Για τη συνεργασία για την ειρήνη, την σταθερότητα, και ασφάλεια στη Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη συζήτησαν σήμερα στο πλαίσιο των εργασιών του 18ου συνεδρίου του Economist Cyprus Summit με τίτλο “Navigating the crisis through mastery and inclusiveness”, ο Υπουργός Άμυνας, Χαράλαμπος Πετρίδης, η Judith Garber, Πρέσβης των ΗΠΑ, ο Ian Lesser, Αντιπρόεδρος του German Marshall Fund και ο Γιώργος Παγουλάτος, Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΔ στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).
Οι συμμετέχοντες ανέπτυξαν στις ομιλίες τους την ανάγκη για περισσότερη ασφάλεια και συνεργασία και τις νέες συμμαχίες που θα πρέπει να αναπτυχθούν λόγω και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Παράλληλα, αναφέρθηκαν στη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου και στο ρόλο που έχει να διαδραματίσει η Κυπριακή Δημοκρατία.
Στην ομιλία του ο Χαράλαμπος Πετρίδης, ανέφερε ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ζούμε σε μια εποχή άνευ προηγουμένου γεωπολιτικής αστάθειας και αμφισβήτησης της διεθνούς τάξης. Πρόσθεσε ότι, η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή που έχει στον πυρήνα της κρίση και αστάθεια, αλλά ταυτόχρονα είναι μια περιοχή που έχει την προοπτική να μεταμορφωθεί και να επιτύχει μακροχρόνια σταθερότητα και ασφάλεια με την οικοδόμηση περιφερειακών και διατλαντικών στρατηγικών συνεργασιών προκειμένου να εξασφαλισθεί η ευημερία και η ανάπτυξη. Χρειαζόμαστε, είπε, μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας η οποία θα ενισχύσει την ευρω-ατλαντική συνεργασία.
Επιπλέον, ο κ. Πετρίδης ανέφερε ότι η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί παράγοντα για την ειρήνη, την ευημερία, την κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη και προς αυτή τη κατεύθυνση έχουν δημιουργηθεί περιφερειακές και ευρωπαϊκές συνεργασίες στον τομέα της άμυνας.
Ο Υπουργός πρόσθεσε ακόμη, ότι οι δυνατότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν απελευθερώσει μια νέα δυναμική και οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, μαζί με άλλες χώρες που μοιράζονται το ίδιο όραμα βρίσκονται σήμερα στην πρώτη γραμμή της νέας γεωπολιτικής σημασίας της περιοχής. Αναφέρθηκε επίσης, και σε πρόσφατα παραδείγματα περιφερειακού μετασχηματισμού και συνεργασίας.
Η πιο πρόσφατη συμφωνία, είπε, μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, οι Συμφωνίες του Αβραάμ και η Πλατφόρμα του Νεγκέβ είναι παραδείγματα που δείχνουν ότι, παρά το γεγονός ότι ζούμε σε περιόδους αναταραχής, η διπλωματία εξακολουθεί να λειτουργεί και να αποφέρει απτά αποτελέσματα, ενισχύοντας τη συνεργασία και προάγοντας τη σταθερότητα.
Συνέχισε λέγοντας ότι η Κύπρος καταδίκασε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία αντίκειται στο διεθνές δίκαιο και τον Χάρτη του ΟΗΕ. Ως εκ τούτου, συμπλήρωσε, έχουμε θέσει περιοριστικά μέτρα, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών, περιορισμούς στις εξαγωγές συγκεκριμένων αγαθών που ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν από τη ρωσική αμυντική βιομηχανία, περιορισμούς οικονομικών συναλλαγών, απαγορεύσεις πτήσεων από και προς τη Ρωσική Ομοσπονδία και απαγόρευση του κατάπλου ρωσικών πλοίων στα κυπριακά λιμάνια.
Ακόμη, ο Υπουργός υπογράμμισε ότι η Ανατολική Μεσόγειος δεν χρειάζεται την τουρκική αναθεωρητική πολιτική και τη διπλωματία των όπλων που απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα καθώς και την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, έθιξε το θέμα της ταχέως εξελισσόμενης αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ και έφερε ως παράδειγμα την πρόσφατη άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων για την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια θεμελιώδη πρόκληση στην κοινή μας ασφάλεια λόγω της βάρβαρης εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, είπε η κ. Garber στη δική της παρέμβαση. Η ευρωπαϊκή ασφάλεια, συνέχισε, έχει δείξει την ισχύ και την αποφασιστικότητα να παραμείνει ενωμένη κατά της επιθετικότητας της Ρωσίας. Το θεμέλιο αυτής της αποφασιστικότητας, είπε, είναι οι ισχυρές συνεργασίες που υπάρχουν και «θέλω να είμαι ξεκάθαρη, ότι οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες σε αυτές τις συνεργασίες και ο Πρόεδρος Biden καλεί σε συμμαχίες και συνεργασίες με όλους τους στρατηγικούς εταίρους καθώς είναι απαραίτητοι για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Η Ευρώπη είναι ένας θεμελιώδης εταίρος στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων».
Συνεργαζόμαστε μαζί, ανέφερε, για να επιβάλουμε φραγμούς και περιορισμούς στην Ρωσία για την παραβίαση της διεθνούς τάξης πραγμάτων. Η Κυπριακή Δημοκρατία, είπε η κ. Garber, είναι εταίρος στη νοτιοανατολική πλευρά της Ευρώπης, στις διεθνές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και ανέπτυξε τις δράσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ.
Από την πλευρά του ο Ian Lesser ανέφερε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες όχι μόνο στην Ανατολή, αλλά και στο Νότο. Παράλληλα, σημείωσε ότι υπάρχει το θέμα του συσσωρευμένου κινδύνου, έστω και αν δεν υπάρχει πρόθεση κλιμάκωσης. Ακόμη, είπε, ότι ενεργειακά οι υποδομές και πάλι παρά το γεγονός ότι πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα ανατολικά πρέπει να δούμε τι συμβαίνει στο νότο. Η ΕΕ θα πρέπει να γίνει ενεργειακός παίκτης και έχει να διαδραματίσει ρόλο σε θέματα ασφαλείας, σημείωσε.
Η γεωπολιτική είναι και πάλι στο προσκήνιο λόγω και της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία που έχει αλλάξει τον κόσμο, ανέφερε στη δική του παρέμβαση ο Καθηγητής Παγουλάτος. Η Ευρώπη, είπε χαρακτηριστικά, πρέπει να γίνει παίκτης και όχι απλώς πληρωτής («a player not just a payer») και να μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις. Πρόσθεσε, επίσης ότι η αποσύνδεση από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο μπορεί να επιταχύνει τόσο την ενεργειακή διαφοροποίηση όσο και την πράσινη μετάβαση.
Ήδη, σημείωσε, αναπτύσσεται μια δομή συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και αυτό μπορεί να μετατρέψει την Ανατολική Μεσόγειο σε ζώνη συνεργασίας.
Παράλληλα, είπε, ότι το East Med Gas Forum θα πρέπει να ανοίξει για να συμπεριλάβει την Τουρκία, υπό τις προφανείς συνθήκες του σεβασμού στο διεθνές δίκαιο και της μηδενικής επιθετικότητας ή προκλήσεις κατά των γειτονικών κρατών. Υπενθύμισε, ότι πριν από μια δεκαετία οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην ΑΟΖ Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου έθεσαν την προοπτική οι υδρογονάνθρακες να γίνουν ο καταλύτης συνεργασίας στην περιοχή. Ακόμη, τόνισε τη σημασία του δικαίου της θάλασσας και είπε ότι η οριοθέτηση των ζωνών δεν μπορεί να βασίζεται στη ωμή παραβίαση του νόμου, της γεωγραφίας και της λογικής, όπως συμβαίνει με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Στη συζήτηση που ακολούθησε οι ομιλητές δέχθηκαν ερωτήσεις από το κοινό και απάντησαν σε ζητήματα σχετικά με την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για τη στάση της Τουρκίας και τον ρόλο των υδρογονανθράκων στην επίλυση ζητημάτων που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο.
