχυθεί και διευρυνθεί ώστε να του παρέχεται η δυνατότητα ανάπτυξης ενός ευρέος φάσματος παρεμβάσεων με προληπτικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, καθώς και συνεργειών με τις δημόσιες υπηρεσίες και την κοινωνία των πολιτών, με σημείο-σταθμό την εκχώρηση στον Επίτροπο Διοικήσεως από το 2011 διευρυμένων αρμοδιοτήτων για την προστασία και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βάσει των οποίων ο θεσμός πέτυχε πολύ πρόσφατα διαπίστευση από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ ως «national human rights institution – Status A».
Στο πλαίσιο της αποστολής του Γραφείου για τήρηση της νομιμότητας και των αρχών του κράτους δικαίου εντάσσεται και η παρακολούθηση της συμμόρφωσης της Αστυνομίας, υπογράμμισε η κ. Στυλιανού Λοττίδη, προσθέτοντας πως η αρχή της νομιμότητας δεσμεύει την Αστυνομία και τα μέλη της και σε συνδυασμό με την προσήλωση των μελών της στην αστυνομική δεοντολογία και τις δικαιοκρατικές αρχές αποτρέπει την προσβολή των δικαιωμάτων των πολιτών.
Συμπλήρωσε πως είναι απαραίτητη η ενίσχυση των δημοκρατικών εγγυήσεων σχετικά με τον ρόλο της Αστυνομίας μέσω της εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου πλέγματος πολιτικών, το οποίο συμπεριλαμβάνει ένα δίκαιο σύστημα διερεύνησης των παραπόνων κατά της Αστυνομίας και τον αμερόληπτο έλεγχο των αστυνομικών δράσεων από ανεξάρτητα ερευνητικά σώματα, αλλά και τη διαρκή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση όλων των αστυνομικών ως προς τις αρχές προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την επιμόρφωσή τους σε σχέση με τη χρήση βίας και την παροχή επιχειρησιακής καθοδήγησης και ψυχοσυναισθηματικής υποστήριξης όπου απαιτείται.
Είναι αναγκαίο να εμπεδωθεί και στην πράξη ότι η Αστυνομία οφείλει να εκτελεί τα καθήκοντά της κατά τρόπο αμερόληπτο και απροσωπόληπτο χωρίς διακρίσεις εις βάρος των οποιωνδήποτε ομάδων, και δη των μειονοτικών, τόνισε η Επίτροπος Διοικήσεως, καταλήγοντας ότι το Γραφείο της θα παραμείνει στη διάθεση της Αστυνομίας και θα υποστηρίζει κάθε προσπάθειά της για τη διασφάλιση της απόλαυσης των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις.
