Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου. Στόχος της είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η εκπαίδευση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες σε όλο τον κόσμο, καθώς και η κινητοποίηση των προσπαθειών για τη στήριξη της ψυχικής υγείας.
Στην ερώτηση «Τι γνωρίζετε για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας;», μαθητές της Γ΄ Λυκείου από Λεμεσό και Λευκωσία απαντούν: «Ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο η ψυχική υγεία δεν εκτιμάται και δεν προστατεύεται. Οραματιζόμαστε όμως ένα κόσμο που όλοι οι άνθρωποι θα έχουν ίσες ευκαιρίες να απολαμβάνουν ψυχική υγεία και να ασκούν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους»
Οι ψυχικά ασθενείς αποτελούν μια ομάδα του πληθυσμού που κατεξοχήν υφίσταται στιγματισμό και μάλιστα αυτό το φαινόμενο διατηρήθηκε μέσα από αιώνες. Ακόμη και σήμερα, παρά τις εξελίξεις στον τομέα της Ψυχιατρικής, οι μελέτες στον σύγχρονο κόσμο φανερώνουν ότι ο γενικός πληθυσμός διατηρεί αρνητικές στάσεις απέναντι στους ψυχικά ασθενείς. Στερεότυπα που επαναλαμβάνονται παρουσιάζουν τους ψυχικά ασθενείς ως στερημένους της λογικής, απρόβλεπτους, δημιουργώντας έτσι ένα αίσθημα φόβου απέναντί τους και την πεποίθηση ότι είναι επικίνδυνοι, κατώτεροι και διαφορετικοί.
Σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι “παλεύουν” καθημερινά ώστε να αλλάξει αυτή η εικόνα και αυτοί οι άνθρωποι να έχουν ίσες ευκαιρίες. Ένας από αυτούς τους ανθρώπους είναι και ο Ξενοφών Ιωαννίδης, ο πρόεδρος του Παγκύπριου Ομίλου «Ελπιδοφόρος», ενός σωματείου που δημιουργήθηκε από ψυχικά ασθενείς που ήθελαν να ακουστεί η φωνή τους.
Ο κύριος Ιωαννίδης μπήκε στον σκοτεινό κόσμο της κατάθλιψης από 8 ετών. Είναι ψυχικά ασθενής αλλά δεν σταμάτησε στιγμή να βοηθάει συνανθρώπους του που υποφέρουν και χρειάζονται βοήθεια. Σήμερα μιλά στο Ant1lıve για τη ζωή του αλλά και για το σωματείο.
«Γεννήθηκα στις 24/10/1956 στην Γαλάτα (χωριό της επαρχίας Λευκωσίας) και έχω επτά αδέλφια. Όταν έγινα ενός έτους, μετακομίσαμε στην Αμμόχωστο. Είχα μια όμορφη οικογένεια που δεν έφταιγε για όσα βίωσα.
Πάντα ήμουν διαφορετικός…
Ήμουν διαφορετικός από τα άλλα παιδιά όμως δεν έκανα ποτέ κακό σε κανέναν και αυτό είναι που έχει σημασία. Δυστυχώς, κάποια γεγονότα στην παιδική μου ηλικία-συγκεκριμένα στα 8 μου χρόνια- σφράγισαν τη διαφορετικότητά μου και από τότε κουβαλάω ένα απίστευτο βάρος στην ψυχή μου.
Δέχθηκα απίστευτο ρατσισμό στη ζωή μου και αυτό με “σκοτώνει” μέχρι σήμερα.
Δεν μιλούσα σε κανέναν, φοβόμουν αφού όλοι με κορόιδευαν. Θυμάμαι που καθόμουν κάτω από ένα δέντρο στο δημοτικό σχολείο και έκλαιγα. Στην πραγματικότητα, δεν αγάπησα ποτέ τον εαυτό μου. Μπήκα στον σκοτεινό κόσμο της κατάθλιψης από τότε που ήμουν 8 ετών και θέλησα να δώσω τέλος στη ζωή μου δυο φορές. Η ψυχή μου, ελάχιστες φορές βρήκε την ηρεμία και την γαλήνη που αναζητούσε.
Τα μετέπειτα χρόνια…
Πήρα απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία μετά από γραπτή σύσταση του ψυχίατρου που με παρακολουθούσε και αμέσως μετά έφυγα για το Λονδίνο. Δυο χρόνια αργότερα, πήγα στην Αθήνα. Εκεί, εργαζόμουν και σπούδαζα ταυτόχρονα: πιάνο, χορό και τραγούδι.
Τότε είχα πάει και στην εκπομπή «Να η Ευκαιρία», ήταν μια εκπομπή ταλέντων της ελληνικής τηλεόρασης, η πρώτη στο είδος της που προβλήθηκε από το κανάλι της ΕΡΤ επί μία εξαετία (1977–1983), δίνοντας τη δυνατότητα σε πολλούς νέους καλλιτέχνες να αναδείξουν τις ικανότητές τους και να σταδιοδρομήσουν ως επαγγελματίες. Την πρώτη φορά πήγα μόνος μου και την δεύτερη με έναν συγχωριανό μου που μαζί κάναμε διάφορα σόου σε βραδινά κέντρα. Κέρδισα και τις δυο φορές το πρώτο βραβείο.
Με αφορμή κάποια γεγονότα, ήρθα πιο κοντά στην εκκλησία…
Πρόσφερα εθελοντική βοήθεια σε δύο κέντρα αποτοξίνωσης για άτομα εξαρτημένα από ναρκωτικά και εργάστηκα ως συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής δημιουργώντας τραγούδια και σύγχρονη μουσική με χριστιανικό περιεχόμενο. Κοντά στην Ευαγγελική Εκκλησία, βρήκα για πρώτη φορά τον εαυτό μου, ηρέμισε η ψυχή μου. Εκεί συνάντησα πραγματικά καλούς ανθρώπους και ένιωσα πως είναι η πραγματική αγάπη.
Μαζί με ένα πυρήνα άλλων καλλιτεχνών…
Ταγμένων σε αυτό το είδος μουσικής, ταξίδευα όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Κύπρο αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, στην Αυστραλία, Νότιο Αφρική, Βραζιλία και ΗΠΑ για συναυλίες με ελληνική γκόσπελ μουσική.
Όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα απέκτησα πολλές εμπειρίες όμως η μοναξιά και το τέρας της κατάθλιψης, έμοιαζαν με κόλαση. Δαίμονες και άγγελοι έπαιζαν με το φως και το σκοτάδι στην ταλαιπωρημένη μου ψυχή.
Η επιστροφή μου στην Κύπρο…
Επέστρεψα στο νησί το 2005 και μετά από μια κρίση κατάθλιψης, προσπάθησα να βρω ξανά τον εαυτό μου. Διεκδίκησα και πήρα ένα προσφυγικό σπίτι στον συνοικισμό Αγλαντζιάς όπου και διαμένω μέχρι σήμερα, ενώ εργάστηκα στον Οργανισμό Αναπτύξεως Γης και στην Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων. Είχα επίσης και μια συνεργασία με τη δικοινοτική χορωδία κι αυτό ομολογώ με βοήθησε πολύ. Βασικά, η ίδια η μουσική έπαιξε και παίζει θεραπευτικό ρόλο στη ζωή μου και φέρνει κάποιες ισορροπίες στην ψυχική μου υγεία.
Η ζωή μου σήμερα…
Είμαι χαμηλοσυνταξιούχος, λήπτης του ΕΕΕ και του Αναπηρικού Επιδόματος από το Τμήμα κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, αφού η αξιολόγηση μου αναφέρει τη ψυχική μου αναπηρία, ως ΜΟΝΙΜΗ. Σίγουρα οικονομικά δυσκολεύομαι αρκετά αλλά προσπαθώ, το παλεύω να μη με πάρει από κάτω.
Το να στηρίζω και να βοηθώ άτομα, με γεμίζει με χαρά και με ελπίδα
Ο αγώνας μου ο προσωπικός, δύσκολος, αλλά δυσκολότερος ο αγώνας της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχική αναπηρία/ χρόνια ψυχική πάθηση. Οι κυβερνήσεις, που έχουν περάσει ποτέ δεν μας στήριξαν ούτε μας πήραν σοβαρά, λόγω της ασθένειάς μας και δεν έχει ικανοποιηθεί κανένα μας αίτημα εδώ και δέκα χρόνια.
Έχουμε φτάσει μέχρι τη Βουλή, μέσω της ΚΥΣΟΑ και η φωνή μας ακούγεται αλλά... δεν εισακούγεται! Δεκάδες φορές η Επίτροπος Διοικήσεως μας έχει δικαιώσει αλλά το Υπουργείο Εργασίας, απορρίπτει τα αιτήματα μας και τις εκθέσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως.
Παρ' όλα αυτά, εμείς θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας, ως σωματείο και ας είμαστε μικρό. Το σωματείο μας είναι μικρό αλλά εμείς... δεν είμαστε μικροί! Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίσοι μπροστά στα μάτια του Θεού αλλά και στην κοινωνία.
Όλοι έχουμε τη θέση μας σε αυτή τη γη και αν υπήρχε αξιοκρατία, ευαισθησία προς τα άτομα με αναπηρίες και τη διαφορετικότητα, τότε και ο τελευταίος και ο πιο αδύναμος, μπορεί να προσφέρει αν του δοθεί η ευκαιρία.
Η αγάπη και η συγχώρεση, όταν τους δοθεί η ευκαιρία, έχουν τη δύναμη, να δώσουν ελπίδα εκεί που υπάρχει απελπισία, φως εκεί που υπάρχει σκοτάδι και ζωή εκεί που υπάρχει θάνατος!»
Η 29χρονη Ελένη Ανδρέου από την Λάρνακα, ψυχικά ασθενής από το 2012, μιλά επίσης στο ant1lıve με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας:
«Κάποιοι θεωρούν ότι έχουμε λανθασμένη και θολή κρίση επειδή είμαστε ασθενείς και παίρνουμε φαρμακευτική αγωγή… κάνουν μεγάλο λάθος! Έχουμε και εμείς δικαίωμα στην εργασία και στην αξιοπρεπή ζωή.
Οι περισσότεροι θα γνωρίζεται ότι η πανδημία COVID-19 έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια κρίση για την ψυχική υγεία, τροφοδοτώντας βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στρες και υπονομεύοντας την ψυχική υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν την αύξηση τόσο των αγχωδών όσο και των καταθλιπτικών διαταραχών σε περισσότερο από 25% κατά το πρώτο έτος της πανδημίας.
Ευτυχώς…
Υπάρχουν στην Κύπρο άνθρωποι με ψυχικά προβλήματα που τολμούν να μιλήσουν, να βγουν στο δρόμο να περπατήσουν και ας “καίγεται” η ψυχή τους που εξαναγκάζονται να ζουν στο περιθώριο της ζωής. Είναι αυτοί που έμαθαν να διεκδικούν το δικαίωμα τους στη διαφορετικότητα, στην κοινωνική αποκατάσταση, στην εργασία και στην αξιοπρεπή ζωή».
